Anatomie 2.6.1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 15

Periode 1

Leerjaar 2

Vorige les

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
3. Uitleg vorige les (40 min.)
4. Filmpje (5 min.)
5. Theorie brandwonden (30 min.)
6. Huiswerk en afsluiting (5 min.)
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

• Wat er bij urticaria, psoriasis, vitiligo en huidkanker aan de hand is, wat de symptomen zijn en welke behandelingen hierbij mogelijk zijn. 
• De drie gradaties van brandwonden van elkaar onderscheiden en de kenmerken per gradatie benoemen
• Uitleggen welke stappen van EHBO je onderneemt bij brandwonden

Schema huidzalven

Dus...

Veel water in mengsel =  gel, smeersel, lotion, crème w/o

• Indrogend
• Werkt bij nattende huidaandoeningen
• Uitzondering: pasta en strooipoeder (ook indrogend)

Veel vet in mengsel = crème o/w, zalf

• beschermend 
• Werkt bij droge huid (zoals eczeem)

Overige huidaandoeningen

Urticaria

Psoriasis

Vitiligo

Huidkanker

Urticaria

Urticaria: Netelroos, galbulten

• Acuut: Door uitlokkende factor (ziekte, voeding)
• Chronisch: Door inspanning, warmte/kou, druk
• Kortdurend (enkele uren)

Symptomen: Jeukende, rode, verheven plekken

Behandeling: Antihistaminicum

Netelroos door reactie van brandnetels

Uitlokkende factoren: Voeding, stress, geneesmiddelen, infecties, ziekten

- Meestal geen sprake van allergie

Urticaria (2)

Quincke-oedeem: Plotseling opzwellen oogleden, lippen, tong en slijmvlies van larynx (strottenhoofd)

• Dezelfde oorzaak als urticaria
• Acute kortademigheid (gevaarlijk!)

Anafylaxie: Door allergie

• Ook misselijkheid, kortademigheid, duizeligheid 
• Lage bloeddruk

Quincke-oedeem: 

- Zonder oorzaak

- Door allergie

Lekkage van bloedvaten

Psoriasis

Psoriasis: Erfelijke, chronische auto-immuunziekte

• Snellere deling van huidcellen dan gewoonlijk
• Niet besmettelijk!

Symptomen: Aan strekzijde, stuit, hoofd

• Scherp begrensde rode plekken
• Schilferige huid, jeuk

Wat zat er ook weer aan de buigzijde?

Psoriasis (2)

Bijkomende klachten: Wisselend

• Olievlekfenomeen
• Gewrichtsontstekingen
• Psychische, sociale en seksuele problemen

Behandeling: Zonlicht/UV-licht, lokale corticosteroïden, 

doorverwijzen naar dermatoloog

Olievlekfenomeen: bruine vlekken op nagels. 

- Nagels kunnen loslaten

- Putjes en groeven in nagels

Vitiligo

Vitiligo: Verdwijnen van de pigmentcellen 

• Door erfelijke en auto-immuunfactoren
• Ernst en verloop verschillen per patiënt
• Witte vlekken: Gevoelig voor zonlicht

Behandeling: Cosmetische maatregelen, lichtbehandeling, corticosteroïden, huidtransplantatie

Behandeling is moeilijk

Met lichtbehandeling wordt de pigmentvorming gestimuleerd

Huidkanker

Hoe herken je huidkanker?

Hoe herken je huidkanker?

Huidkanker (1)

1. Basalioom: Basaalcelcarcinoom

• Meest voorkomende vorm van huidkanker
• Vooral bij ouderen
• Door chronische blootstelling aan zonlicht

Behandeling: Biopt -> cryochirurgie, bestraling, chirurgie

• Grote kans op andere vormen van huidkanker (controle!)

