Zelfzorg verkoudheid en griep

• Zelfzorg
• MBO
• Studiejaar 1

Zelfzorg verkoudheid en griep

Aanvulling klachten

Verkoudheid

Verkoudheid wordt overgedragen door direct contact met besmet materiaal (bv: hand schudden). Als je hoest of niest zonder een hand voor je mond te houden, komt het rhinovirus doormiddel van speekseldruppeltjes in de lucht. Bij inademen van de speekseldruppeltjes kan je besmet raken. Verkoudheid komt vaak voor bij kinderen, tot het 6e jaar zijn kinderen extra vatbaar doordat hun weerstand nog moet opbouwen. 

Kleuters hebben 5-8 infecties per jaar, meestal in september t/m april. Deze groep heeft ook vaker complicaties (acute middenoorontsteking)

Griep

Influenza wordt veroorzaakt door het influenzavirus. Er bestaan 3 typen:

• Type A is veelal verantwoordelijk voor grote epidemieën. 
• Type B veroorzaakt kleinere, beperkte epidemieën. 
• Type C is minder algemeen en veroorzaakt slechts lichte verschijnselen

Je raakt besmet door inademing van besmette speekseldruppeltjes uit de lucht. Griep komt vaak voor in de winter en het voorjaar.

Jaarlijks sterven 250 tot 2000 mensen, van wie 95% ouder is dan 60 jaar, aan influenza. 

Risicogroepen (60+, chronische longaandoening, hart- en vaatziekte, diabetes, nieraandoening, verminderde weerstand (chemo)) kunnen zich laten vaccineren tegen influenza (griepprik).

Koorts

Koorts is een verhoging van lichaamstemperatuur (38 graden)(rectaal gemeten).  Verhoging van de lichaamstempratuur stimuleert de natuurlijke afweer van het lichaam en remt de groei van micro-organismen.

Hoest

Hoest is een explosieve uitademing om slijm, of vocht dat bij inademen in de long terecht is gekomen of een vreemd voorwerp uit de luchtwegen te verwijderen. Het doel: de luchtwegen schoon krijgen.

Hoest komt vaak voor in combinatie met andere verkoudheidsklachten, ook medicijnen kunnen als bijwerking kriebelhoest veroorzaken (ACE-remmers, inhalatiepoeders)

Er zijn 2 soorten hoest:

• Productieve hoest (slijmhoest)
• Niet-productieve hoest (prikkelhoest of kriebelhoest)

Productieve hoest

• Veel slijm
• Vaak een aanwijzing voor een luchtweginfectie
• Effectieve reactie
• COPD: toename van slijm

Niet productieve hoest

• meestal veroorzaakt door een virus
• irritatie door het vele hoesten
• hoestprikkeldemper

Verstopte neus

• Veroorzaakt door zwelling van de slijmvliezen
• Helder vocht of geel/groen slijm

Hoofdpijn

• Algehele malaise
• Bijholteontsteking (slijmvlies geïnfecteerd) 
• Overdruk in de bijholten (afsluiting van een afvoergang)

Keelpijn

• Ontsteking van het slijmvlies in de keel
• Ontstoken stembanden (heesheid)
• Open mond verergert klachten keelpijn 

Oorpijn

• Verkoudheid gaat vaak gepaard met oorpijn
• Middenoorontsteking bij kleine kinderen (buikpijn, diarree, spugen, slecht drinken)(loopoor)
• Oorpijn kan ook veroorzaakt worden door uitstralende keelpijn
• Buis van Eustachius (verbinding tussen middenoor en de neusholte) zwelt op en hierdoor kan de druk in het oor niet aangepast worden aan de buitenlucht (druk op het trommelvlies) 

Aanvulling WHAM-vragen

W: voor wie is het?

• Kinderen jonger dan 3 maanden doorverwijzen naar de huisarts
• Mensen ouder van 75 jaar die een zieke indruk maken doorverwijzen naar de huisarts
• Klanten met astma, COPD, hartfalen of reflux doorsturen naar de huisarts. De hoest kan een gevolg zijn van de aandoening.
• Zwanger of bij het geven van borstvoeding, medicamenteus advies aanpassen op de situatie.
• Roker (langere herstelperiode)

H: hoelang heeft de klant al klachten?

• Doorverwijzen bij een verkoudheid/griep die al een week aanwezig is en niet verbeterd of bij koorts die na 5 dagen niet minder is geworden
• Bij hoest die al langer dan 3 weken bestaat (zonder koorts)

A: welke actie heeft de klant al ondernomen?

Verwijs de klant naar de huisarts als de niet-medicamenteuze maatregelen al zijn genomen of een zelfzorg medicijn is gebruikt, en de klachten niet verminderen

M: welke medicatie gebruikt de klant nog meer?

• Klanten die een immunosuppressivum, oncolyticum of HIV remmers gebruiken altijd doorsturen. Een verkoudheid of griep kan bij hen grote gevolgen hebben.
• ACE-remmers (enalapril, captopril) kunnen prikkelhoest veroorzaken
• Inhalatiepoeders kunnen hoest veroorzaken (inhalatie instructie)
• Vitamine-K2 antagonisten (acenocoumarol, fenprocoumon)  adviseer dan geen noscapine. Noscapine versterkt de werking van de cumarinederivaten
• Medicatie die een interactie kan geven met een NSAID (tweede keusmiddel)
• Medicatie die een contra-indicatie zijn voor NSAID's  (astma, hoge bloeddruk, diabetes)