HA Spelling ww H2-H6 (mm1)

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

De stam van het werkwoord

Voor de spelling van de persoonsvorm (pv) in de tegenwoordige tijd (tt) en in de verleden tijd (vt) heb je meestal de ik-vorm van het werkwoord (ww) nodig.

Tip: Schrijf altijd eerst de ik-vorm van het ww op als het ww in de zin de pv is!

Voorbeelden van de stam

De stam is het hele werkwoord -en
Bijvoorbeeld:
(hele werkwoord - stam - ik-vorm)
lopen - lop - ik loop
laden - lad - ik laad
werken - werk - ik werk

persoonsvorm tegenwoordige tijd (-d/-dt en -t)

De spellingsregel voor de tegenwoordige tijd is:

ik                               -->    ik-vorm
jij                               -->    ik-vorm +t (maar vragend is ik-vorm)

hij (zij, u, het)       -->    ik-vorm +t

wij, jullie, zij          -->    hele werkwoord

voorbeeld persoonsvorm tegenwoordige tijd

lopen - loop                    vinden - vind                 werken - werk

ik loop                                ik vind                               ik werk
jij loopt (loop jij?)          jij vindt (vind jij?)         jij werkt (werk jij?)

hij (zij, u, het) loopt      hij (zij, u, het) vindt    hij (zij, u, het) werkt

wij, jullie, zij lopen        wij, jullie, zij vinden   wij, jullie, zij werken

onregelmatige ww tt ("sterk")

hebben (ik heb, jij hebt, hij heeft, wij/jullie/zij hebben)
zijn (ik ben, jij bent, hij is, wij/jullie/zij zijn)
kunnen (ik kan, jij kunt, hij kan, wij/jullie zij kunnen)
willen (ik wil, jij wilt, hij wil, wij/jullie/zij willen)
mogen (ik mag, jij mag, hij mag, wij/jullie/zij mogen)
zullen (ik zal, jij zult, hij zal, wij/jullie/zij zullen)

persoonsvorm (pv) verleden tijd (vt)

Er zijn 2 groepen werkwoorden:

1. regelmatige ww = "zwakke" ww (de klank van het werkwoord verandert niet veel: ik werk (tt) - ik werkte (vt)

2. onregelmatige ww = "sterke" ww (de klank van het werkwoord verandert in de vt: ik loop (tt) - ik liep (vt)

persoonsvorm verleden tijd (zwakke ww)

De spellingsregel voor de verleden tijd van een zwak ww:

ik, jij, hij, zij, u, het      -->    ik-vorm + te of + de
wij, jullie, zij                  -->    ik-vorm + ten of + den

voorbeeld pv vt (zwakke ww)

werken - werk (stam tt)                    lusten - lust (stam tt)  

ik, jij, hij, zij, u, het     werkte            lustte

wij, jullie, zij                 werkten         lustten

spelen - speel  (stam tt)                   raden - raad (stam tt)                

ik, jij, hij, zij, u, het     speelde         raadde

wij, jullie, zij                 speelden      raadden

persoonsvorm verleden tijd (sterk ww)

Bij sterke ww verandert de klank in de verleden tijd.

Als je in het enkelvoud niet hoort/weet of het eindigt op een 'd' of een 't', maak het woord dan langer (verlengproef).

Bijvoorbeeld:

vinden - vond (want wij vonden)

worden - werd (want wij werden)

vechten - vocht (want wij vochten)

voltooid deelwoord

Er zijn ook naast de persoonsvorm vaak andere werkwoorden in de zin, bijvoorbeeld het hele werkwoord of het voltooid deelwoord (vd).

Als een vd in het gezegde voorkomt, staat er altijd een vorm van hebben, zijn of worden in de zin.

Bijvoorbeeld:

wij hebben gewerkt, jij bent vertrokken, het wordt hersteld

spelling van het vd

Bij zwakke ww eindigt het vd op een -d of een -t:

fietsen - fiets - fietste - gefietst

verscheuren - verscheur - verscheurde - verscheurd

Als je niet weet of het vd eindigt op een 'd' of 't' dan maak je het woord in gedachten langer (verlengproef):

gefietst - gefietste

verscheurd - verscheurde

spelling van het vd

Bij sterke ww eindigt het vd vaak op -en:

lopen - loop - liep - gelopen

zwijgen - zwijg - zweeg - gezwegen

Pak voor je blz 122/123 uit je boek

Uitleg spelling van de ww in de vt

Maken het gehele onderdeel van Spelling H 2 (let op instap opdracht)

Klaar: overleg met de docent

Deze les duurt tot 14.55

- Nakijken met nakijkmodel ( zie bijlage in Magister van het huiswerk)

- Maken en bekijken linkjes in Magister

- Kies uit versterk jezelf: pv in de vt