Ethiek

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Wat gaan we doen?

Leerdoelen van deze les

• Ik kan benoemen wat het begrip Ethiek inhoudt.
• Ik kan omschrijven wat normen, waarden en moraal betekenen.
•  Ik kan uitleggen wat een ethisch dilemma is en kan een voorbeeld geven vanuit mijn werk in de zorg.
• Ik kan benoemen wat professionele autonomie betekent.
• Ik kan de juiste beroepscode vinden en omschrijven welke functie deze heeft.

Waar denk jij aan bij het woord "Ethiek"?

Ethiek

Ethiek is onderdeel van filosoferen. Grondlegger: Socrates, Athene (469 v.Chr.)

Ethiek in de zorg

Ethiek is de studie van de moraal. Het gaat bij ethiek om kritisch nadenken over wat goed is om te doen, vanuit morele normen en waarden die voor jou, de betrokkenen, de organisatie, de (beroeps)groep en de samenleving relevant zijn.

Normen en waarden

Waarden zijn principes die richting geven aan het handelen. Waarden geven aan wat je nastreeft en wat je belangrijk vindt. Belangrijke waarden in de medische ethiek zijn bijvoorbeeld eerlijkheid, privacy, weldoen en niet-schaden.

Normen zijn afgeleid van waarden. Het zijn de regels die aangeven wat je in een concrete situatie moet of mag doen. Uit de waarde ‘privacy’ volgt bijvoorbeeld de norm ‘kloppen voor het binnengaan’. Uit de waarde ‘vertrouwelijkheid’ komt de norm van het beroepsgeheim voort. 

Noem een waarde die jij belangrijk vindt in je werk en benoem de norm die erbij hoort.

Moraal en Ethiek

Moraal’ is het geheel van waarden en normen dat voor een persoon of een groep van belang is.

‘Ethiek’ is het systematisch nadenken over die moraal.  

Ethisch dilemma

Een dilemma is een situatie waarin het lastig is om te beslissen wat je het best kunt doen, omdat:

• er sprake is van een zwaarwegend belang
• er meerdere handelingswijzen mogelijk zijn
  
• elke optie zowel voordelen als nadelen heeft.

Oefening

 - Omschrijf een ethisch dilemma dat speelt in jouw beroepssituatie binnen de zorg. 

 - Bespreek het voorbeeld met een medestudent. 

 - Bespreek 1 of 2 voorbeelden klassikaal

Mensen met een verstandelijke beperking mogen geen kinderen krijgen.

-5100

Professionele autonomie

Als begeleider ben je gebonden aan professionele standaarden, zoals:

• de wet
  
• vakinhoudelijke kaders
  
• beroeps-ethische kaders.

Discretionaire ruimte

De ruimte, om binnen de standaarden zelf te bepalen wat in een specifieke situatie het juiste is om te doen, wordt discretionaire ruimte genoemd.

Professionele autonomie is het zorgvuldig en verantwoord omgaan met de discretionaire ruimte.

 Je weegt steeds weer bewust af: hoe blijf ik binnen de kaders én sluit ik aan bij wat de situatie vraagt? Je keuzes daarbij moet je kunnen verantwoorden aan:

jezelf

de cliënt

collega's

de organisatie

de samenleving.

Onderzoekende beroepshouding

Een onderzoekende beroepshouding omvat:

opmerkzaam zijn

nieuwsgierig zijn

bedachtzaam zijn

kritisch zijn.

www.bpsw.nl

Opdracht (Duo)

1. Ga naar de site en download de beroepscode.

(Nieuwe beroepscode sociaal werk)

2. Ga naar pagina 11: "Algemene normen".

3. Kies 1 v/d 4 artikelen uit en geef een voorbeeld van hoe je dat kunt doen.

Klassikale nabespreking van de opdracht. 

• Bespreek van elke algemene norm een voorbeeld.
• Bespreek de functie / nut van de beroepscode m.b.t. ethisch handelen.

Evaluatie

Zijn de leerdoelen behaald?

Zijn er nog vragen of opmerkingen?

Leestip: print de beroepscode uit en lees hem in stukjes.