De VOC en de Oost

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom in de geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen

• Herhaling
• de oost en de VOC
  

• Opdrachten

• Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe de Nederlanders een route naar Indië probeerde te vinden en hoe dit afliep.
  

• Je kunt uitleggen wat de VOC is en hoe deze handelsmaatschappij werkte.
  
  

De VOC verhandelde vooral

1. Slaven
2. Aardappels
3. Specerijen
4. Melkproducten

In welk jaar werd de VOC opgericht?

1. 1600
2. 1601
3. 1602
4. 1603

In welk opzicht was de VOC uniek in de wereld?

1. Eerste bedrijf met winst uit handel
2. Eerste bedrijf met aandelen
3. Eerste bedrijf in de handel met specerijen
4. Eerste bedrijf in de handel met slaven

VOC staat voor

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

Leg in eigen woorden uit hoe de Nederlanders een route naar Indië probeerde te vinden.

Wat zijn aandelen?

Leg uit aan de hand van de VOC hoe een aandelenmarkt werkt.

Wat is de WIC?

Met welk doel werd WIC opgericht?

Waar op aarde handelden de WIC?

In wat handelde de WIC in?

VOC (1602)

1. Handel: Specerijen
2. Plek: Azië
3. Vestigingen: JA. Handelsfactorijen 

WIC(1621)

1. Handel: slaven en kapen
2. Plek: Afrika en de Amerika's
3. Vestigingen: Nee.

Specerijen!

Via het noorden?

• Willem Barentsz en Jacob van Heemskerk probeerde in 1596 een route naar Indië te vinden via het noorden. 
• Dit mislukte en ze kwamen vast te zitten op het eiland dat we nu Nova Zembla noemen.
• Het Behouden Huys
  

https://historiek.net/expeditieleden-willem-barentsz-ontmoetten-monsterlijke-ijsberen/89228/

Naar Indië

• De handel met Indië was in handen van Portugal tot de Nederlander Cornelis de Houtman naar Portugal reisde en ervoor zorgde dat ook hij de route naar Indië wist. Echter werd hij betrapt en werd hij voor twee jaar gevangen gezet.
  

• Na zijn terugkeer naar de Republiek ging hij in 1595 op reis naar Indië met vier schepen.

• Met twee schepen, een derde van zijn bemanning en een kleine lading specerijen wist hij terug te keren. De route naar Indië was gevonden!

De aankomst van Houtman.

De VOC

• Na de reis van Houtman ontstond er sterke concurrentie tussen de Nederlanders.
  
• VOC - Verenigd Oost-Indische Compagnie werd in 1602 opgericht voor de handel met Indië.
• Ieder afzonderlijke ''kamers'', afgezanten naar de Heren Zeventien.
  
• Om alle kosten te kunnen betalen werden er aandelen verkocht aan mensen, zo kon iedereen profiteren.
• De VOC kreeg van de Staten-Generaal het alleenrecht om naar Azië te varen --> het handelsmonopolie
  

Achtergrond: vergadering van de Heren Zeventien.

De VOC wordt gezien als de eerste multinational in de wereldgeschiedenis met locaties en bezittingen over de gehele wereld. Bij het besturen van zo'n groot bedrijf komt veel administratie kijken. De VOC was dan ook veel bezig met het opschrijven van wat er allemaal gebeurde op/met hun schepen. Dit heeft ons een goed beeld gegeven van wat er in die periode gebeurde.

VOC-aandeel uit 1606 op naam van Pieter Harmerszoon, stadsarchief Amsterdam.

https://nos.nl/artikel/2060982-bijzonder-voc-aandeel-uit-1606-ontdekt

https://historiek.net/heren-zeventien-voc/5552/

Batavia

• Landen in Azië hadden weinig interesse in Europese goeden, met uitzondering van vuurwapens, zilver en goud!
• Om de handel te bevorderen stichtte of veroverden de Nederlanders, net als de Portugezen, handelsfactorijen langs de te reizen route.
  
• Jan Pieterszoon Coen besloot in 1618 dat de beste plek voor het centraal bestuur van de VOC bij de plaats Jakarta lag. Hij liet de inwoners wegjagen en bouwde een handelsfort: Batavia
  

Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen (de hoogste man van de compagnie in Oost-Indië)

Het fort Batavia door Andries Beeckman, 1661.

https://www.youtube.com/watch?v=R4kzAi-xaD0

Ruilen en kopen

• Het meeste geld verdiende de VOC aan de inter-Aziatische handel.
• Met retoursvloten wisten zij kostbare specerijen en luxegoederen naar de Republiek te brengen. 
• De VOC sloot handelsverdragen met lokale vorsten, deze waren niet altijd vrijwillig.
  

• Een voorbeeld hiervan is de genocide op de Banda eilanden in 1621 door Jan Pieterszoon Koen. 

Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen (de hoogste man van de compagnie in Oost-Indië) organiseert in 1621 een strafexpeditie naar Banda. Op die manier wil hij het monopolie op de handel in nootmuskaat en foelie voor de VOC in handen krijgen. Van de 15.000 bewoners zijn er nog maar 1.000 over. De rest is gedood, gevlucht of in slavernij afgevoerd naar Batavia. Allemaal om het monopolie op nootmuskaat voor de compagnie veilig te stellen.

Bron: https://www.nationaalarchief.nl/beleven/onderwijs/bronnenbox/hoe-ging-het-verder-op-banda#collapse-2777

De Banda eilanden, een kleine eilanden groep in toemalig Indië.

Achtergrond: Slag bij Duins, 1639

Controle

Paragraaf 3,1 – Amsterdam stapelmarkt van Europa
Opdrachten:  4, 5, 6, 10b+c, 11
LB blz. 56 t/m 59
WB blz. 63 t/m 67

Opdrachten

Paragraaf 3,2 – de oost en de VOC
Opdrachten: 4, 5c, 6, 8c, 9, 11
LB blz. 63 t/m 65

WB blz. 68 t/m 71

Klaar? geef dit aan bij je docent.
Zet deze opdrachten in je planner!

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe de Nederlanders een route naar Indië probeerde te vinden en hoe dit afliep.
  

• Je kunt uitleggen wat de VOC is en hoe deze handelsmaatschappij werkte.
  
  

Fijne dag!

https://www.youtube.com/watch?v=Oxv6IRcuNaI molens zaandam