§ 6 Milieuproblemen in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Geschiedenis

Introductie

 Nederland als industriële samenleving

 § 6 Milieuproblemen in Nederland

Geschiedenis

Tijdvak 8: Burgers & Stoommachines

              Lesdoelen

Na deze paragraaf kun je herkennen en uitleggen hoe problemen ontstonden met het milieu, hoe hier de milieuorganisaties en de politiek op reageerden.

Veel succes!

Nederland als industriële samenleving 

6. Milieuproblemen in Nederland

Hoe er problemen ontstonden met het milieu

Begin milieuproblemen

• Al vóór industrialisatie: slecht omgaan met milieu door manier van landbouw en nijverheid. 
• Veel slechter ná industrialisatie: lucht- en watervervuiling 
• Grondstoffen raken op
• Verstedelijking vervuilt
  

Cholera

• Wat is het?
• Besmetting, verloop en behandeling
• Cholera in de 19e eeuw
• Cholera nu

Filmclip

Cholera

Cholera in de 19e eeuw

• Epidemie
• Vies water
• Geen waterleidingen of rioleringen
• Vies op straat
• Hygiënisten
• Verbeterde hygiëne

Mensen veranderen het landschap en het milieu

• na de industrialisatie milieu aangetast
• luchtvervuiling verbranding steenkool
• water- en bodemvervuiling door lozingen van fabrieken
• bevolkingsgroei -> groei steden en verkeer, verdwijnen natuurgebieden
  

Vanaf jaren 60 aandacht voor milieuproblemen

-chemische industrie: water-, lucht en bodemvervuiling door afvalproducten.

-landbouw: mest, kunstmest, bestrijdingsmiddelen

-toename consumptie: mensen comsumeren meer, stijgend energieverbruik, toename auto- en vliegverkeer, steeds meer afval.

Klassikaal maken

vragen 1 t/m 3

werkboek blz. 46

1  a/b

Lees de intro

• a Wat was de oorzaak van de ramp in 1930?
  
• De uitstoot van giftige rook, terwijl het windstil en mistig was.
• b In welke gebieden in Nederland had in 1930 ook zo’n ongeluk kunnen gebeuren?
• B In steden met veel industrie.

2 a/b

• a Noem twee voorbeelden van natuur die verdween door menselijk ingrijpen.
• Bossen, meren, waterrijke gebieden, veen.
• b Om welke twee redenen waren er in steden speciale milieuregels?
• □ Fabrieken stonden in steden.
  
• □ In steden woonden mensen dicht op elkaar.

Filmclip

autoloze zondag

3 a/b

• a Bekijk HB bron 1. Wat voor soort milieuvervuiling is te zien op deze bron?
• Luchtvervuiling.
• b Wat gebeurde er na de komst van grote fabrieken met het milieu? Drie antwoorden zijn goed.
• □ De luchtvervuiling nam sterk toe door de uitstoot van industrie en verkeer.
• □ Door de bouw van huizen, bedrijven en wegen was er steeds minder natuur.
• □ Doordat mensen steeds meer consumeerden, kwam er ook steeds meer afval

3c

• c Om welke reden zorgde de steeds stijgende welvaart na de wederopbouw voor meer milieuvervuiling?
• Wanneer mensen rijker worden, kunnen ze meer producten kopen. Het energieverbruik en de hoeveelheid afval nemen dan toe.

Hoe milieu organisaties reageerden op milieuproblemen.

Bewustwording, opkomst milieubeweging

• Jaren 60: er komt aandacht voor de problemen. 
• 1968: Club van Rome bijeen: milieuproblemen onder de aandacht brengen bij het publiek -->
•  'economische groei heeft negatieve gevolgen voor het milieu': uitputting natuurlijke hulpbronnen en grote gezondheidsproblemen voor grote delen van de wereldbevolking.
  

De oliecrisis van 1973

• In 1973 was de eerste oliecrisis: enkele Arabische landen weigerden toen  om olie aan Nederland te leveren. (Jom Kipoer) 
  Plotseling bleek hoe kwetsbaar de Nederlandse economie eigenlijk was.  
• Benzine op de bon, autoloze zondagen.

