H1 - BEELDENDE KUNST

• Kunst Algemeen
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

KUNST KIJKEN 

H1 - Beeldende kunst

Startvragen H1

1. Wat is het verschil tussen autonome en toegepaste kunst

2. Geef een voorbeeld van drie dimensionale, toegepaste kunst

3. Wat is 'grafiek'

4. Noem drie genres in de schilderkunst

5. Wat bedoelen we met een 'allegorische voorstelling'

6. Wat is een ander woord voor 'compositie'

7. Wat is de complementaire kleur van paars

8. Wat is een kleurenfamilie

9. Wat is het tegenovergestelde van statisch

Autonome kunst-

Kunst die op zichzelf staat; kunst om de kunst. Bv schilderij/beeldhouwwerk

Toegepast kunst

Kunst met een functie. Architectuur, industriële vormgeving, mode grafische vormgeving. 

bv auto, stoel, bank kleding... als het maar drie dimensionaal en een gebruiksfunctie heeft

Drukkunst

voorbeeld kunstenares die grafiek maakt

vb: landschap stilleven portret

Een symbolische voorstelling waarbij een idee of abstract begrip (bijvoorbeeld deugden en ondeugden) wordt verbeeld door één of meer personificaties, personen en concrete zaken.

presentatie over symbolische voorstellingen

Ordening

uitleg compositie

Geel

uitleg video kleurcontrasten

Een aantal kleuren die heel veel op elkaar lijken. Ze zijn als het ware familie van elkaar

Dynamisch

Levels van analyseren

Voorstelling

Wat zie ik?

Wat hoor ik?

Wat is het idee?

Wat is het verhaal?

Vormgeving

Hoe is het gemaakt?

Hoe wordt er gedanst?

Hoe zitten de elementen in elkaar?

Voorstelling (WAT)

• mensen aan het eten


• geklede mannen en een naakte vrouw
• idee was om een momentopname weer te geven
• enz.

Vormgeving (HOE)

• Centrale compositie
• Een repoussoir om de centrale positie van de figuren te benadrukken
• Een sterk licht-donker contrast tussen de man en de vrouw
• enz..

Vergelijkbare voorstelling

Andere vormgeving

links:

Guernica 

Pablo Picasso

1937

Rechts

Bombardement op Kopenhagen

Christian August Lorentzen

1807

Vormgeving: beeldaspecten

- Compositie

- Kleur

- Ruimte 

- Licht

- Vorm

- Materiaal/techniek

COMPOSITIE

HOE is het vlak ingedeeld/geordend

Compositie

Ordening; de manier waarop de belangrijkste meest opvallende vormen en richtingen in een
kunstwerk staan

Dynamisch vs statisch 

d.m.v. compositie besluit een kunstenaar hoe dynamisch/statisch een schilderij wordt. 

EEN CONTRAST ZORGT VOOR DYNAMIEK

centraal compositie

Statisch

A-symmetrische compositie

Dynamisch

Dynamisch vs statisch 

d.m.v. compositie besluit een kunstenaar hoe dynamisch/statisch een schilderij wordt. 

M.b.v. de andere beeldaspecten kan hij/zij verder spelen met dynamiek

EEN CONTRAST ZORGT VOOR MEER DYNAMIEK

Effect van kleurcontrast

effect van vormcontrast

KLEUR

Hoe zorgt het kleurgebruik voor een versterking van de voorstelling (of compositie)

Kleurcontrast

• Warm-koud contrast
  
• Complementair kleurcontrast
  
• Kleur tegen kleurcontrast
  
• Zuiverheid contrast
  
• Licht-donker contrast
  
• Kwantiteit contrast
  

Koud–warm contrast

een warme kleur naast een koude kleur geeft een koud-warmcontrast

vb: de rode vs de blauwe engelen

Licht-donker contrast

• dit is het verschil tussen lichte en donkere kleuren
  

vb: de lichte pan met de donkere achtergrond

LET OP, ook verzadigde kleuren kunnen licht/donker t.o.v. elkaar zijn (bv geel-paars)

Kleur-tegen-kleur contrast

Een kleur-tegen-kleur contrast is het sterkst bij de primaire kleuren. Je ziet dit contrast als je de pure kleurvlakken tegen elkaar aanzet, zonder omtreklijnen dus. 

Complementair contrast

deze kleuren versterken elkaar, ze staan recht tegenover elkaar in de kleurencirkel.

dit zijn: 

paars-geel, 

rood-groen,

blauw-ranje

Zuiverheid contrast / verzadigingscontrast / kwaliteiten contrast

Het verschil tussen hele heldere, verzadigde zuivere kleuren en niet zuivere kleuren

vb: de verzadigde kleding t.o.v. de onverzadigde gezichten

Kwantiteitscontrast

Een heel klein beetje van één kleur t.o.v. veel van de andere waardoor dat kleine beetje opvalt. 

vb: de oranje zon in de blauwe achtergrond (ook een warm-koud contrast)

Oefenen

Welke kleurcontrasten zie je. Wat is hiervan het effect?

Je ziet een complementaire kleurcontrast tussen het rood en groen. Hierdoor knalt de hoed van het vrouw de compositie uit en valt ze enorm op. 

Ook zie je een verzadegingcontrast tussen de huid van de vrouw en alle andere kleuren waardoor haar gezicht ook de aandacht trekt.

Door deze contrasten onstaat een diagonale lijn in de compositie die het geheel dynamiek geeft

Je ziet een kwantiteitscontrast tussen het rood en het blauw. en tussen het rood en het geel. Hierdoor knalt het rode vlak naar voren en wordt de titel van het werk (who's affraid of red yellow en blue) kracht bij gezet. Het werk komt hierdoor op je af. 

