§4 Alinea's en kernzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Alinea's en kernzinnen

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat hoofdzaken en kernzinnen zijn.

• kun uitleggen hoe je hoofdzaken en kernzinnen kunt vinden.

• kun je van een alinea bepalen wat de kernzin is.

• kun je de hoofdzaken in een tekst vinden. 

Terugblik.
Wat zijn de 5 tekstdoelen?

Geef een voorbeeld van een tekstsoort bij het tekstdoel amuseren.

Geef een voorbeeld van een tekstsoort bij het tekstdoel informeren.

Geef een voorbeeld van een tekstsoort bij het tekstdoel instrueren.

Geef een voorbeeld van een tekstsoort bij het tekstdoel overtuigen.

Geef een voorbeeld van een tekstsoort bij het tekstdoel activeren.

Alinea's

Een goede schrijver verdeelt zijn/haar tekst in kleine stukjes. Dit noem je een alinea.

Een schrijver kan op verschillende manieren laten zien dat iets een alinea is.

Alinea

Een tekst is in stukjes verdeeld. Zo'n stukje is een alinea.

Alinea 

- begint op een nieuwe regel

- springt de eerste regel van de alinea in

- begint na een witregel

Kernzin

• De belangrijkste zin van een alinea.
  
• Deze staat vaak vooraan in een alinea.
  
• Meestal de 1e zin.
• Soms de 2e zin, dan is de 1e zin er om het verband met de voorgaande alinea aan te tonen. 
• Deze kan ook aan het einde van een alinea staan.
  

Wat zijn hoofdzaken in een tekst?

1. Wat belangrijk is in een tekst
2. Wat minder belangrijk is in een tekst

Wat is een kernzin?

1. De eerste zin van de inleiding
2. De laatste zin van het slot
3. De belangrijkste zin van een tekst
4. De belangrijkste zin van een alinea

Waar in de alinea staat de belangrijkste zin?

1. In het midden
2. Meestal aan het begin, soms aan het einde
3. Altijd aan het einde
4. Die kan overal staan

Wat vertel je als je kort wilt vertellen waar een tekst over gaat?

1. Hoofdzaken
2. Bijzaken

Hoofdzaken

• Wat belangrijk is in een tekst.
  
  
• Hoofdzaken lees je vaak in de inleiding, in het slot en in de kernzin van elke alinea.
  
  
• Tussenkopjes en anders gedrukte woorden kunnen ook helpen om hoofdzaken te vinden.

Hoofdzaken

Hoe en waar vind je de hoofdzaken?

• Vaak in de eerste, de tweede en/of de laatste zin van een alinea.
• Daartussen staan vaak voorbeelden, toelichtingen of een verdere uitleg, dat zijn bijzaken.
  Denk aan de hamburger... 
  
  

Stel jezelf de volgende vragen:

1. Heb ik deze zin nodig om de tekst/de alinea goed te begrijpen?
2. Wat zegt deze zin over het (deel)onderwerp?

Let op: sommige alinea's bevatten geen hoofdzaken.

Hoofdzaken (structuur)

Hoofdzaken (structuur)

Bijzaken (vulling)

Kernzinnen

• In een kernzin zet een schrijver vaak het belangrijkste van de alinea: de hoofdzaak.

• Andere zinnen bevatten bijzaken, minder belangrijke dingen.
  
  
• Een alinea kan meerdere hoofdzaken bevatten, maar heeft maar één kernzin. 

Kernzinnen

• Een kernzin is vaak de eerste of de laatste zin van de alinea.

• Soms is er geen duidelijke kernzin.
  Die moet dan zelf gemaakt worden door een zin te maken met het kernwoord.

https:

Wat is het onderwerp van de tekst?

Noteer alle hoofdzaken uit de eerste alinea.

Noteer alle hoofdzaken uit de tweede alinea.

Noteer alle hoofdzaken uit de derde alinea.

Noteer alle hoofdzaken uit de vierde alinea.

Wat zou een goede tussenkop zijn bij alinea 3 en 4?

Noteer alle hoofdzaken uit de vijfde alinea.

Noteer alle hoofdzaken uit de zesde alinea.

Wat zou een goede tussenkop zijn bij alinea 5 en 6?

Noteer alle hoofdzaken uit de zevende alinea.

Noteer alle hoofdzaken uit de laatste alinea.

Formuleer de hoofdgedachte van de tekst.