les 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

les 2

Huid

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je: 

• De anatomie en fysiologie van de huid benoemen
• Benoemen waar eelt, nagels en haren uit bestaan
  
• De verschillende klieren in de opperhuid benoemen

De Huid

Twee (of drie) lagen:

1. Opperhuid (epidermis)

2. Lederhuid (dermis)

(3). Onderhuids bindweefsel (subcutaan bindweefsel)

1. Opperhuid

Opperhuid (epidermis) bestaat uit plaveiselepitheel

1. Hoornlaag

• Houdt bacteriën/virussen buiten
• Houdt water binnen
• Dode, verhoornde cellen
  

2. Kiemlaag

• Vorming van nieuwe cellen

In het boek staan meer lagen van de opperhuid: de twee belangrijkste zijn echter de hoornlaag en de kiemlaag

Hoornlaag: dode, verhoornde en uitgedroogde cellen worden door talg en zweet bij elkaar gehouden

Kiemlaag: celdeling, vorming van nieuwe cellen

Tijd tussen celdeling en afschilfering +/- 30 dagen

Keratinocyten

Keratinocyten: Hoofdbestanddeel van de opperhuid (epidermis) 

• Bevatten 80% keratine

Keratine:

• Hard, taai, onoplosbaar eiwit
• Bestand tegen veranderingen in
    zuurgraad en temperatuur
• Zit ook in nagels en haren

keratine zit ook in nagels en haren

Zorgt dus voor bescherming

Melanocyten

Melanocyten: Pigmentcellen

• Maken pigment (melanine)
• Absorberen Uv-licht
• Bepalen huidskleur

Melanocyten zorgen ook voor sproeten en moedervlekken

Beschermen huid tegen zonlicht

Huid, haar en kleur van ogen

Hoeveelheid pigment is genetisch bepaald

UV-licht stimuleert pigmentcellen -> wordt je donkerder

Sproeten: ongelijke verdeling pigmentcellen

Moedervlekken: opeenhoping pigmentcellen die veel pigment produceren

2. Lederhuid

Lederhuid (dermis): 

- Bloedvaatjes: haarvaatjes

- Zenuwen (druk, tast)

- Zweetklieren

- Talgklieren

- Haarzakje + haarspiertje

Opperhuid bevat geen bloedvaten -> voeding komt vanuit lederhuid

Lederhuid bestaat uit bindweefsel met... zie dia

Lederhuid zorgt dus voor voelen van warmte, kou, pijn, druk en aanraking

(3.) Onderhuids weefsel

Onderhuids (subcutaan) weefsel: Scheiding tussen huid en onderliggend weefsel.

• Vetweefsel en bindweefsel

Vetopslag:

• Bescherming tegen mechanische invloeden
• Isolerende laag (temperatuurregeling)
• Energievoorraad

Mechanische invloeden: trauma, klap, val etc.

Hoeveelheid vet hangt af van voedingsgewoonten en locatie (handen heel weinig vet, heupen en buik heel veel)

Geen deel van de huid zelf

Functies van de huid

1. beschermen

2. bijdragen regeling lichaamstemp.

3. opvangen gevoelsprikkels 

4. vormen vit d

5.opnemen en uitscheiden van stoffen

Melkzuur en vetzuur verlaagt de pH van de huid. De zuurgraad zorgt ervoor dat ziekmakende bacteriën zich niet kunnen vermeerderen. 

Niet-ziekmakende bacteriën beschermen tegen groei van ziekmakende bacteriën.

Melanine (pigment) beschermt de huid tegen uv-licht.

Functies van de huid

1. Barrièrefunctie:

• water van buiten.
• ziektemakers: bacterien
• schadelijke chem. stoffen
• mechanische en andere natuurkundige invloeden
• uitdroging

Melkzuur en vetzuur verlaagt de pH van de huid. De zuurgraad zorgt ervoor dat ziekmakende bacteriën zich niet kunnen vermeerderen. 

Niet-ziekmakende bacteriën beschermen tegen groei van ziekmakende bacteriën.

Melanine (pigment) beschermt de huid tegen uv-licht.

Functies van de huid

2. Warmteregeling

• Het uitscheiden van water (zweten)
• Doorbloeding van de huid (vaatverwijding/-vernauwing) door verwijderen stroomt er meer warm bloed onder de huid. vernauwen: temp daalt: bleker: minder bloedtoevoer naar huid.

wat merk je als je warm/koud wordt? 

- Hoe ziet je huid eruit (rood/blauw)

Functies van de huid

3. Waarneming

• Receptoren in leder- en onderhuid:​
  
• Tast​
  
• Pijn​
  
• Kou (receptoren bovenin lederhuid)​
  
• Warmte (receptoren onderin lederhuid)​
  
• Druk

Gevoelszintuig​

Functies van de huid

4. Vitamine D-productie

UV-licht                    ergosterol in huid                     Vitamine D in lever

Functies van de huid

5 opnemen en uitscheiden van stoffen

* pleisters.

