5.2 strijd om wereldwijde invloed

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog

Wat was de Koude Oorlog en wat waren de gevolgen van de Koude Oorlog voor de wereld? 

Totalitair systeem

VS

Communisme

Kapitalisme

Vrijheid van meningsuiting

Alles is van de staat

De staat bepaald wat er geproduceerd wordt

De staat moet zorgen voor gelijkheid

Er moet veel economische vrijheid zijn

Iedereen moet evenveel geld hebben

Ondernemers bepalen wat ze produceren

Rijk worden is een belangrijk doel

Conferentie van Jalta

Churchill

Roosevelt

Stalin

§2 Strijd om wereldwijde invloed

Twee Duitslanden

Leerdoelen/bouwstenen

• Je kunt beschrijven wat de oorzaak en de gevolgen van de Blokkade van Berlijn waren.
  
• Je kunt beschrijven dat de wapenwedloop leidde tot een ‘koude’ oorlog.
  
• Je kunt met drie voorbeelden uitleggen dat de Koude Oorlog zich ook buiten Europa afspeelde.

Blokkade van Berlijn

1. Na 1946 liep de spanning om Duitsland verder toe
2. In 1948 wordt in de drie westelijke zones een nieuwe munt ingevoerd > de Deutsche Mark
   
3. Dit was niet overlegd met de SU en Stalin voelt zich gepasseerd omdat het tegen de afspraken van Jalta in zou gaan
   
4. Stalin blokkeert alle toegangswegen naar Berlijn
   

Blokkade van Berlijn

• De geallieerden reageren met een luchtbrug: alle goederen voor de 2,2 miljoen inwoners van Berlijn worden met vliegtuigen aangevoerd.
• 1400 vluchten doorbreken de Blokkade van Berlijn
• In 1949 stopt de Blokkade van Berlijn

Gevolgen van de  Blokkade Berlijn

• Duitse deling: BRD en DDR 
• NAVO opgericht 1949 (militair bondgenootschap VS en Westeurpese landen)
• Warschaupact 1956 (militair bondgenootschap SU en Oosteuropese landen)
• Grens tussen Oost- en West-Europa is nu zwaar bewaakt > het IJzeren Gordijn

BRD

• Westblok
• Bondsrepubliek Duitsland

• Snelle wederopbouw door Marshallplan (wirtschaftswunder)
• Stabiele democratie

• Worden in 1955 lid van NAVO

DDR

• Oostblok
• Duitse Democratische Republiek

• Communistisch
• onder controle van Sovjet-Unie
• herstelschade betalen --> veel armoede

• Lid van Warschaupact (1955)

De grens tussen BRD & DDR 

Het IJzeren Gordijn

De grens tussen BRD & DDR 

Het IJzeren Gordijn

Oprichting NAVO 1949

Het Westen wilde zich beter kunnen beschermen tegen een  aanval van de Sovjet-Unie

 oplossing:  een militair bondgenootschap: de NAVO. 

"Een aanval op één is een aanval op allen"

De BRD werd geen lid van de NAVO.

 Warschaupact

Warschaupact: 1955

Doel: bescherming van SU en de Oostbloklanden. 

Waarom opgericht> tegenreactie op de oprichting van de NAVO 

Oost

West

Vrije markteconomie

Planeconomie

Kapitalisme

Communisme

Warschaupact

De Koude Oorlog

Wat was de Koude Oorlog en wat waren de gevolgen van de Koude Oorlog voor de wereld? 

Lesplanning

• Korte herhaling
• Uitleg 5.2  (deel 3)
• Zelfstandig werken/Verlengde instructie
• 
  

Oost

West

Vrije markteconomie

Planeconomie

Kapitalisme

Communisme

Warschaupact

De staat bepaald wat er geproduceerd wordt

De staat moet zorgen voor gelijkheid

Er moet veel economische vrijheid zijn

Iedereen moet evenveel geld hebben

Ondernemers bepalen wat ze produceren

Rijk worden is een belangrijk doel

Wat wil Stalin blokken?

1. Hij wil niet dat Berlijn kapitalistisch wordt
2. Hij wil niet dat de satellietstaten geld van het Marshallplan krijgen
3. Hij wil Amerikaanse atoomraketten tegen houden
4. Hij wil dat Berlijn communistisch blijft.

Het aantal mensen dat de DDR verliet

Conflicten tijdens de Koude Oorlog

• De Korea-oorlog
• De Cubacrisis
• De Vietnamoorlog

1949: China communistisch. 

Domino-theorie: Het Amerikaanse idee dat landen in Azië, net als vallende dominostenen, één voor één communistisch zouden worden.

Containment: Verspreiding communisme indammen/tegengaan.

Wapenwedloop

Containmentpolitiek

Dominotheorie

De Korea oorlog 

• Bezet door Japan in 1910 
• Na de WO2 (tijdelijk) opgesplitst in twee delen 
• Noord-Korea: Communistisch onder leiding van de Sovjets.  
• Zuid-Korea: Democratisch onder leiding van de Amerikanen.  
• Grens op 38e breedtegraad. 

Gevolgen van de Korea oorlog. 

• Noord-Korea valt Zuid-Korea op 25 juni 1950 aan. 
• VN stuurt troepen
• China helpt de Noord-Koreanen 
• Amerika helpt de Zuid-Koreanen

Gevolgen van de Korea oorlog. 

• Er wordt een wapenstilstand getekend op 27 juli 1953.

• Officieel zijn de twee landen nog steeds in oorlog.

Conflicten tijdens de Koude Oorlog

De Vietnam oorlog (1965-1973)

Oorzaken

• Vietnam was een kolonie van Frankrijk

• Vietnam werd tijdens WOII veroverd door Japan 

• Na WO2 Japan verslagen
• De Fransen willen Vietnam niet onafhankelijk laten worden en weigerden te vertrekken.  

Gevolgen

Fransen worden verslagen (1954) door het Vietnamese leger

• Noord-Vietnam wordt  communistisch
• Zuid-Vietnam wordt kapitalistisch

De Verenigde Staten is vreest dat de hele regio communistisch zal worden en steunt Zuid-Vietnam = CONTAINMENTPOLITIEK

De Vietnamoorlog

• Tussen het communistische noorden en het kapitalistische zuiden ontstond een burgeroorlog. 
• Zuid gesteund door de Amerikaanse regering 
• Noord gesteund door China en de Sovjet-Unie
• De Vietnamoorlog (1965-1973) verliep voor de Amerikanen slecht. 
• Uiteindelijk trokken de Verenigde Staten zich terug en werd in 1975 ook Zuid-Vietnam communistisch.

Cubacrisis - 1962

In 1962 leek het  helemaal mis te gaan. Even dreigde de derde wereldoorlog te ontstaan...

In Cuba...

Was door een revolutie, de communist Fidel Castro aan de macht gekomen. Cuba werd een communistische staat en lag direct naar de Verenigde Staten.

De VS komt erachter dat de Sovjet-Unie samenwerkt met Cuba. Op het eiland staan raketten. Gericht op de Verenigde Staten. Bovendien zien ze dat nieuwe raketten worden aangevoerd door de Sovjet-Unie.

Cuba crisis 1962!

Afloop Cubacrisis

De Cubacrisis liep met een sisser af:

President Chroetsjov nam contact op met JF Kennedy. De SU zou de raketten verwijderen in ruil voor minder VS raketten in Europa(Turkije)  die gericht stonden op de SU.

Daarnaast werd een hotline tussen het Kremlin en het Witte Huis aangelegd om snel te kunnen communiceren...