De Koude Oorlog: Periode 1950-1960

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog

Periode 1950-1960

We zijn aanbeland in de tijd van Televisie en computer  (1950 - heden)

Nu

Jaar 1

1000

1500

1900

1700

Lesdoelen van deze les: 

• Je kunt uitleggen hoe de koude oorlog in de jaren 1950 - 1960 verliep.
• Je kunt spotprenten uit deze analyseren en   interpreteren.

Taaldoelen: 

Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, historische begrippen en uitbreiding woordenschat.

Video

Noord en Zuid, waarom er 2 Korea's zijn

Oorzaken

•  Korea was sinds 1910 bezet door Japan
  

• Na de Tweede Wereldoorlog werd het land gesplitst in: 

• Noord-Korea: communistisch, gesteund door de Sovjet-Unie

• Zuid-Korea: kapitalistisch, gesteund door de Verenigde Staten
  

• Verdeling ligt op de 38e breedtegraad

Noord-Korea valt  Zuid-Korea aan juni 1950

Gevolgen 

• Verenigde Staten zien hierin een grote communistische dreiging
  

• Verenigde Naties sturen een troepenmacht (onder leiding van de VS). De Sovjet-Unie boycot de VN en is afwezig bij de stemming
  

• China raakt in oktober 1950 kort bij de oorlog betrokken.

• Er zijn voorstanders in de VS voor het gebruik van 26(!) atoombommen (op Noord-Korea, China en de Sovjet-Unie)

Gevolgen 

• De Koreaanse Oorlog wordt ook wel gezien als de enige 'hete' oorlog van de Koude Oorlog
  

• Bij de wapenstilstand in juli 1953 liggen de grenzen nog hetzelfde als aan het begin van de oorlog: 38e breedtegraad
  

• Vergeet dit ook niet: Officieel is er nog steeds geen vrede tussen Noord-Korea en Zuid-Korea.
  

                   De Vietnamoorlog 

                 Frans-Vietnamese Oorlog 1945-1954

Oorzaken

• Vietnam was een kolonie van Frankrijk: Frans Indochina

• Veroverd door Japan tijdens de Tweede   Wereldoorlog

• Ontstaan nationalisme bij de bevolking

Oorzaken

• Dekolonisatie onder leiding van de communistische Vietminh
  

• Fransen willen dit niet accepteren

• Vergeet dit ook niet: dekolonisatie zie je overal in Azië gebeuren. Zo wil India niet meer bij Engeland horen en Indonesië niet meer bij Nederland.

Gevolgen

• Fransen worden verslagen bij Dien Bien Phu (1954)

• Noord-Vietnam wordt communistisch

• Zuid-Vietnam wordt kapitalistisch

• Grens ligt bij de 17e breedtegraad

• De Verenigde Staten steunen (in het geheim) Zuid-Vietnam

Dominotheorie

De Amerikaanse president Eisenhower beweerde, in 1954, dat de val van Indochina (tegenwoordig Vietnam), voor het communisme, als een rij dominostenen de val van Zuidoost-Azië zou meebrengen. Hij vond het zaak om in Vietnam alles op alles te zetten om een nederlaag te vermijden.

Stalin sterft 5 maart 1953

• Er is geen directe opvolger
  
• Na een machtsstrijd wordt Chroesjtsjov de nieuwe leider (1956)
  
• Hij wil afrekenen met de terreur van Stalin: destalinisatie
  

Opstand in DDR juni 1953

Als Stalin dood is, denken de satellietstaten dat er meer vrijheid komt.  Gevolg: Massale opstanden. Russisch leger herstelt de orde.

Warschaupact, 1955

• Militair bondgenootschap van de Sovjet-   Unie
  

• Tegenhanger van de NAVO
  

• Opgericht als reactie op toetreding van   West-Duitsland tot de NAVO
  

• Heeft bestaan tot 1991

De Hongaarse Opstand 1956

• Sommige landen in het Oostblok dachten dat ze hierdoor meer vrijheid hadden,   bijvoorbeeld Hongarije. 
• Dit bleek niet waar: de Hongaarse opstand (1956) werd keihard door de Sovjet-Unie   neergeslagen.

