BERH: TH14 BS3 Het ademhalingsstelsel van de mens

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

TH14 Gaswisseling en uitscheiding

§ 14.3: Het ademhalingsstelsel van de mens

Lesverloop

1. Waar gaat deze thema over?
2. Leerdoelen BS3
3. Leer met deze LessonUp en je boek.
4. Kennis testen
5. Aan de slag: maak alle opdrachten in het boek.

• Gaswisseling
• Van luchtpijp tot longblaasjes
• Neusholte en mondholte
• Keelholte en strottenhoofd
• Kraakbeenringen
• Longblaasje
• Uitgeademde lucht

14.3.1 Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel van de mens noemen met hun kenmerken en functies.

Leerdoelen

Waar gaat BS3 over?

Gaswisseling

Het opnemen van zuurstof en het afgeven van koolstofdioxide noem je gaswisseling.

Gasafwisseling = uitwisseling van gassen tussen een organisme en de omgeving.

Zuurstof- waarvoor?

Waarom hebben we O2 nodig? Om energie te krijgen. Verbranding vindt plaats in elke cel, overdag en ‘s nachts. Verbranding haalt energie uit de voedingstoffen met behulp van O2.

• Glucose (suiker) wordt opgenomen in de darmen uit voedsel.
  
• Zuurstof (O2) wordt opgenomen door de longen uit de lucht.
  
• Zuurstof en glucose worden via het bloed naar de cellen gebracht.
  

Het ademhalingsstelsel van de mens

Lucht gaat door:

Neusholte >>  keelholte >> strottenhoofd >> luchtpijp >> bronchiën >>  luchtpijptakjes >> longblaasjes

• De luchtpijp vertakt zich in twee bronchiën. 
  
• De bronchiën vertakken zich in steeds dunnere buisjes: de luchtpijptakjes. 
  
• Aan het eind van elk luchtpijptakje zitten kleine longblaasjes. Hier vindt de gaswisseling plaats.
  

bestudeer dit plaatje!

Neusholte en mondholte

Neusholte en mondholte

Neusholte

Neusharen houden grote stofdeeltjes tegen.

Neusslijmvlies: slijmvlies dat de binnenkant van de neusholte bedekt. Deze bestaat uit:

• slijmproducerende cellen die slijm maken. kleine stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven kleven aan het slijm.
• trilhaarcellen: verplaatsen het slijm naar de keelholte.

Reukzintuigcellen: zit boven in je neusholte.

Mondholte

• In de mondholte kan de lucht niet worden gefilterd!
• Je kunt met de mondholte niet ruiken.
  

bestudeer dit plaatje!

Waarom is het beter om door de neus in te ademen ipv door de mond?

Keelholte en strottenhoofd

Keelholte en strottenhoofd

In de keelholte zitten de huig en het strottenklepje.

Als je voedsel inslikt:

• De huig sluit de neusholte af.
  
• De strottenklep sluit de luchtpijp af.

Daardoor kan het voedsel vanuit de mondholte niet naar de neusholte en de luchtpijp. Het kan alleen naar de slokdarm.

In het strottenhoofd zitten de stembanden.

bestudeer dit plaatje!

ko

Film: Hoe werkt slikken?

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Luchtpijp en bronchiën

bestudeer dit plaatje!

Luchtpijp en bronchiën

• De luchtpijp is een holle buis die aansluit op het strottenhoofd.
  
• Luchtpijp en bronchiën hebben kraakbeenringen die ervoor zorgen dat deze niet dicht kunnen klappen. 
  
• Luchtpijptakjes hebben geen kraakbeenringen, wel spiertjes.

Allemaal bekleed met slijmvlies en trilhaaren om het slijm naar boven te vervoeren.

Bronchiën 

De luchtpijp splitst zich in 2 takken: de bronchiën.

Ze vertakken zich in steeds kleinere buisjes en eindigen in longblaasjes.

Ook de wanden van de bronchien 

en longblaasjes zijn bedekt met slijmvlies.

Longblaasjes

Functie: gaswisseling. Hiervoor is een groot oppervlak nodig:

• Veel longblaasjes
  
• Dunne wand longblaasjes (een cellaag dik)
  
• Longhaarvaten: dunne haarvaten (een cellaag dik)

bestudeer dit plaatje!

Longblaasjes

Alle longblaasjes samen hebben ongeveer dezelfde oppervlakte als twee klaslokalen!

Dankzij deze grote oppervlakte gaat zuurstof snel vanuit de lucht in de longblaasjes naar het bloed in de longhaarvaten. 

bestudeer dit plaatje!

Ingeademde en uitgeademde lucht

O2 met CO2 vergelijken!

Let op de verschillen!

Kennisvragen

Kennisvragen

Wat is gaswisseling in het ademhalingsstelsel?

1. Het opnemen van zuurstof en het afgeven van koolstofdioxide
2. Het opnemen van koolstofdioxide en het afgeven van zuurstof
3. Het filteren van schadelijke stoffen uit de lucht
4. Het transporteren van zuurstof naar de organen

Welke orgaanstelsels werken samen, zodat er verbranding plaats kan vinden?

1. Ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel en hormoonstelsel
2. Ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel en zenuwstelsel
3. Ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel en voortplantingsstelsel
4. Ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel en verteringsstelsel

Welk onderdeel van het ademhalingsstelsel is bekleed met slijmvlies en trilhaarcellen?

1. Neusholte en mondholte
2. Luchtpijp en bronchiën
3. Longblaasjes
4. Keelholte en strottenhoofd

longblaasjes

longen

brochien

luchtpijptakje

luchtpijp

Wat voor bloed komt er aan bij de longblaasjes en wat voor bloed stroomt weg van de longblaasjes?

1. Zuurstofarm bloed komt aan, Zuurstofrijk bloed stroomt weg
2. Zuurstofrijk bloed komt aan, Zuurstofarm bloed stroomt weg
3. Er komt geen bloed bij de longblaasjes

Hoe heten de kleine bloedvaatjes (1 cellaag dik) om de longblaasjes heen?

In de afbeelding zie je een deel van de ademhalingsorganen van de mens.

De letter P geeft een deel aan waarin gaswisseling plaatsvindt.

Hoe heet dit deel?

1. long
2. bronchi
3. longblaasje
4. slijmvlies

Door roken raken de trilharen beschadigd en kunnen ze hun functie niet goed uitvoeren.
Hierdoor hoopt zich slijm op in de luchtwegen. Dit remt de gaswisseling.

Wat is de functie van de trilharen in de luchtwegen?

1. Lees de §14.3 in je boek.  
   
2. Maak alle opdrachten + extra opdrachten + samenhang
   
3. Maak aantekeningen van wat je geleerd hebt. 
   
4. KIJK NA!
5. Doe de Test Jezelf online.
   
6. Vragen? Noteer deze.

Klaar? De komende les ga je de volgende doen - je kunt hier alvast mee beginnen:

• §14.4
• Ga naar Biologiepagina.nl om te oefenen.
• Ga naar Examenkracht.nl om te oefenen.

Verdieping: bekijk beschikbare videos zoals Biologie met Joost

Aan de slag! 

https://youtu.be/6nGqHwCJwas?si=SOn1NXiJwHa7Bpu6