DEF@ctO | VO2 | les 23 | deel 3 | taalverzorging | afleidingen en samenstellingen

Nieuw logo

VO 2

les 23 deel 3

1 / 24

Slide 1: Tekstslide

NederlandsTaalverzorging+1Middelbare schoolhavoLeerjaar 2

In deze les zitten 24 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Introductie

Doel: ik weet wat afleidingen en samenstellingen zijn en kan deze vormen en schrijven.

Instructies

De lesstof van les 23 & 24 zijn onder andere gebaseerd op les 12 van Vlot Nederlands

Thema: traditie en vernieuwing (typisch Nederlandse producten en gewoonten, de Canon, Sinterklaas en Kerstman, festivals, werelderfgoed)

De leerlingen leren afleidingen met achtervoegsels. Ze leren zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke naamwoorden.

In deze les zijn tamelijk veel oefenzinnen opgenomen - je kan ervoor kiezen om de les zelfstandig te laten maken / deels zelfstandig te laten maken.

De zinnen zijn uit het boek pagina 158.

De les wordt afgesloten met een oefening in het schrift [pagina 169]. De leerlingen zoeken samengestelde woorden in een artikel en schrijven de afzonderlijke woorden op waaruit de samenstellingen zijn opgebouwd.

Je kan in NUMO de volgende oefeningen klaarzetten:

Woorden 2F

C Samenstellingen

D Woorden met achtervoegsels

E Woorden met voorvoegsels

Hieronder vallen veel oefeningen – je kan een keuze maken of je alle oefeningen toewijst.

Instructies

Onderdelen in deze les

Nieuw logo

VO 2

les 23 deel 3

Slide 1 - Tekstslide

Bezoek ook eens onze website

http://www.defact-o.nl

Les 23 deel 3

Taal

Doel: ik weet wat afleidingen en samenstellingen zijn en kan deze zonder fouten schrijven.

Slide 2 - Tekstslide

Bespreek het doel van deze les.

Bron afbeelding.

afleidingen - zelfstandige naamwoorden

Afleidingen zijn combinaties van een woord met een voorvoegsel of achtervoegsel. Hieronder zie je een aantal achtervoegsels waarmee zelfstandige naamwoorden worden gevormd.

Zelfstandige naamwoorden met onderstaande achtervoegsels zijn altijd de-woorden, behalve woorden op '-schap', die soms 'het' krijgen, zoals het ouderschap.

Slide 3 - Tekstslide

bespreek samen de woorden met achtervoegsels. Dit zijn afleidingen.

Geef aan bij woorden uit het voorbeeld van welke woorden ze zijn afgeleid.

Bijvoorbeeld: bevolking - volk / oefening - oefenen

uitleg opdracht volgende dia's

Maak een zelfstandig naamwoord met een achtervoegsel uit het schema + het gekleurde woord. Schrijf het nieuwe woord op.

voorbeeld:

De regering wil het conflict oplossen. Wat vind jij de beste oplossing?

Slide 4 - Tekstslide

Leg de opdracht die op de volgende dia's wordt aangeboden uit.

Bron: ‘Vlot Nederlands’ van Fros van der Maden (Edutekst 2018/2019). p. 158.

Je moet de nieuwe woorden vaak herhalen.

Door ........ leer je woorden beter!

Slide 5 - Open vraag

Antwoord: herhaling

Dat meisje wil alles weten.

Ze gaat later vast de .......... in.

Slide 6 - Open vraag

Antwoord: wetenschap.

Mijn vriend Yama is enorm lui.

Zijn ... kent geen grenzen.

Slide 7 - Open vraag

Antwoord: luiheid.

Je moet niet boos worden als je een wedstrijd verliest. Je moet de winnaar juist feliciteren.

Voor sporters is .... een belangrijke gedragsregel.

Slide 8 - Open vraag

Antwoord: sportiviteit.

De een wint, de ander verliest.

Wie is de ... en wie is de ... ?

Slide 9 - Open vraag

Antwoord: winnaar verliezer

Mijn buurman speelt professioneel saxofoon.

Hij is ....

Slide 10 - Open vraag

Antwoord: saxofonist.

Een inwoner van Italië noem je een ...

Slide 11 - Open vraag

Antwoord: Italiaan.

Dit boek is vertaald uit het Chinees.

Ik vind het een goede ...

Slide 12 - Open vraag

Antwoord: vertaling.

Sietske voelt zich zo vrij als een vogeltje.

Die .... voelt ze als ze fietst.

Slide 13 - Open vraag

Antwoord: vrijheid.

De jongens zijn al jaren vrienden.

Hun ... is heel hecht.

Slide 14 - Open vraag

Antwoord: vriendschap.

Ik wil alleen anoniem meedoen aan het onderzoek.

Is de ... gegarandeerd?

Slide 15 - Open vraag

Antwoord: anonimiteit

William voelt zich weer gezonder.

Met zijn ... gaat het weer veel beter.

Slide 16 - Open vraag

Antwoord: gezondheid.

afleidingen - bijvoeglijke naamwoorden

Bijvoeglijke naamwoorden kunnen ook verschillende achtervoegsels hebben.

Hieronder zie je voorbeelden.

Slide 17 - Tekstslide

bespreek wat zelfstandige naamworrden zijn en wat bijvoeglijke naamwoorden zijn.

Maak een bijvoeglijk naamwoord met elk achtervoegsel uit het schema.

Slide 18 - Open vraag

Antwoorden naar eigen inzicht.

Bron: ‘Vlot Nederlands’ van Fros van der Maden (Edutekst 2018/2019). p. 158.

samenstellingen

Samenstellingen zijn twee of meer woorden, die samen een nieuw woord vormen.

Een samenstelling kan erg lang zijn. Maar hoe lang ook, je schrijft samenstellingen altijd aan elkaar: het ziektekostenverzekeringsformulier.

Het lidwoord komt van het laatste woord:

het schoolgebouw = de school + het gebouw.

Soms komt er een tussenklank tussen de woorden: dierentuin, dorpsplein

Slide 19 - Tekstslide

samenstellingen zijn woorden die apart ook een bestaand woord zijn. Kunnen de leerlingen het verschil tussen samenstellingen en afleidingen aangeven?

Lees het artikel over het molenaarsvak.

Kan jij de 11 samenstellingen vinden?

Uit welke woorden zijn deze samenstellingen opgebouwd?

Schrijf ze in je schrift.

Slide 20 - Tekstslide

Antwoorden:

1 de wereld + erfgoed + lijst (de lijst), 2 bij + dragen, 3 de op + komst (de komst), 4 het stoom + gemaal (het gemaal), 5 de meel + fabriek (de fabriek), 6 de motor + zaag (de zaag), 7 de beroep + s + molenaar (de molenaar), 8 les + geven,

9 het molenaar + s + ambacht (het ambacht), 10 eeuwen + oud, 11 veilig + stellen

Bron: ‘Vlot Nederlands’ van Fros van der Maden (Edutekst 2018/2019). p. 169.

Maak de weektaak