Thema 5 Gaswisseling Basisstof 5

Thema 5 Gaswisseling & Uitscheiding

Basisstof 1 Gaswisseling
Basisstof 2 Longventilatie
Basisstof 3 De lever
Basisstof 4 De nieren
Basisstof 5 De huid

1 / 21
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 21 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Thema 5 Gaswisseling & Uitscheiding

Basisstof 1 Gaswisseling
Basisstof 2 Longventilatie
Basisstof 3 De lever
Basisstof 4 De nieren
Basisstof 5 De huid

Slide 1 - Tekstslide

Herhaling BS4
De bouw van de nieren:
- Urinewegen: urineleiders, urineblaas, urinebuis
- Nier: nierschors, niermerg, nierbekken, niereenheid
    - Niereenheid: 
      - Aanvoerend slagadertje, glomerulus, kapsel van Bowman        (ultrafiltratie), afvoerend slagadertje, nierbuisje,          
      verzamelbuisjes

De functie van de nieren:
- Uitscheiding overtollige afvalstoffen, schadelijke stoffen en overtollige stoffen uit het bloed.
- Hiermee wordt de osmotische waarde van het interne milieu constant gehouden

Slide 2 - Tekstslide

Belangrijke woorden Basisstof 5
Bouw van de huid: 
- Opperhuid: hoornlaag en kiemlaag
Haren - haarzakjes, talgklieren - talg
- Lederhuid
Zenuwcellen (neuronen), uitlopers van zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten en zweetklieren.
- Onderhuids bindweefsel 
Vet opgeslagen in 

Slide 3 - Tekstslide

Belangrijke woorden Basisstof 5
Functie van de huid:
- Beschermen tegen invloeden van buitenaf.
- Thermoregulatie door vet in onderhuids bindweefsel (isolatie (ook bescherming vitale organen)) en  (produceren zweet).

Slide 4 - Tekstslide

Intro Basisstof 5
Ten slotte geen uitscheidingsorgaan maar een orgaan welke belangrijk is voor de homeostase. Je huid beschermt je lichaam tegen invloeden van buitenaf (eerste linie van de afweer, volgend thema) en zorgt dat je lichaam op de juiste temperatuur blijft.
Bekijk de volgende video.

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Video

In welk deel van je huid
denk je dat de tattoo inkt
wordt ingebracht?
A
Opperhuid: hoornlaag
B
Opperhuid: kiemlaag
C
Lederhuid
D
Onderhuids bindweefsel (onder de huid)

Slide 7 - Quizvraag

Bouw van de huid 1
We starten weer met de bouw van de huid, vervolgens behandelen we de verschillende functies. Zoals op de afbeelding bij de vorige vraag te zien was, bestaat je huid uit veel verschillende onderdelen, zie de afbeelding hiernaast.
Ten eerste de opperhuid: de hoornlaag bestaat uit dode, verhoornde epitheelcellen, deze laag beschermt je tegen uitdroging, beschadiging, infecties en slijt steeds af. Op sommige plekken wat dikker (onder je voeten: eelt). 

Slide 8 - Tekstslide

Bouw van de huid 2
Het tweede onderdeel van de opperhuid is de kiemlaag, deze bestaat uit levende epitheelcellen die zich voortdurend delen. Elke nieuwe cel duwt een oudere cel naar boven tot ze verhoornen en afsterven (en dus onderdeel zijn van de hoornlaag).
Het tweede onderdeel van de huid is de lederhuid: hierin bevinden zich zenuwcellen, uitlopers van zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten en zweetklieren. Daaronder ligt het onderhuids bindweefsel.

Slide 9 - Tekstslide

Bouw van de huid 3
In het onderhuids bindweefsel ligt vet opge-slagen in vetcellen, de functie is bescherming van je organen en isolatie. Er groeien door de opperhuid ook haren vanuit haarzakjes in de lederhuid, In de haarzakjes zitten ook talgklieren. Talg zorgt ervoor dat je huid (de hoornlaag) en haar soepel blijven en is een beetje vettig. In de kiemlaag zitten ook melanocyen- oftewel pigmentvormende cellen, deze zorgen voor je huidkleur en maken meer melanine aan als je in de zon bent geweest. 

