Arbeiders strijden voor hun rechten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Docent                                 Bord

	Luca	Thomas	Boris		Jeovany	Imran
Robin	Sterre	Nout	Yaïr	Seth	Inge	Hanne
Anaïs	Emma	Malaika	Pim	Kirsten	Lena	Luna
Amala		Kiki	Alena	Lara	Yannah	Mila

Arbeiders strijden voor hun rechten

paragraaf 4

De leerlingen laat ik deze les geen naambordje maken. ze zullen gaan zitten volgens de plattegrond. ik zal bij de deur staan om de klas te begroeten.

heb blaadjes klaar liggen voor je begint

Leerdoelen

Havo en VWO:

• Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd
• Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoud en waarom er twee groepen socialisten waren.
• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.

Geef aan dat de leerlingen hun boek en een pen of potlood nodig gaan hebben tijdens de uitleg. deze mogen ze nu op tafel leggen

Leerdoel 1

Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd

Industrialisatie in Nederland

• Later dan Engeland
• Tweede helft 19e eeuw
• Rotterdam
• Arbeidsomstandigheden en liefdadigheid

In Nederland verliep de industrialisatie ongeveer het zelfde als in Engeland, maar later. namelijk in de tweede helft van de 19e eeuw. 

Nederland had niet het voordeel dat er overal grondstoffen te vinden waren. Deze grondstoffen werden dus uit onder anderen uit  koloniën gehaald en naar grote havens zoals Rotterdam gebracht. 

ook werd er een steenkoolmijn in Zuid-Limburg geopend waardoor ze deze niet hoefde te exporteren.

Ook in Nederland waren de arbeidsomstandigheden niet goed>

liefdadigheid door kerken en een deel van de rijke burgerij, omdat er nog geen uitkeringen bestonden

Opdracht 3 & 6

VERGEET DE OPDRACHT NIET TE BESPREKEN!

Weet je nog?

Wie hadden in de 19e eeuw kiesrecht?

1. Iedereen
2. Alleen mannen
3. Alleen rijke mensen
4. Alleen rijke mannen

Wat wilde liberalen?

1. Geen/weinig regels
2. Veel regels
3. Minder industrie
4. Meer industrie

Leerdoel 2

Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoud en waarom er twee groepen socialisten waren

Het socialisme

• Opkomen voor de arbeiders 
• Karl Marx voorspelde een klassenstrijd met een revolutie
• Geen privé bezit en iedereen even rijk
• klasseloze samenleving

Doordat de arbeidsomstandigheden zo slecht waren in een industriële samenleving kwam er een nieuwe stroming op > het socialisme

deze groep mensen kwamen op voor arbeiders.

      Karl Marx

• Revolutie 
• Geen privé bezit

Sociaal democraten

• Verbeteren via een vreedzame weg 
•  Vakbonden (en wetten)
• Niet tegen privé bezit

er was ook een groep binnen het socialisme dat wilde verbeteren via een vreedzame weg.  vb zijn vakbonden en wetten

een vakbond kon namens arbeiders onderhandelen voor hogere lonen en betere omstandigheden. ook konden ze tot een staking uitroepen

wetten was nog lastig want mensen die mochten stemmen waren rijke mannen en die wilde liberalisme

ook waren zij niet tegen het privé bezit.

Opdracht 7 & 9

VERGEET DE OPDRACHT NIET TE BESPREKEN!

Leerdoel 3

Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is

Sociale wetten

• De sociale kwestie
•  Arbeidsopstanden
• Het Kinderwetje Van Houten
• Wetten om het leven van arbeiders te verbeteren
• Nog meer sociale wetten?

De omstandigheden werden eind 19e eeuw zo erg dat het de sociale kwestie werd genoemd. Nu wilde ook de liberalen verandering, omdat ze bang waren voor arbeidsopstanden.

langzamerhand begonnen er dingen te veranderen aan de hand van wetten. vb het kinderwetje 

andere voorbeelde: wetten over huizing

leerpicht, betere zorg

Politieke partij

Sociaaldemocratische Arbeidspartij (SDAP)

• kortere werktijden en hogere lonen 
• Kiesrecht

Voor alle mannen in 1917

Algemeen kiesrecht in 1919

om deze veranderingen uit te breide starte de socialisten een politieke partij op. dit was de sdap

de poltieke partij wilde hogere lonen en minderwerkuren, maar wilde ook een uitbreiding van het kiesrecht.

Opdracht 10 & 11

VERGEET DE OPDRACHT NIET TE BESPREKEN!

Huiswerk

• Lezen en markeren van de paragraaf
• Afmaken 3, 6, 7, 9, 10 en 11
• Opdracht 13 en 14
• Test jezelf 
• Leerdoelenblad invullen