Wetenschapsfilosofie lesweek 1 - Inleiding

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wetenschapsfilosofie

Gedachte-experiment

Wat kunnen we zeker weten?

'Brein in een vat' 

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan je:

1. Uitleggen wat wetenschap is;

2. Uitleggen wat de rol van wetenschap in de samenleving is.

3. Het verschil tussen empirisme en rationalisme uitleggen (als bron van kennis).

Lesplanning

1. Wetenschap verkennen aan de hand van verkenningsvragen en videofragmenten.

2. Gedachte-experiment

3. Uitleg empirisme-rationalisme

4. Verwerkingsopdrachten.

Belangrijke vragen

1. Wanneer kunnen we spreken van kennis? 
2. Bestaat de werkelijkheid wel en kunnen we die kennen?
3. Zijn onze zintuigen (zoals ogen) wel betrouwbaar?

Waar denk je aan bij wetenschap?

Hoe zou onze wereld eruit zien als er nooit iets (wetenschappelijks) zou zijn ontdekt?

Op welke manier heeft wetenschap met corona te maken?

Zoektocht naar de 'waarheid'

• Op systematische wijze, betrouwbare kennis verkrijgen over de wereld.
• Proefjes, experimenten, observeren etc. 
• Wetenschappelijke revolutie vanaf 1500-1700

Maar...

Zelf alles uitzoeken of ook door anderen laten doen? 

Wat is betrouwbaar?

Verstandig als we het zelf moeten uitzoeken, of ook wel handig als anderen dat voor ons doen? Kunnen we anderen blind vertrouwen?

1. Wat is in dit artikel wetenschappelijk onderbouwd?

2. Welke kritische vragen kun je stellen bij dit artikel?

Artikel: AD.nl, 25-6-2020

Wanneer wetenschappelijk?

• Wanneer is een verklaring wetenschappelijk?
• Staat 'wetenschappelijk bewezen' gelijk aan 'waar'?

Wetenschappelijk of niet?

Stel, je wilt onderzoeken wat de leukste klas van SvPO is. Hoe kan je dat doen?

Empirisme en rationalisme

Kennis verwerven door middel van onze zintuigen? Dus door te zien, voelen, proeven etc. Of verwerven we dat door middel van ons denken? Maken wij kennis met ons hoofd?

 --> Combinatie van beiden.

• Het empirisme is een stroming in de filosofie. Volgens deze stroming ontstaat alle kennis die we hebben via wat we binnenkrijgen met onze zintuigen. Denk aan experimenten en proefjes.
• Volgens het rationalisme heeft het verstand kennis waar we ook zonder empirische proefjes toegang toe hebben; zoals het verschil tussen rond en vierkant.

Leerdoelen (terugblik)

1. Waar gaat wetenschap over?

2. Wat is de rol van wetenschap in de samenleving?

3. Wat is het verschil tussen het empirisme en rationalisme als het gaat om het verkrijgen van kennis?

Wanneer is iets wel/niet waar?

Of wel/niet echt? 

Daar gaan we het de komende tijd over hebben. Daarvoor duiken we de geschiedenis in.

Volgend fragment: wat is 'echt' en wat is ' nep'?

Wat is volgens jou 'echt' in dit fragment en wat is 'nep'?

Sociale media

Vooral hier van belang: wat is nep/echt?

Waarom hier van belang?: 

https://www.youtube.com/watch?v=SGwtRj93BgI

Het lijken wel twee werelden naast elkaar. Kunnen we de online wereld nog wel 'vertrouwen'?

Dopamine(!)

Jij en sociale media?

Discussieer in tweetallen over de volgende vragen:

1. Gebruik jij Instagram? Waarom precies?

2. Denk je dat wat op Instagram staat ook echt is? Waarom wel of niet?

3. Denk je dat Instagram ook gevaarlijke kanten heeft? Waarom wel of niet?

Documentaire sociale media

Houd je volgende hoofdvragen in je achterhoofd:

• Wat is er nep?

• Wat is er echt?

https://www.npo3.nl/followme/22-11-2018/VPWON_1291086

Belangrijk...?

Zelfstandig werken

Verwerkingsopdrachten (zie Classroom)

Tijd: 25 minuten

Samen opstarten.