* zweten.

wondgenezing.

Zelf aan de slag

Thieme

• Niv 4: Module 9
• Niv 3: Module 3

pauze om:

Spijsverteringstelsel

Lesdoelen

• De student kent het spijsverteringsstelsel
• De student kent de functie van het spijsverteringsstelsel 

wat weet jij al??

Lesdoelen

• De student kent het spijsverteringsstelsel
  
• De student kent de functie van het spijsverteringsstelsel 

Spijsvertering

Spijsvertering

• Het verteren van voedsel
• Voedingsstoffen worden omgezet in energie
• De spijsvertering begint zodra we iets eten of drinken
• Het hele proces duurt 24 tot 48 uur

Kunnen jullie functies van het spijsverteringstelsel noemen?

Functies spijsverteringstelsel

• Opnemen van voedsel
• Voedsel fijnmaken
• Voedsel vervoeren
• Voedsel afbreken en verteren 
• Voedingsstoffen voor de lichaamscellen afgeven aan het bloed
• Onverteerbare voedselbestanddelen afvoeren

Mond

• De spijsvetering begint in de mond
• Per dag 1 L speeksel aangemaakt
• Enzymen

Slokdarm/ oesofagus

• Slokdarm is 25 centimeter lang
• Spieren in slokdarmwand trekken samen en ontspannen zicht
• Sluitspiertje tussen slokdarm en maag

Maag/gaster

• In de maag wordt het voedsel gekneed en vermeng met maagsap
• Maagsap bevat zoutzuur en enzymen
• Maag bekleed met dikke laag slijmvlies

Dunne darm/duodenum

• Spijsverteringssappen en enzymen uit alvleesklier en galblaas aan voedsel toegevoegd. 
• De wand van de dunne darm is geplooid en heeft kleine uitsteeksels
• Dunne darm bestaat uit de twaalfvingerige darm, de nuchtere darm en kronkeldarm (6m)

Dikke darm (colon) en endeldarm (rectum)

• Voedsel dat niet verteerd kan worden gaat naar dikke darm
• Vocht en zouten eruit gehaald
• Rectum
• Omgekeerde 'U' in de buikholte

Microbioom

• In dikke darm leven goede bacteriën
• Darmflora 

Lever/hepar

• Voedingsstoffen uit voedsel worden via het bloed naar lever gebracht
• Omgezet in bouwstoffen of in energie
• Gal
• Ligging: rechtsboven in buikholte

Galblaas/vesica biliaris

• In de galblaas wordt het gal dat gemaakt wordt door de lever tijdelijk opgeslagen.
• Ligging: rechtsboven in de buikholte

Alvleesklier/pancreas

• Alvleesklier maakt alvleeskliersap
• Hormonen insuline en glucagon
• Ligging: links achter in de bovenbuik

buikvlies

mesenterium

Opdracht: "Het Reisavontuur van Voedsel"

Doel: In deze opdracht ga je een creatieve reisplannen voor een stuk voedsel door het spijsverteringsstelsel om beter te begrijpen hoe ons lichaam voedsel verwerkt en verteert.

Handleiding:

De klas wordt verdeeld in groepen van 3-4 studenten.

Kies een Stuk Voedsel: Elke groep kiest een stuk voedsel (bijvoorbeeld een appel, een stuk brood, een wortel, etc.) dat door het spijsverteringsstelsel zal reizen. Jullie zullen dit stuk voedsel 'jullie avonturier' noemen.

Creëer een Reisavontuur: Samen met je stukje ga je een tekening maken van de reis van jullie avonturier door het spijsverteringsstelsel. Begin bij de mond en eindig bij de anus. Teken een duidelijk pad dat jullie zullen volgen en markeren elk orgaan van elke structuur waar het voedsel langskomt.

Voeg details toe: Voeg details toe aan jullie tekening, zoals de naam en functie van elk orgaan of elke structuur. Denk na over wat er met het voedsel gebeurt terwijl het door elk deel van het spijsverteringsstelsel gaat. Zijn er specifieke veranderingen van processen die optreden?

Presenteer jullie Avontuur: Wanneer de tekening is voltooid, zal elke groep hun reisavontuur aan de klas presenteren. Leg uit welke reis jullie hebben gemaakt en wat er in elk deel van het spijsverteringsstelsel is gebeurd. Wees creatief en informatief in jullie presentatie!

Huiswerk:

module huid en spijsverteringstelsel afmaken met de zelftoets!

Zelfstandig aan de slag:

module 4: spijsverteringstelsel