4.5 Christelijk Europa en de buitenwereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4 De tijd van steden en staten

4.5 Christelijk Europa en de buitenwereld

 

Leerdoelen 

 - Hoe vonden de kruistochten naar het Midden-Oosten plaats?

- Hoe kunnen de kruistochten verklaard worden?

- Welke christelijke expansie vond plaats in Zuid en Oost-Europa? 

kenmerkend aspect: De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van kruistochten 

Contact tussen christenen en moslims

• Het contact is meestal vreedzaam: handel

• Dit verandert als de Seldsjoeken, een Turks volk, Jeruzalem veroveren en de Heilige Grafkerk verwoesten 

Problemen in het Byzantijnse Rijk

• De keizer van het Byzantijnse Rijk voelt zich bedreigd.
• Seldsjoeken hebben Jeruzalem in hun macht en zijn dichtbij zijn Rijk.
• De keizer vraagt de paus om hulp.

Een Heilige Oorlog

• In 1095 roept paus Urbanus II op tot een heilige oorlog, een kruistocht.
• Doel 1: Bevrijden van het Heilig Land Palestina van de moslims
• Doel 2: Terugdringen van de Turkse invallen in het Byzantijnse rijk

Paus Urbanus:

Noem twee redenen die in de bron genoemd worden om op kruistocht te gaan:

Waarom zou je meevechten?

• de Heilige stad bevrijden.
• Hun zonden konden vergeven worden door de kruistocht 
• Een avontuur waar je rijk van kon worden en grond innemen.
• Ridders kunnen eigen koninkrijken stichting

De oproep van de Paus

Ideologische oorzaak van de oproep: Veroveren van de heilige stad Jeruzalem op de heidenen van de moslims. (propaganda)

Geografische oorzaak van de oproep: Byzantijnse keizer had de paus om hulp gevraagd tegen de Turken. 

Politieke oorzaak van de oproep: De paus kon zijn invloed vergroten in het oosten door de Byzantijnse keizer hulp te geven. 

Wat zou de investituurstrijd met deze oproep te maken hebben?

Jeruzalem heroverd

1099

• Jeruzalem wordt door de kruisridders heroverd op de moslims.
• In Jeruzalem slachtten de kruisvaarders de moslims af, bijzonder aangezien christenen, joden en moslims daar juist vreedzaam naast elkaar leven.

Gevolgen kruistochten:

1. Er werden kruisvaardersstaten gesticht in het veroverde gebied.
2. Europa krijgt veel nieuwe kennis uit de Arabische wereld. Over bijv. ziektes, routekaarten, wiskunde.
   
3. Meer handel tussen Europa en het Midden-Oosten in specerijen en zijde.

Saladin vecht terug

• De Arabieren, die Jeruzalem ook als een Heilige stad zien, vechten terug.
• De bekendste strijd is die tussen Richard Leeuwenhart & generaal Saladin.
• Maar ook bij andere steden en langs de route vindt veel geweld plaats.
• De eerste Kruistocht was nog enigszins succesvol, de latere (2e t/m de 9e) niet meer.

Christelijke expansie in tijdvak 4 (zonder de kruistochten naar het Midden Oosten)

Expansie in Baltische Staten

Oost-Eu en Scandinavië later dan west-Eu vanuit daar:

Noordelijke kruistochten richting Baltische staten (oostzeegebied) koningen dwongen inheemse bevolking tot horigheid

Expansie in Spanje en Portugal

tussen 1085 en 1492 reconquista (herovering) 

Expansie Middellandse zeegebied

Vanaf 11e eeuw, Sicilië, Kreta. Er werden handelsposten en plantages gesticht (met slaven!)

Expansie Azië.

 Mongoolse rijk (versloegen Islamieten) mochten er christelijke handelaren en missionarissen

 naar Azië afreizen 

(China) 

Overal expansie

Christelijke expansie in het noorden-oosten: 

1. Scandinavie wordt christelijk
2. Oost-Europa wordt christelijk (Polen, Baltische staten en Rusland). 

Overal Expansie

Christelijke expansie in de Middenlandse Zee:

1. Herovering van Sicilië. 
2. Op Kreta worden suikerrietplantages gesticht. 
3. Handelsposten en plantages in het gehele Middellandse Zee- gebied. 

Overal Expansie

Christelijke expansie op het Iberisch Schiereiland (Reconquista): 

1. Herovering van Castillië. 
2. Herovering van Aragon.
3. Herovering van Portugal. 
4. Herovering van Granada. (Einde Reconquista)

Naar Azië

Oorzaak:  Mongoolse verovering zorgde ervoor dat het gebied van Turkije tot aan China onder één heerser kwam. 

Gevolg: Christelijke handelaren en missionarissen kunnen veilig naar China reizen. 

Leerdoelen

 - Hoe vonden de kruistochten naar het Midden-Oosten plaats?

- Hoe kunnen de kruistochten verklaard worden?

- Welke christelijke expansie vond plaats in Zuid en Oost-Europa?