Komt vooral voor in het gezicht

Verschillende vormen: onschuldig bobbeltje, litteken, ontsteking, pigmentvlek, geen jeuk en pijn

Kan infiltreren in dieper weefsel, uitzaaiing is zeldzaam -> goede prognose

Huidkanker (2)

2. Plaveiselcelcarcinoom: 

• Eerst actinische keratose (voorstadium)
• Bij 1 op de 4 ouderen, door zonlicht
• Op gezicht, armen en handen

Behandeling: Biopt -> cryotherapie, chirurgie, bestraling

• Kans op uitzaaiing, slechtere prognose dan basalioom

Scherp begrensde, rode, vaak wat schilferige, harde plekke. Deze plekken worden steeds dikker. Uiteindelijk treedt korstvorming op. -> minder voorkomend dan basalioom

Vloeibare stikstof, of chemozalf

Huidkanker (3)

3. Melanoom: Snel groeiende pigmentvlek

• Zonlicht speelt géén (grote) rol, genetische factoren wel 
• Verandering in kleur moedervlek
• Jeuk, bloeding, zweervorming, pijn

Behandeling: Biopt -> Chirurgische verwijdering + 1-2 cm extra 

• Controle lymfevaten!

Bij uitzaaiing zeer slechte prognose

Diep gegroeid: slechte prognose

Brandwonden

Brandwond: Beschadiging van de huid door warmte, elektriciteit of een chemische stof

• 35 000 bij huisarts
• 1500 bij ziekenhuis
• 500 bij brandwondencentra
• 200 sterfgevallen

Brandwonden

Ernst van brandwonden:

• Oorzaak van de verbranding
• Temperatuur van hittebron
• Leeftijd van patiënt
• Plaats van verbranding
• Tijd van inwerking

3 gradaties: O.b.v. huidlagen

Bij hitte ook de temperatuur van de warmtebron

Bij ouderen is de huid dunner en is er sprake van een slechtere afweer

Gradaties zijn gebaseerd op de diepte van aantasting (welke huidlagen zijn aangetast)

Oppervlakkige brandwonden

1. Eerstegraads brandwonden: Aantasting opperhuid

• Roodheid door toename doorbloeding
• Pijnlijk door intacte zenuwen
• Duur: 7 dagen

2. Oppervlakkige tweedegraads brandwonden: Aantasting
opperhuid en bovenste laag lederhuid

• Blaarvorming, extreem pijnlijk (maximale prikkeling)
• Duur: 14 dagen

Oppervlakkige brandwonden herstellen spontaan

tweedegraads: roodheid, nat, soepel

Diepe brandwonden

3. Diepe tweedegraads brandwonden: Aantasting opperhuid en hele lederhuid

• Rood/witte verkleuring, vochtig, blaren
• Verminderde doorbloeding, gevoelsverlies

4. Derdegraads brandwonden: Aantasting opperhuid, lederhuid
en onderliggende structuren

•  Spieren zijn aangedaan, Witte of verschroeide kleur
• Minder pijnlijk dan verwacht!

Genezing kost veel tijd en gaat gepaard met littekenvorming

Onderliggende structuren: vetweefsel, pezen, spieren

Risico's brandwonden

Waarom kunnen brandwonden dodelijk zijn?

• Lichaam verliest veel vocht/kan in shock raken
• Risico op infectie
• Onderkoeling
  

Inschatting: Regel van 9

• Hand is ongeveer 1%

De huid is een orgaan met veel functies zoals warmte en vocht in het lichaam houden en kou en bacteriën erbuiten. Door een brandwond worden deze functies ernstig aangetast of vervallen helemaal. Veel vochtverlies kan leiden tot shock, onderkoeling kan makkelijker optreden, kapotte blaren vormen een groot gevaar op infectie en het risico op tetanus is bij brandwonden aanwezig.

Wanneer een brandwond groter is dan 20% van het lichaamsoppervlak dan is er kans dat shock optreedt. Dit komt doordat via de brandwond lichaamsvocht (bloedplasma) het lichaam verlaat. Bij te veel verlies van vocht treedt er een tekort aan volume in de bloedvaten op

Brandwonden > 10% van het lichaamsoppervlak

Brandwonden > 5% van het lichaamsoppervlak bij kinderen

Derdegraads brandwonden > 5% van het lichaamsoppervlak

EHBO

1. Denk aan jezelf!
2. 'Stop, drop and roll'
3. Doof de vlammen
4. Verwijder kleding
5. Koelen voor 10-20 minuten (lauwwarm water)
6. Voorkom onderkoeling
7. Laat bij ernstige verbranding 112 bellen

Huiswerk

Maken Expert College: Anatomie en Fysiologie Botten