4.3 Hoe werkt het leenstelsel: Trouw aan de heer

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

4.3 Het leenstelsel (deel 2)

Leerdoelen

Aan het eind van deze paragraaf:

• Kun je uitleggen waarom het leenstelsel werd ingevoerd
• Kun je 3 voorbeelden geven van wat de trouw aan de leenheer inhield. 
• Kun je 3 redenen geven waarom het Frankische Rijk na de dood van Karel de Grote uit elkaar viel.
• Ken je de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf. 
  

Karel de Grote

• 771 werd hij koning van het Frankische Rijk.
• Belangrijkste koning van de Franken.
• Veroverde een groot rijk.
• Beschermde de kerk en geestelijken.
  

Karel de Grote

• Hielp de paus toen hij werd aangevallen.
• Werd in 800 door de paus tot keizer gekroond.
  

In welk jaar overleed Karel de Grote?

1. 800
2. 814
3. 771

Wat gebeurde er ook alweer in het jaar 800?

Waarom kroonde de paus Karel de Grote tot keizer?

Leenstelsel

• Om gebieden te veroveren hadden Frankische koningen duizenden goed getrainde soldaten nodig.
• Er was echter geen geld om de soldaten te betalen.
• Dit losten ze op door de aanvoerders van de soldaten als beloning een stuk grond in leen te geven.
• De opbrengst van de grond mochten ze houden.
  

Leenstelsel

• Van de opbrengst konden ze leven en eigen wapenuitrusting en die van hun soldaten betalen.
• Bij de grond hoorden ook horige boeren.
  

Leenstelsel

De legeraanvoerders moesten trouw beloven aan de koning:

1. Ze moesten meevechten.
2. Koning raad geven.
3. Geleende grond besturen.
   

Eed van trouw

• Gehoorzaamheid was heel belangrijk voor de koning. 
• Voordat je leenman werd moest je een eed afleggen. 

Eed van trouw

• De legeraanvoerder knielde voor de koning en beloofde hem trouw.
• Daarna omhelsde en kusten de mannen elkaar.
  

Leenstelsel

• De legeraanvoerders waren nu leenmannen geworden.
• De koning die de grond uitleende was de leenheer.
• Leenmannen met veel grond leenden een deel van hun grond weer uit aan andere mensen: achterleenmannen.
• Heel dit systeem noemen we het leenstelsel.
  

Adel

• Alle leenmannen samen werd de groep van adel.
• Zij hadden titels als graaf, hertog of baron.
• Een aparte groep edelen waren de ridders.
• Zij vochten als ruiters van een koning of hoge edelman.
  

Uiteenvallen Frankische Rijk

• Na de dood van Karel de Grote viel het Frankische Rijk uit elkaar.
  

Oorzaken uiteenvallen Frankische Rijk

• Invallen van Vikingen in het westen.
• Invallen Hongaren in het oosten.
• Opvolgers Karel de Grote waren geen goede bestuurders.
  

Oorzaken uiteenvallen Frankische Rijk

• (achter)leenmannen gehoorzaamden slechter aan hun heer: 
• De geleende grond gingen ze als eigen grond zien: na de dood van een leenman werd de grond niet teruggegeven, maar doorgegeven aan de zonen van de leenman.
• Leenmannen voerden onderling oorlog met elkaar om meer grond te krijgen.
• Sommige leenmannen beloofde twee leenheren trouw.
  

Waarom viel het Frankische Rijk na de dood van Karel de Grote uit elkaar?

Wat is het voordeel van het leenstelsel voor de leenman?
De leenman...

1. mocht de opbrengst van het geleende gebied zelf houden
2. moest meevechten in het leger
3. moest het gebied besturen
4. alle antwoorden zijn juist

Wat is het voordeel van het leenstelsel voor de leenheer?
De leenheer...

1. hoefde het gebied niet zelf te besturen.
2. had soldaten voor zijn leger.
3. kreeg raad van zijn leenmannen
4. alle antwoorden zijn juist

De leenmannen beloofde trouw aan hun leenheer. Wat hield die trouw in?

1. Vechten
2. Besturen
3. Raad geven
4. Alle antwoorden zijn juist

Leenmannen met veel grond leenden stukken grond uit aan...

In de tijd van het leenstelsel kon je tegelijk leenheer en leenman zijn. Klopt dat?

1. Ja
2. Nee

Wat vind je nog lastig?

Volgende filmpjes geven extra uitleg over het leenstelsel. 

Meer weten over het leven van ridders en hoe je een ridder kon worden? Bekijk het volgende filmpje..

Wil je de lesstof van 4.1 t/m 4.3 nog even goed herhalen/ begrijpen? 

Bekijk gerust het uitlegfilmpje van het leerwerk. Je kan evt.doorspoelen naar het gedeelte wat je nog lastig vindt (zoals bv. het leenstelsel)