Meer aandacht voor milieuproblemen:

• Oprichting verschillende milieuorganisaties. 
• Milieudefensie en Greenpeace.
• Doel: burgers en overheden overtuigen dat goed milieubeleid noodzakelijk is: 'liever minder economische groei dan het slecht gaat met het milieu'.

4

• Voor welke twee gevaren van voortdurende
  

economische groei waarschuwde de Club van Rome?

• □ Gezondheidsproblemen.
• □ Uitputting van natuurlijke hulpbronnen

Klassikaal maken

vragen 4 t/m 6

werkboek blz. 46/47

5

• Bekijk HB bron 4.
  
• a Wat is er ongewoon aan deze situatie?
  
• Mensen picknicken/zitten op een snelweg.
• b Onderstreep de juiste woorden.
  
• Door de oliecrisis werd duidelijk dat er grenzen
  
• zaten aan onze economische groei en welvaart . De autoloze zondag was het gevolg van een beperkte aanvoer van olie

.

6 a/b

• a Wat zijn milieuorganisaties?
• Organisaties die zich zorgen maken om het milieu en die actievoeren om het milieu te beschermen.
• b Wat willen milieuorganisaties bereiken?
• Minder milieuvervuiling en een milieubeleid dat de natuur beschermt

Hoe de politiek reageert op milieuproblemen.

Maar wat vindt de politiek? 

• Komst milieubeleid (1980): maatregelen om het milieu te beschermen. 
• Onderdeel daarvan: 'duurzame ontwikkeling': Doen wat je wil (qua economie) maar zonder dat het de toekomstige generaties in gevaar brengt. 
• Energiebeleid: aanmoedigen zorgvuldig omgaan met energie

Filmclip

Lubach klimaat

Klassikaal maken

vragen 7 t/m 9

werkboek blz. 47

7 a/b

• a Wat was het doel van het milieubeleid in de jaren 80?
• Het milieu beschermen, maar de economie moest ook blijven groeien.
• b Wat is het doel van het huidige milieubeleid?
  
• Op een verstandige manier gebruikmaken van de natuur, dus

rekening houden met de toekomst

8a

• Bekijk HB bron 5. Een vorm van uitputting van het milieu is overbevissing. Overbevissing betekent dat de mens zoveel vis uit de zee haalt, dat de visstand zich niet meer kan herstellen.
• a Wat zijn twee oorzaken van overbevissing?
  
• □ De fijnmazige netten vangen ook veel te jonge vis en andere zeedieren.
• □ Steeds grotere vissersschepen gebruiken enorme netten.

8b

• b De Nederlandse overheid probeert uitputting van de zeeën te voorkomen door een maximum visvangst vast te leggen. Om welke reden zullen niet alle vissers daar blij mee zijn?
• Doordat zij minder mogen vissen, kunnen ze minder geld verdienen.

9a

• a Welke keuzes passen het beste bij het energiebeleid van de overheid? Onderstreep de juiste woorden.
• alternatieve brandstof  groene stroom

 openbaar vervoer waslijn 
trui aan    isolatieglas

9b

• b Leg uit dat de overheid niet altijd strenge maatregelen kan nemen om het milieu te beschermen.
• Strenge milieumaatregelen zijn meestal nadelig voor de economie. Een slechte economie leidt vaak tot

ontevreden burgers en dat wil de overheid voorkomen

Stil

En nu zelfstandig werken

maken vraag 10+11

10

• Als het minder goed gaat met de economie, gaat het meestal beter met het milieu. Leg uit waarom.
• Dan hebben mensen minder geld te besteden, waardoor er minder afval komt en de verontreiniging van het milieu minder wordt. Ook gaan mensen die werkloos zijn, niet naar

hun werk, wat uitlaatgassen van auto’s scheelt.

11

• Bekijk HB bron 2 en gebruik de intro. Vind je dat
  

‘we’ veel hebben geleerd van de ramp in 1930? Leg je antwoord uit.

• Je eigen antwoord, bijvoorbeeld: nee, want we houden nog

steeds te weinig rekening met onze leefomgeving en met de gezondheid van mensen. 

• Of: ja, want deze mensen weten dat luchtvervuiling ongezond is en klagen bij de rechter.