Video

De Hongaarse Opstand

Lancering van de Spoetnik 1 oktober 1957

De Sovjet-Unie lanceert de eerste satelliet op 4 oktober 1957.

Grote paniek in de Verenigde Staten: Spoetnikcrisis

Als de Sovjet-Unie een satelliet met een raket de ruimte in kan schieten, dan is het schieten van een raket met een atoombom naar de Verenigde Staten natuurlijk ook niet meer moeilijk!

Het zelfde jaar. Laika

De eerste maanlanding

• Was in 1959
• Loena-2
• Sovjet-Unie

Yuri Gagarin was de eerste man in de ruimte. (1961)

Valentina Tereshkova was de eerste vrouw in de ruimte. (1963)

Fidel Castro pleegt staatsgreep in Cuba 1 januari 1959

• Cubaanse Revolutie tegen corruptie en grote ongelijkheid in Cuba
  
• Cuba wordt communistisch
  
• Buitenlandse bedrijven, vaak Amerikaans, worden genationaliseerd.
  
• Het communisme kwam voor de Amerikanen nu wel heel dichtbij: Cuba ligt op ongeveer   150 kilometer van de VS 
  

Cuba

(Communistisch)

Verenigde Staten

(Kapitalistisch)

De afstand tussen Cuba en de Verenigde Staten is ongeveer 150 km

?

       U2 Incident 1 mei 1960

De Sovjet-Unie schiet een Amerikaans spionagevliegtuig U2 neer, 

dat boven het land foto's aan het maken is.

Video

Reconstructie U2-incident  

Piloot Francis Gary Powers overleeft de crash en wordt gevangen genomen door de Sovjet-Unie. Hij zal later worden geruild tegen een Sovjet-spion. 

De speelfilm Bridge of Spies (2015) gaat hierover.

Definitie spotprent: 

Komisch bedoelde afbeelding van personen of gebeurtenissen waarin vaak commentaar gegeven wordt (niet met woorden maar met beeld)

Kijkwijzer spotprenten

1. over welke tijd gaat de spotprent?

2. wat zie je op de prent? ( mensen, figuren, symbolen, dieren,           bijschrift?)

3. Wat weet je over de tekenaar?

4. Met welke gebeurtenis of ontwikkeling heeft de tekening te          maken?

5. Wat wil de tekenaar met deze spotprent zeggen?

Spotprent analyse

• Wat is de boodschap van de maker  van de spotprent?

• Let op de  oogjes!

Hier zie je een rode ijsberg. Rood is de kleur van het communisme! De hamer en sikkel zijn symbolen van de communistische SU.

Hier zit 'Uncle Sam'. Deze persoon staat altijd symbool voor de Verenigde Staten.

We zien hier een typisch Amerikaans schip, de Titanic. Dit schip zou zogenaamd onverwoestbaar zijn, maar kwam in 1912 in aanvaring met een ijsberg en zonk. Het schip komt in deze tekening bijna in aanvaring met een 'communistische' ijsrots. Waar waarschuwt de tekenaar voor? Verwerk dit in je antwoord! 

Hier zie je allemaal landen die communistisch werden. Ze worden als grafstenen afgebeeld. Wat wil de tekenaar hiermee zeggen denk je? Verwerk dit in je antwoord!

Spotprentopdracht

1. Analyseer samen de spotprenten - doe dat aan de hand van de kijkwijzer.
2. Probeer nu samen de spotprent te interpreteren.
3. Beantwoord dan samen de vragen.

Terugkoppeling

- Schrijf drie dingen op die je in deze les hebt geleerd

- Hoe kan je de boodschap uit een sportprent halen?