klas 2 herhaling zinsdelen (t/m BWB)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica - zinsdelen

- herhaling

OW

PV

WG 

LV 

MV

BWB

Grammatica - zinsdelen

In deze LessonUp herhaal je de volgende onderdelen:

• onderwerp 
• werkwoordelijk  gezegde
• lijdend voorwerp
• meewerkend voorwerp
• bijwoordelijke bepaling

Onderwerp (OW)

Het onderwerp in een zin is dat wat (of degene die) 'bezig' is in een zin, dus die iets doet.

Op de hoek van de straat verkoopt die enge man lekker ijs.

Je vindt het onderwerp vaak door de vraag te stellen: 'wie (of wat) + alle werkwoorden in de zin.

Van die zoete ijsjes wordt mijn zusje altijd misselijk.

OW:

Uitleg

Van die zoete ijsjes wordt mijn zusje altijd misselijk.

Wie wordt misselijk? > mijn zusje.

"van die zoete ijsjes" kan het onderwerp niet zijn, want en onderwerp begint nooit met een voorzetsel.

Voorzetsel: in, op, van, naar, aan, uit, tussen, ... enzovoort

Het gras heeft jouw vader gisteren nog gemaaid.

OW:

Uitleg

Het gras heeft jouw vader gisteren nog gemaaid.

Wie heeft gemaaid? > jouw vader.

het gras is niet het onderwerp, want het gras is niet bezig met maaien. 

Werkwoordelijk gezegde (WG)

Het werkwoordelijk gezegde geeft aan wat er gebeurt in een zin. Er is meestal sprake van een handeling, een 'actie'. 

In het voorjaar planten we altijd meerdere nieuwe planten in de tuin.

Met mijn broer heb ik tijdens drie wandelingen vijftig caches ontdekt.

Je moet een ander wel willen helpen.

Een werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin samen.

Had je die groene, wollen trui bij H&M gekocht?

WG:

Je wilt zo'n lelijk, plastic jasje toch niet dragen.

WG:

niet werkwoorden in een wg

Soms staan in een werkwoordelijk gezegde ook woorden die geen werkwoorden zijn.

Voorbeelden:

Hij vergat zijn huiswerk te maken.

Hij is een broodje aan het eten.

Machteld keek de toetsen razendsnel na. 

Lijdend voorwerp (LV)

Het lijdend voorwerp is diegene (of datgene) waar iets mee gedaan wordt. Het ondergaat wat het onderwerp 'doet'.

De kat heeft de vogel gevangen.

In de tas van mijn vriendin heb ik een cadeautje gestopt.

Je vindt het lijdend voorwerp vaak door de vraag te stellen: wie/wat + ow + alle werkwoorden in de zin.

De hond van de buren at mijn laatste knakworst op.

LV:

Jonas heeft zijn broer een harde stomp gegeven.

LV:

Meewerkend voorwerp (MV)

Het meewerkend voorwerp krijgt iets. Het lijdend voorwerp gaat van onderwerp naar meewerkend voorwerp.

Julia heeft voor haar moeder een bijzonder cadeau gekocht.

Het meewerkend voorwerp kun je vaak vinden door de vraag te stellen: (aan/voor/van) wie/wat + (lv) + ow + gezegde.

Vandaag zal ik een taart bakken voor mijn tante.

MV:

Mijn broer heb ik een nieuwe rekenmachine gegeven voor zijn verjaardag.
MV:

Bijwoordelijke bepaling (BWB)

Een bijwoordelijke bepaling kun je zien als 'de ruimte', het 'decor' in de zin. Plaats en tijd, maar ook de manier waarop iets gebeurt, horen daarbij.

Op zaterdagmorgen koop ik altijd taartjes bij de warme bakker.

Gisteren heb ik keihard gelopen op die nieuwe atletiekbaan.

Je vindt een bijwoordelijke bepaling meestal door de vraag te stellen: waar, wanneer of hoe (speelt de handeling zich af)?

Nu wil ik een oefening maken.

BWB:

Je kunt vragen stellen tijdens de les.

BWB:

Wat is de bwb?
Hij hangt zijn jas aan de kapstok

1. hij
2. aan de kapstok
3. zijn jas
4. staat geen bwb in

Kan een bwb met een voorzetsel beginnen?

1. ja
2. nee

Lucas kent de weg

bwb = ?

1. Lucas
2. kent
3. de weg
4. staat er niet in

Er is altijd een BWB in een zin

1. Waar
2. Niet waar

Einde