VWO5 H2 2.4 Globalisering na 1980 - 2 lessen inc kennischeck 2.3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

2.4 Globalisering na 1980

Vandaag: 

kennischeck 2.3, kolonialisme, hegemoniale staat, centrum-periferie model

Uitleg (kort) 2.4, triade, vliegende ganzen, uit/doorschuiven, liberalisering, spread- & backwash effects

Kennischeck: leerdoelen 2.3

• Welke rol hebben hegemoniale staten in de globalisering van de wereld vanaf de koloniale tijd gespeeld?
• Welk verband bestaat er tussen het centrum-periferiemodel en de erfenis van het koloniale verleden?

Welke voorbeelden van europeanisering in koloniale gebieden kun je benoemen?

Wat is het doel van een exploitatiekolonie?

Van kolonialisme naar globalisering

Kolonialisme tot ong. 1660 kende 2 typen kolonies:

- Exploitatiekolonie

Een exploitatiekolonie leverde grondstoffen en werd later ook afzetmarkt voor producten uit het moederland.

--> Ghana, Brazilie, Suriname --> periferie

- Vestigingskolonie

Een vestigingskolonie werd door kolonisten gezien als nieuw vaderland.

--> VS / Australië --> Centrum

(exploiteren: iets beheren zodat er geld wordt verdiend)

Na dekolonisatie blijft deze verhouding bestaan!

Wat is imperialisme?

Industrieel kolonialisme

(1800 - 1950)

Het industrieel kolonialisme (oftewel imperialisme) is de fase waarin Europese moederlanden koloniën stichtten die ze zelf bestuurden, met als doel de aanvoer van grondstoffen veilig te stellen en een afzetmarkt voor hun industriële eindproducten te vormen.

De VS als opkomende wereldmacht door...

• Afloop WOII; Europa verwoest
• Dekolonisatie; Europese grootmachten verliezen hun invloed in de wereld
• Val van de Sovjet Unie; einde Koude Oorlog
  

Dekolonisatie

De oude kolonies herken je onder andere aan de officiële landstalen van de voormalige kolonies

Dekolonisatie is het

1. soeverein worden van een vroege kolonie
2. het bezetten van een overzees gebied
3. zelfstandig worden van een deelstaat
4. overdragen van de macht een lid van de triade

Het communisme viel in....?

1. 1945
2. 1600
3. 1989
4. 2013

Wat is een belangrijk verschil tussen vroegere hegemoniale staten en de VS?

• VS verovert geen gebieden, maar probeert ze te controleren.

§2.4: Globalisering na 1980

• Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:
• verklaren waardoor mno’s (multinationale ondernemingen) de motor achter (economische) globalisering vormen.
• beschrijven welke gevolgen van globalisering optreden in verschillende landen.
• beoordelen waardoor niet alle gebieden voordeel hebben van globalisering.

Economische globalisering versnelt

Economische globalisering na 1980 in stroomversnelling door:

• Mno’s omspannen de wereld en zijn verbonden via netwerken
• Deregulering en liberalisering van de wereldmarkt
• Transport- en communicatietechnologie in stroomversnelling (tijdruimtecompressie)

Ruimtelijke gevolgen van globalisering

Ontstaan van een nieuwe internationale arbeidsverdeling als gevolg van uitschuiving en doorschuiving. Hoe ziet die nieuwe verdeling eruit?

Centrum

• Commando (beslis)centra van de bedrijven
• Research & Development (R&D)
• Marketing

(Semi)periferie

• Maakindustrie
• Lagere dienstverlening  

De triade

Noord-Amerika, de EU en Oost-Azië beheersen de wereldhandel en worden samen de triade

genoemd.

De internationale goederen-

en kapitaalstromen verlopen

voornamelijk tussen

Noord-Amerika, de EU en

Japan.

Nieuwe afzetmarkten

Mno’s gaan opzoek naar nieuwe afzetmarkten (vooral in nieuwe industrielanden). Waarom zal IKEA zich vestigen in China?

Aan de slag!

• Samen kijken naar: 2.4 opdracht 2
• Vorige week:
• H2.2 Opdr. 1, 3b, 4, 5 (6 deden we samen), 2.3 Opdr. 1 t/m 4

• 2.4 lezen
• 2.4 maakwerk: 1, 4, 5

2.4 Globalisering na 1980 - les 2

Vandaag: 

Uitbreiding uitleg 2.4 uitschuiven/doorschuiven, liberalisering, spread- & backwash effects (fast & slow world)

Wat is het verband?

Wat heeft deze grafiek te maken met doorschuiving?

Wat is de kern van de nieuwe internationale arbeidsverdeling?

1. Productieketen wordt uitgeschoven naar lagelonenlanden
2. De global shift en de opkomst van de 4de sector
3. NGO's versus MNO's
4. De tegenstelling tussen de fast en de slow world

Geef meer voorbeelden van spread- en backwash effects

Sleep de ruimtelijke gevolgen van globalisering naar de juiste plaats

Nieuwe afzetmarkten

Verplaatsen van de maakindustrie

MNO's zijn steeds weer op zoek naar de goedkoopste mogelijkheden.

MNO's doen alleen wat een ander niet kan.

Slow world en fast world

Uitschuiving

Klanten in opkomende landen

Doorschuiven

Core business

Verbrokkeling

Aan de slag!

• Samen kijken naar: 2.4 opdracht 2

• 2.4 vorige les gelezen
• 2.4 maakwerk: 1, 4, 5 
• Af? Nakijken andere kleur pen