8.2 Universele waarheid

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

de zoektocht naar

Universele waarheid 

Al zolang als er leven is, 

zijn mensen op zoek naar schoonheid, waarheid en zuiverheid.

Steeds meer kunstenaars kiezen er aan het begin van de 20ste eeuw voor om schilderijen zonder VOORSTELLING te schilderen. Ze stappen over op abstracte kunst: kunst zonder herkenbare voorstelling. Ze zoeken naar de universele waarheid achter een inwisselbare werkelijkheid

Hilma af Klint

In welk opzicht kun je een parallel trekken met Mondriaan?

Eén van de eerste volledig abstracte kunstschilders is de Zweedse Hilma af Klint. Ze schilderde 193 abstracte schilderijen geïnspireerd op de Theosofie. Dat is een leer die begin 20ste eeuw alle wereldwijd bestaande religies wil verenigen en verzoenen met wetenschappelijke inzichten. (Mondriaan is een theosoof)

Klint maakt werken met organische vormen, die volgens haar, heel spiritueel, zijn ingefluisterd door 'bovennatuurlijke krachten'. 

Malevitsj: "Een schilderij is geen vertaling van wat we zien, zoals een portret of een landschap, maar van wat we denken of voelen."het vierkant is een eenvoudige elementaire vorm die staat voor de suprematie van de geest boven de materie. 

SUPREMATISME

Wat is een schilderij?

• Als je op een zuivere manier naar beeldende kunst kijkt, dus zonder je gevoel er in te betrekken, is een schilderij eigenlijk niet veel meer dan wat lijnen en kleuren op een ondergrond.
• Je kunt kunst alleen nog zuiverder maken door je te beperken. Dus minder vorm, minder lijn, minder kleur.
• Op deze manier gaat kunst eigenlijk alleen nog maar over denken over kunst. Zo wordt kunst filosofie. 

Ook de kunstenaar Brancusi zocht naar abstractie; naar zuiverheid in zijn vormen. Als beeldhouwer dacht hij alleen niet dat die abstractie in geometrische vormen lag, maar in organische.

Wel betekent vormzuiverheid bij hem vereenvoudigen, stileren, abstraheren.

Wat is dit?

De fonograaf (Engels: phonograph) is de voorloper van de grammofoon. De fonograaf werd gepatenteerd door Thomas Alva Edison op 19 februari 1878 en voorzag in de eerste mogelijkheid om geluid op te nemen en weer af te spelen.

De Hongaarse componist Béla Bartók trok er op uit met zijn Fonograaf om volksmuziek op te nemen in Oost-Europa. Dat was echt vernieuwend in die tijd. De inspiratie uit deze volksmuziek verwerkte hij in zijn klassieke muziekstukken. Primitieve volkeren staan dichter bij de natuur en zijn nog niet 'verpest' door de invloeden van de maatschappij. Terug naar de essentie. Expressionistische kunst is ook nadrukkelijk beïnvloedt door primitieve volkeren. 

Hij wil de essentie van volksmuziek doorgronden en toepassen, zowel in tonen/ dissonanten als ook technieken (glissando en pizzicato).