H 9.2 Goed geregeld

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

9.2 goed geregeld

leerdoelen:

- je lichaam werkt samen.

- hoe glucose geregeld wordt.

- wat je lever doet.

- wat je nieren doen.

Goed geregeld:

Het lichaam houdt de waarden in je lichaam constant. Dat doet het lichaam door de hypothalamus. Zo hoef je niet constant te eten en val je ook niet om de haverklap flauw

Gedrag kan bijdragen aan homeostase, het constant houden van de omstandigheden in het inwendige van het organisme.  -> Zet de woorden op de juiste plaats. 

Een 

 

leidt tot een interne prikkel.

De sterkte van inwendige en uitwendige prikkels bepaalt de 

 

 om een 

 

 uit te voeren.

Dit zorgt dan voor 

 

.

Effectief gedrag is zo onderdeel van een 

 

afwijking van de normwaarde

positieve terugkoppeling

externe prikkel

motivatie 

gedragssysteem

herstel van de  normwaarde

negatieve terugkoppeling

Wat betekent homeostase?

1. Instandhouden van een dynamisch evenwicht in het inwendig milieu van een organisme
2. Als je iets in balans brengt
3. Als je ervoor zorg dat je weer opwarmt als je het koud hebt.
4. Een regelkring

glucosegehalte

brandstof = glucose

vervoer = insuline en glucagon

opslag = glucogeen in spier en lever

Hoe regel je het glucosegehalte van je bloed?

Glucosegehalte 

Leg uit: de glucosegehalte is NOOIT constant. Zodra je wat zoets of een koolhydraatrijke maaltijd eet zal die stijgen. Hetzelfde geld voor het zoutgehalte 

Constant glucosegehalte

Eilandjes van Langerhans

• 
  
• 
  
• 
  
• Groepjes cellen in de alvleesklier (verteringsklier)
• Maken hormonen: insuline en glucagon.
• Insuline: bij een hoog glucosegehalte
• Glucagon: bij een laag glucosegehalte
  

Eilandjes kapot of werkt insuline niet? Diabetes

Hoeveelheid suiker in het bloed

Klieren die hormonen maken

Ziekte waarbij er soms 

te veel glucose in het bloed zit

Belangrijkste suiker in het bloed

glucosegehalte

hormoonklieren

diabetes

suikerziekte

glucose

de lever

Na opname?

Lever zorgt voor opbouw-omzetting-afbraak-opslag en afvoer.

Opgenomen stoffen in het bloed gaan

via de poortader naar de lever.

Lever controleert op:

- bloedsuiker niveau,

- giftige stoffen (zoals medicijnen)

Lever neemt bouwstoffen op en bewerkt deze.

Afvoer: 

• Afbraak rode bloedcellen in milt en lever.
  
  
• Hemoglobine → bilirubine (gele stof).
  
  
• Bilirubine in lever gemengd met gal.
   (zorgt voor kleur ontlasting).
  

Dunne Darm

Lever

Leverslagader

Leverader

Dikke Darm

Poortader

Zuurstof gaat hier de lever in

Veel voedingsstoffen komen de lever binnen

Hier mondt de galgang in uit

Bloed stroomt de lever uit

Poortader

Leverader

Leverslagader

Twaalfvingerige darm

afval in je lichaam

uitscheiding

uitscheidingsorganen:

-longen

- huid

lever

- nieren

Bouw van de nier

• Nierschors, niermerg, nierbekken 
• nierslagader en nierader
• urineleider
• 1 miljoen niereenheden (nefronen)
  

Bijnier = hormoonklier die bovenop elke nier ligt.

werking nieren

Via je nierslagaders komt er bloed met afvalstoffen in je nieren. De nieren zuiveren het bloed en halen de afvalstoffen eruit. De afvalstoffen samen met water vormen urine.

Nierader

De nierader voert gezuiverd zuurstofarm bloed weg uit de nieren.

Nierslagader

De nierslagader brengt zuurstofrijk bloed met veel afvalsstoffen in de nieren.

Urineleider

Vervoert urine van de nierbekkens naar de urineblaas.

Urineblaas

Tijdelijke opslag van urine.

Urinebuis

De urinebuis vervoert urine van de urineblaas het lichaam uit.

Nierschors

Het nierschors filtert overtollig water, zout, afvalstoffen en andere schadelijke stoffen uit het bloed. Vervoert het naar het merg.

Niermerg

Het niermerg filtert overtollig water, zout, afvalstoffen en andere schadelijke stoffen uit het bloed. Vervoert het naar de nierbekkens.

Nierbekken

Het nierbekken verzameld uitgescheide stoffen uit het niermerg en voert het verder naar de urineleiders. 

Blaas

Urineleider

Nier

Nierslagader

Nierader

Nierschors

Nierbekken

Nierbekken

Nierader

Nierslagader

maken vraag 17 t/m 21