Slide 10 - Tekstslide

Melanocyten en UV-straling
EXTRA!
Zoals je ziet in de afbeelding, dringen de verschillende typen UV-straling elk dieper door in de huidlagen. Om DNA-schade te voorkomen zul je je echt moeten insmeren of uit de zon blijven.
(epidermis = opperhuid, dermis = lederhuid)
Je ziet in de afbeelding onderaan met een UV-licht hoe zonnebrandcreme een laagje op je huid maakt waar de UV-stralen niet of minder goed doorheen kunnen komen.

Slide 11 - Tekstslide

Functie van de huid 
De huid speelt zoals gezegd een belangrijke rol bij de thermoregulatie oftewel het op peil houden van de lichaamstemperatuur. In de hypothalamus (zie afbeelding) zitten zintuigen die de temperatuur van het langsstromende bloed registreren. De hypothalamus vergelijkt deze gegevens met die van koude- en warmtezintuigen in de lederhuid, oftewel een soort "buitensensor". Vervolgens kunnen er een aantal dingen gebeuren, zie volgende slide.

Slide 12 - Tekstslide

Opwarmen & afkoelen
Wanneer het erg koud is, zullen je bloedvaten zich vernauwen (middenste afbeelding, rechter plaatje). Je haren gaan overeind staan, bij vogels en andere dieren heeft dit nog een functie.
Wanneer je juist moet afkoelen zullen de bloedvaten zich verwijden, zie linker plaatje van middenste afbeelding en zul je gaan zweten. Zweet = water + zouten, de bacterien in je oksel zorgen voor de zweetlucht...

Slide 13 - Tekstslide

Ten slotte
De warmte afgifte van je lichaam is groter naarmate de omgevingstemperatuur en de temperatuur van je huid erg veel verschillen.

Ook hangt de hoeveelheid warmte die je lichaam kan vasthouden of afgeven af van de verhouding tussen het lichaamsoppervlak & volume: je verliest makkelijk warmte als je lichaamsoppervlak vergeleken met je lichaamsinhoud groot is (muis) en vice versa (olifant).

Slide 14 - Tekstslide

Slide 15 - Video

Slide 16 - Video

Slide 17 - Video

Noem nog één maal de functies van de huid.

Slide 18 - Open vraag

Verbind de juiste namen bij de onderdelen van de huid.
Lederhuid
Opperhuid
Hoornlaag
Kiemlaag

Slide 19 - Sleepvraag

Afronding
De huid heeft verschllende functies: uitscheiding en homeostase behouden door middel van bescherming bieden tegen uitdrogen, afkoelen, ziekteverwekkers, UV-straling.
De huid bestaat uit de opperhuid en lederhuid, daaronder bevindt zich het onderhuids bindweefsel, bestaande uit vetcellen.
 De opperhuid bestaat uit de hoornlaag en kiemlaag. De lederhuid bevat neuronen, haarwortels en spiertjes, zintuigen, talgklieren en zweetklieren.
Om afkoelen te voorkomen, biedt het onderhuids bindweefsel een isolatielaagje. Ook kunnen de onderhuidse bloedvaten vernauwd worden. Om juist af te koelen kunnen de bloedvaten verwijden en produceren de zweetklieren zweet.
Ten slotte hangt de hoeveelheid warmte die een lichaam kan vasthouden of afgeven af van de verhouding tussen lichaamsoppervlak en het volume (inhoud) ervan.

Slide 20 - Tekstslide

Lezen / Maken:
Lezen: Basisstof 5 blz 87 t/m 88
Maak: Opdracht 33 t/m 36 

Bekijk BINAS 87 A en B

Bekijk ook de samenvatting van basisstof 5 (leerdoel 10 en 11) op bladzijde 99 van je tekstboek.

Slide 21 - Tekstslide