Отынның энергиясы. Отынның меншікті жану жылуы.

Отынның энергиясы. Отынның меншікті жану жылуы.

8.3.2.7 – отынның жануы кезінде бөлінген жылу мөлшерін анықтау. Отынның жануы кезінде бөлінген жылу мөлшерінің формуласын есептер шығаруда қолдану 

Топпен жұмыс 

o 1-топ: Әртүрлі отындардың меншікті жану жылуы.

o 2-топ: Отынның жану жылуының маңызы.

o 3-топ: Отынның энергиясы.

Жеке жұмыс 

1.Теориялық сұрақтарға жауап беру:

o Отынның энергиясы дегеніміз не?

o Меншікті жану жылуы дегеніміз не?

o Отынның әртүрлі түрлерінің меншікті жану жылуының мәндерін атаңыз (мысалы, көмір, ағаш, бензин, метан).

Есептер шығару

• 1 кг көмір жанған кезде бөлінетін жылу мөлшерін анықтаңыз. Көмірдің меншікті жану жылуы q=30⋅10⁶Дж/кг.

• 5 кг ағаш жанған кезде бөлінетін жылу мөлшерін анықтаңыз. Ағаштың меншікті жану жылуы q=15⋅10⁶ Дж/кг.

• Автобус 80 л дизель отынын жұмсап, 60 км/сағ орташа жылдамдықпен 240 км жол жүрді. Егер автобустың ПӘК-і 30% болса, осы жолдағы оның орташа қуаты қандай болды?

• Пеште 5 т болатты ПӘК-і 20% болатын пеште 200 °C-ден 800 °C-ге дейін қыздыруға жұмсалған газдың массасы қанша?  qгаз=50⋅10⁶ Дж/кг болаттың меншікті жылу сыйымдылығы c=500 Дж/(кг•°C).

Жұппен жұмыс

1) 500 г ағаш толық жанғанда 8000 кДж энергия бөлінеді. Ағаштың меншікті жану жылуын табыңыз.

2) Отынның 1 кг бензині жанғанда 44 МДж энергия бөлінеді. Егер 2 кг бензин жанса, қанша энергия бөлінеді?

3) 0.8 кг көмір жанғанда 24000 кДж энергия бөлінді. Көмірдің меншікті жану жылуын табыңыз.

4) Отын түрлерін (мысалы, ағаш, көмір, бензин) алып, олардың меншікті жану жылулары негізінде энергия тиімділігін салыстырыңыз.

5) Әртүрлі отындардың қоршаған ортаға әсерін талқылаңыз. Қайсысы экологиялық тұрғыдан тиімдірек және неге?

1. Отынның меншікті жану жылуы дегеніміз не?

1. Отынның толық жану кезінде бөлінетін энергиясы
2. Бір килограмм отынның толық жану кезінде бөлетін энергиясы
3. Отынның температурасын арттыруға қажетті энергиясы
4. Отынның жануы кезінде бөлінетін жылу мөлшері

2. Қайсы отын түрі ең жоғары меншікті жану жылуына ие?

1. Мазут
2. Ағаш
3. Табиғи газ
4. Көмір

3. Отынның меншікті жану жылуын өлшеу бірлігі қандай?

1. Дж
2. Вт/кг
3. Вт
4. Дж/кг

4. Отынның меншікті жану жылуы неге байланысты?

1. Отынның химиялық құрамына
2. Отынның температурасын өзгертуге қажетті энергияға
3. Отынның тығыздығына
4. Отынның физикалық күйіне

5. Отынның меншікті жану жылуы қалай анықталады?

1. Отынның массасын өлшеу арқылы
2. Отынның толық жану кезінде бөлінетін энергиясын өлшеу арқылы
3. Отынның жану жылдамдығын өлшеу арқылы
4. Отынның температуралық өзгерісін өлшеу арқылы

Отынның жылу мөлшері қандай формуламен анықталады

1. Q=m÷q
2. Q=m+q
3. Q=m⋅q
4. Q=m−q

2 кг бензин жанғанда қанша энергия бөлінеді? Егер бензиннің меншікті жану жылуы
44 МДж/кг.

1. 44 МДж
2. 88 МДж
3. 22 МДж
4. 66 МДж

0.5 кг ағаш толық жанғанда 8000 кДж энергия бөлінді. Ағаштың меншікті жану жылуы
қандай?

1. 8 МДж/кг
2. 32 МДж/кг
3. 4 МДж/кг
4. 16 МДж/кг

1. Отынның меншікті жану жылуы дегеніміз не? Мысал келтіріңіз.

2. Отынның энергиясын қандай формуламен есептейміз? Формуланы түсіндіріңіз

3. Ағаш пен көмірдің меншікті жану жылуларын салыстырыңыз. Ағаштың меншікті жану жылуы 16 МДж/кг, ал көмірдікі 30 МДж/кг.

4. Отынның қандай түрлері бар және олардың экологиялық әсері қандай?

5. Қандай отын түрлері энергия тиімділігі жағынан жоғары? Неге?

6. Әртүрлі отын түрлерін пайдалану кезінде қандай экологиялық мәселелер туындайды?

7.Отынның меншікті жану жылуын анықтаудың әдістері қандай?

Иә/Жоқ тапсырмалары:
1. Отынның меншікті жану жылуы – бұл отынның температурасы.

1. Иә
2. Жоқ

2. Отынның энергиясын есептеу үшін Q=m⋅q формуласы қолданылады.

1. Иә
2. Жоқ

3. 1 кг отынның толық жануында бөлінетін жылу мөлшері отынның меншікті жану жылуы деп аталады.

1. Иә
2. Жоқ

4. Ағаштың меншікті жану жылуы 44 МДж/кг.

1. Иә
2. Жоқ

5. 2 кг бензин жанғанда 88 МДж энергия бөлінеді, егер бензиннің меншікті жану жылуы 44 МДж/кг болса.

1. Иә
2. Жоқ

6. Көмірдің меншікті жану жылуы ағаштың меншікті жану жылуынан төмен.

1. Иә
2. Жоқ

7. Бензиннің энергия тиімділігі жоғары, себебі оның меншікті жану жылуы жоғары.

1. Иә
2. Жоқ

8.Көмір жанғанда көп мөлшерде көмірқышқыл газы және басқа да зиянды газдар бөлінеді.

1. Иә
2. Жоқ

9. Энергия тиімділігі жағынан ағаш бензиннен жоғары.

1. Иә
2. Жоқ