RUIMTE

Hoe wordt er ruimte gesuggereerd op een plat vlak

Overlapping,

Het mes overlapt het bord waardoor er ruimte ontstaat. 

Lijnperspectief

De twee zijkanten van de witte tafelloper lopen lichtjes naar elkaar toe. Daardoor klopt het perspectief en ontstaat er ruimte

Afsnijding,

De schaal pastniet helemaal op het schilderij, door deze afsnijding hebben we geen idee hoe groot de tafel eigenlijk is. Het vergroot de ruimtesuggestie

STANDPUNT

Stel jouw ooghoogte is dezelfde als die van koe Betsie, Je maakt van haar een foto op weg naar de stallen. In welk vak kan Betsie dan staan om het perspectivisch te laten kloppen?

vogelvlucht - normaal - kikvors

toelichting

Het effect van vogelvlucht is dat het overzicht geeft

Een normaal perspectief zorgt voor neutraliteit en gelijkheid

Een kikvors perspectief zorgt ervoor dat je tegen iets op kijkt. Het getoonde lijkt daardoor machtiger

vogelvlucht - normaal - kikvors

Licht

Hoe kun je met slim gebruik van lichtbronnen kleur, textuur en vorm beter uit laten komen. Hoe kun je sfeer brengen

Stijklicht

Clair obscure

Tegenlicht

Glimlicht

Een schildertechniek waarbij licht-donkercontrasten sterker worden uitgebeeld dan ze in
werkelijkheid zijn. Op deze manier wordt een dramatisch effect bereikt

Licht dat heel laag over een voorwerp scheert, er ontstaat daardoor een lange
slagschaduw

Een glimmende plaats op een bepaald voorwerp

Licht dat recht naar de toeschouwer komt en op het voorwerp valt waardoor een silhouet
ontstaat

VORM/LIJN

Hoe zijn de vormen? Hoekig, open, gesloten organisch? Wat is het effect hiervan?

Een lijn = een lijn.......

Dat zou je wel zeggen, maar er is meer! Je kunt van alles zeggen over lijnen in kunstwerken. 

Hier wat begrippen die bij LIJN horen:

• lijnsoort
• lijndikte
• lijnvoering
• arcering
• contourlijn
• lijnwerking
• lineair

LIJNSOORT

Een lijn kan op verschillende manieren getekend zijn:

recht - gebogen

onderbroken - doorlopend

kronkelend - vloeiend

slingerend - golvend

enz. 

LIJNDIKTE

Lijndikte kan variëren van heel dun tot heel dik.

De lijndikte kan effect hebben op het gevoel in een tekening. Dikke, doorlopende lijnen maken een krachtige indruk, terwijl dunne, onderbroken lijnen gevoelig lijken.

LIJNVOERING

Lijnvoering zegt iets over de druk die je gebruikt bij het tekenen van de lijnen:

- voorzichtig, zoekend en onzeker

- duidelijk en stevig

- ietwat saai en eentonig

- met allerlei overgangen van dun naar  

  dik en weer terug

ARCERING

Bij arcering wordt met lijntjes een vlak gevuld. 

• Je kunt de lijntjes evenwijdig naast elkaar zetten of laten kruisen. 
• Je kunt ze dicht naast elkaar zetten (wat een donkerder effect heeft) of meer ruimte ertussen laten (wat een lichter effect heeft). 
• En je kunt variëren in dikke en dunne lijnen en hier heel mooi schaduwen en diepte mee aanbrengen in een tekening.

CONTOURLIJN

De omtreklijn van een vorm of voorwerp. De contour benadrukt de vorm.

LIJNRICHTING

De richting waarin lijnen in een kunstwerk lopen hebben invloed op de de uitstraling van het werk. 

Staan alle lijnen verticaal of horizontaal        of lopen ze chaotisch door elkaar heen        ? 

De herhaling van lijnen versterkt een bepaalde richting      

LIJNWERKING

Door het gebruik van lijnen kunnen bepaalde effecten worden bereikt:

• Er kan diepte (perspectief) worden gesuggereerd.
• Er kan beweging worden gesuggereerd.
• Horizontale en verticale lijnen werken statisch en stabiel.
• Schuine en diagonale lijnen zorgen voor onrust, dynamiek en beweging.
• Met zware lijnen kun je iets laten opvallen of accentueren.
• Er kan een gevoel uitstralen.

VORM

Bekijk het filmpje op de volgende slide. 

Het is bedoeld voor jongere leerlingen, maar de uitleg is heel helder en begrijpelijk.

Je ziet ook hoe dezelfde voorstelling (kaartende mannen) door verschil in vormgeving heel anders wordt.

Vormsoorten

Alles wat je om je heen ziet heeft een vorm. Vormen kunnen gegroeid zijn, door de natuur ontstaan, afgesleten door water en wind. Vormen worden ook door kunstenaars en ontwerpers gemaakt.

Beeldaspect VORM

basisvormen: 2D / 3D

vormsoorten: 
open / gesloten

organisch / geometrisch

figuratief / abstract

symmetrisch / a-symmetrisch

positief / negatief

vorm door patroon / ritme

. . . . . . 

Gesloten vorm

Je kunt er niet doorheen kijken, het neemt ruimte in, 

veel massa, 

maar hoeft niet massief te zijn.

'Huilend kind' van Brancusi

open

gesloten

massief

hol

geometrisch

organisch