Leesvaardigheid - tekstfuncties

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tekstfuncties

De belangrijkste tekstfuncties

Aanleiding                       Nuancering 

Anekdote                         Kanttekening

Argument                         Oorzaak

Conclusie                         Opsomming

Constatering                  Probleemstelling

Definitie                            Samenvatting 

Gevolg                                Stelling 

 Illustratie                         Uitwerking     

Tekst lezen 

Leerling vindt school saai, maar presteert goed

Leesbeurten 

Na elke alinea een vraag over de functie

(1) De Oeso1) maakt elk jaar een vergelijking
van verschillende onderwijsstelsels, maar voor het eerst sinds zestien jaar is er nauwkeurig ingezoomd op de eigenaardigheden van het Nederlandse onderwijs. Minister Bussemaker, van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, had speciaal gevraagd om het rapport. De blik van een buitenstaander kan ertoe bijdragen het Nederlandse onderwijssysteem, waar altijd discussie over 

is, vooruit te helpen.

(1) De Oeso maakt elk jaar een vergelijking
 van verschillende onderwijsstelsels, maar voor het eerst sinds zestien jaar is er nauwkeurig ingezoomd op de eigenaardigheden van het Nederlandse onderwijs. Minister Bussemaker, van Onderwijs, Cultuur 

en Wetenschap, had speciaal gevraagd
 om het rapport. De blik van een buitenstaander kan ertoe bijdragen 

het Nederlandse onderwijssysteem,
 waar altijd discussie over is, vooruit te helpen.

Wat is de functie van alinea 1?

1. Anekdote
2. Aanleiding
3. Geschiedenis
4. Voorbeeld

(2) Zelf snappen ze het eigenlijk ook
 niet zo goed, erkende de Oeso. Nederlandse leerlingen zijn bijzonder ongemotiveerd en ongedisciplineerd,
 en toch scoren ze goed in vergelijking met andere leerlingen in Europa. De Nederlandse Onderwijsinspectie
wees al eerder op de lage motivatie van scholieren in Nederland. Het is een fenomeen dat slecht wordt begrepen.
 In andere landen zeggen leerlingen dat ze dol zijn op school, 

hier vinden ze het allemaal maar
 saai. En toch behoort het Nederlandse onderwijsstelsel tot de beste van de wereld.

Wat is de functie van alinea 2?

1. Constatering
2. Definitie
3. Gevolg
4. Oorzaak

(3) De Oeso is verder verbaasd dat
de uitzonderlijk vroege selectie van leerlingen niet zo slecht uitpakt als 

de onderzoekers verwachtten. Kinderen
 moeten vroeg kiezen voor een schoolniveau en toch slaagt Nederland 

erin iedereen mee te krijgen.
 Kansarme kinderen behalen hier makkelijker een diploma dan elders. 

Ook immigrantenkinderen zijn hier
over het algemeen beter af dan in andere Oeso-landen.

Wat is de functie van alinea 3?

1. Argument
2. Nuancering
3. Opsomming
4. Uitwerking

(4) Dat komt doordat Nederland veel  aandacht besteedt aan het meekrijgen van kinderen die achterstanden hebben of die moeite hebben met 

leren. Dat gaat soms wel ten koste  van de aandacht voor kinderen die meer aankunnen. Dat brengt met 

zich mee dat Nederlandse universiteiten het nooit zullen winnen van de topuniversiteiten van deze wereld en dat Chinese kinderen beter kunnen rekenen.

Wat is de functie van alinea 4?

1. Argument
2. Conclusie
3. Definitie
4. Oorzaak

(5) Complimenten of niet, de Oeso
legt de vinger wel op een aantal zere plekken: het was bijvoorbeeld geen 

goed idee om leraren meer invloed te
 geven op het schooladvies van hun leerlingen en de eindtoets minder belangrijk te maken. De achterliggende 

gedachte is misschien best
sympathiek, maar Nederland zou alle kinderen toch weer moeten onderwerpen aan een landelijke test om te bepalen welk niveau bij ze past.

Wat is de functie van alinea 5?

1. Aanbeveling
2. Gevolg
3. Stelling
4. Vraagstelling

(6) Die aanbeveling staat lijnrecht
tegenover de hervormingen van afgelopen jaar. De eindtoets in het 

basisonderwijs is juist minder belangrijk dan het oordeel van de leraar. De eerste praktijkervaringen wezen al uit dat die maatregel de ongelijkheid 

tussen leerlingen vergroot, de Oeso
sluit zich nu aan bij die kritiek. 

Wat is de functie van alinea 6?

1. Aanbeveling
2. Illustratie
3. Kanttekening
4. Tegenstelling

(7) Ook op het niveau van leerkrachten
heeft de Oeso wat aan te merken. Dat niveau moet hoger, klinkt het al jaren. Maar zodra de eisen voor aankomende leraren strenger worden, ontstaat er een paar jaar later een docententekort. De afgelopen jaren is al flink ingezet op strengere selectie van aankomende docenten. Toen de eisen voor de
pabo strenger werden, leidde dat 

onmiddellijk tot een lagere studenteninstroom.

Dat is nu ook weer niet de
 bedoeling.

Wat is de functie van alinea 7?

1. Constatering
2. Opsomming
3. Samenvatting
4. Voorbeeld

(8) Minister Bussemaker en staatssecretaris Dekker van Onderwijs zeiden gisteren in een eerste reactie 

dat ze met een aantal aanbevelingen
wat moeite hebben. Met name die over de eindtoets zit ze niet lekker. “Die staat op gespannen voet met de 

waarde die wij hechten aan het
 professionele oordeel van de leerkracht.”

Wat is de functie van alinea 8?

1. Argument
2. Conclusie
3. Nuancering
4. Standpunt