Les 16: PV-Vt

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo
• Leerjaar 3,4

Taalverzorging

Werkwoordspelling

Ga zitten op je plaats

Pak je spullen

stil lezen 

Wat gaan we 

vandaag doen?

• Uitleg over werkwoordspelling;
  
  
• Z.s.
  
  
• Afronden

Dit kan/ken ik aan het einde van deze les:

• Zwakke werkwoorden in de verleden tijd spellen

De vorige les

• Persoonsvorm tt

Er zijn twee soorten werkwoorden:

sterke en zwakke werkwoorden.

Sterke werkwoorden

Sterke werkwoorden veranderen in de verleden tijd van klank.

Ze zijn dus zo sterk, dat ze zichzelf veranderen kunnen.

Bijvoorbeeld:

lopen

liepen

De 'o' verandert in een 'ie' in de verleden tijd.

Sterke werkwoorden zijn dus een soort transformers! 

Zwakke werkwoorden

Zwakke werkwoorden zijn de losers van de werkwoorden. 

Hun klank blijft hetzelfde in de verleden tijd.

Bijvoorbeeld:

werk

werkte

Je blijft in de verleden tijd een 'e' horen.

Zwakke werkwoorden zijn de losers onder de werkwoorden.

Ezelsbruggetje

• 't Taxikofschip is dus een woordje dat bedacht is, zodat jij makkelijk kunt onthouden op welke letters een stam van een werkwoord moet eindigen om op -te of -t (bij voltooid deelwoord) te eindigen. 

Herhaling: drie vragen

Voordat je bepaalt welke regels je moet gebruiken voor het spellen van een werkwoord, moet je eerst drie vragen stellen:

1. Is het de PV? Is het antwoord ja, dan ga je verder naar vraag 2.

2. Staat de zin in de tegenwoordige of verleden tijd?

3. Welke vorm moet ik maken? (ik-vorm, hij-vorm, wij-vorm)

PV tt 

Het antwoord op vraag 1 is: ja, het is de persoonsvorm.

Het antwoord op vraag 2 is: de zin staat in de tegenwoordige tijd.

ik-vorm

ik-vorm+t

wij-vorm (infinitief)

Voorbeeld:

ik werk word

hij werkt wordt 

wij werken worden

D-werkwoorden

D-werkwoorden eindigen in de stam op een d.

Denk maar aan: worden, vinden, antwoorden, landen enz.

Er zit geen verschil tussen 'normale' werkwoorden en werkwoorden die in de stam op een 'd' eindigen. 

Beide werkwoorden eindigen bij de hij-vorm op een 't'.

Ezelsbruggetje

Sommige leerlingen vullen het werkwoord 'lopen' in i.p.v. een d-werkwoord. Op die manier hoor je of je een -d of een -t moet gebruiken.

ik loop - ik word

hij loopt - hij antwoordt

PV vt

Het antwoord op vraag 1 is: ja, het is de persoonsvorm.

Het antwoord op vraag 2 is: de zin staat in de verleden tijd.

ik ik-vorm+te/de

hij/zij/jij ik-vorm+te/de

             wij ik-vorm+ten/den

Voorbeeld:

ik werkte/hij werkten/wij werkten

PV VT

Soms ontstaat er een dubbele -d of een dubbele -t.

Dit ligt aan de letter waarop de ik-vorm eindigt.

werk - werkten 

hechten - hechtte(n)

antwoord - antwoordde(n)

Dit gebeurt alleen bij de PV VT!

't Taxikofschip

Kun je bij de PV vt niet horen of je -te of -de gebruikt?

Gebruik dan 't taxikofschip (of 't ex-kofschip of 't sexy fokschaap)

Is het mixte of mixde?

De stam van mixen eindigt op een 'x', die zit in 't taxikofschip, dus dan gebruik je 'te': mixte.

Aan de slag met:

• Blz. 254 - opdracht 1 t/m 7, behalve 6

Hoe? Per boek

Vragen:

Ik loop door het lokaal om je vraag te beantwoorden. Ik kom vanzelf bij je 

langs.

Wat te doen als je klaar bent:

• Afmaken blz. 252

Voor hoe lang?

Groen: Overleggen met je klasgenoten mag. Heb je vragen? Wacht op de docent, of vraag je klasgenoot.

Oranje: We werken op fluisterniveau, vragen? Wacht op de docent.

Rood: We zijn stil aan het werk. Je vragen mag je op een later moment stellen.

Na vandaag:

• Kan je één ding opnoemen die je vandaag hebt geleerd?

Je kan nu:

• Zwakke werkwoorden in de verleden tijd spellen

Van een tot vijf...

De volgende les: