Reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Bij welk kenmerkend aspect past deze bron het beste?

1. Hernieuwde oriëntatie op de oudheid
2. Begin van de wetenschappelijke belangstelling

Bij welk kenmerkend aspect past deze bron?

1. Begin van de wetenschappelijke belangstelling
2. Veranderend mens- en wereldbeeld

De Europese expansie droeg bij aan het veranderende mens- en wereldbeeld

1. Waar
2. Niet waar

Wat zijn humanisten?

1. Filosofen
2. Onderzoekers van oude boeken
3. Wetenschappers
4. Wetenschappers van de mens

Prehistorie

Oudheid

Middeleeuwen

Vroegmoderne tijd

TV1

TV2

TV3

TV4

TV5

10de eeuw

5de eeuw

14de eeuw

16de eeuw

Grieken en Romeinen

Monniken en ridders

Steden en Staten

Ontdekkers en hervormers

11de eeuw

12de eeuw

14de eeuw

16de eeuw

15de eeuw

Het einde van de investituurstrijd

De inname van Jeruzalem

De Honderdjarige Oorlog begint

Vasco da Gama ontdekt een weg naar India

Maarten Luther publiceert 95 stellingen

De Reformatie

Doelen

Aan het einde van de les kun je:

• uitleggen waarom het humanisme tot de reformatie leidt
• verklaren waarom de Duitse staten in opstand komen tegen Karel V
• Maarten Luther en Johannes Calvijn vergelijken
• de belangrijkste bepaling van de Vrede van Augsburg noemen

Kenmerkend aspect: De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Kritiek

• Door ontdekkingsreizen en renaissance ontstaat een veranderd mens- en wereldbeeld
• Humanisten onderzoeken originele teksten
• Conclusie: de kerk houdt zich niet aan de bijbelregels
• Voorbeelden: simonie, aflatenhandel
• Erasmus: kritisch op de kerk, wenst hervorming binnen de kerk.
• Individu moet óók tot religie komen (volkstaal)

Luther

• 1517: Luther publiceert zijn kritiek op de katholieke kerk
• Kern: bijbel moet centraal staan in geloof, kerk als instituut is onnodig
• 1521: Luther voor de Rijksdag in Worms -> weigert woorden terugnemen
• Gevolg vogelvrij verklaring en geëxcommuniceerd
• Duitse vorsten grijpen reformatie aan om in opstand te komen tegen keizer Karel V
• Gevolg: godsdienstdoorlogen

Oorlogen

• Johannes Calvijn: hervormer, strenger in leer
• Grootste verschil met Luther: volk bepaald religie, niet de vorst
• Nederlanden: aanwezigheid humanisme: volk bekeert snel tot calvinisme
• 1555: godsdienstvrede van Augsburg
• Belangrijkste bepaling cuius regio eius religio: vorst bepaald godsdienst
• Splitsing Europa: noorden protestant, zuiden katholiek

Geef aan op welke twee verschillende manieren de katholieke kerk met
dit decreet de protestantse reformatie wil tegengaan, waarbij je telkens je
antwoord ondersteunt met een andere verwijzing naar de bron.