les 7: opbouw NL ondergrond pleistoceen

Deze les
  • Opbouw van Nederland Pleistoceen
  • oefenen opbouw NL
  • examenopgave

  • Werken aan weektaak
  • steekproeven weektaken
1 / 23
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 23 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Deze les
  • Opbouw van Nederland Pleistoceen
  • oefenen opbouw NL
  • examenopgave

  • Werken aan weektaak
  • steekproeven weektaken

Slide 1 - Tekstslide

De opbouw van Nederland
Holoceen
Pleistoceen
nu - 10.000 BP
Post-glaciaal
10.000 - 100.000 BP
Saale ijstijd (glaciaal)
150.000 - 100.000 BP
pre-glaciaal
2.500.000 - 150.000 BP

Slide 2 - Tekstslide

Pre-glaciaal (voor landijs NL bedekte)
Pleisto
ceen
pre-glaciaal
2.500.000 - 150.000 BP
Koud op wereld
 Zeespiegel laag

Heel NL: 
Rivieren leggen puinwaaier neer:
Zuiden: snelstromend = 
grind en grof zand

Noorden: langzamer stromend = fijn zand + klei

Slide 3 - Tekstslide

Saale ijstijd (glaciaal) Landijs in NL
Pleisto
ceen
glaciaal
150.000 - 100.000 BP
Nog kouder: ijstijd

IJskap groeit tot aan HUN-lijn:
Haarlem-Utrecht-Nijmegen.

Slide 4 - Tekstslide

Saale ijstijd (glaciaal) 
Landijs in NL
Pleisto
ceen
glaciaal (saale ijstijd)
150.000 - 100.000 BP
Er ontstaan verschillende dingen:
keileem
De ijskap is meer dan 100 meter dik, en dus heel zwaar. De ijskap schuift over het land en verpulverd daarbij keien tot leem. Dat is keileem.
Zie afbeelding C: groene gebied noord NL
zwerfkeien
De ijskap is ontstaan in Scandinavië. In de ijstijd groeide deze tot aan de HUN-lijn. Onderweg nam het ijs ook grote keien met zich mee. Toen de ijskap weer smolt werden deze grote keien neergelegd in bijvoorbeeld Drenthe. Dit zijn zwerfkeien.
Stuwwallen
Toen de ijskap aan het groeien was duwde deze als een bulldozer veel zand en grind voor zich uit. Dit zijn heuvels geworden in midden Nederland. Zoals de Utrechtse Heuvelrug. Deze heuvels noemen we stuwwallen omdat ze door het landijs opgestuwd zijn.
Zie figuur C: de gele gebieden
Tongbekkens
Toen de ijskap aan het groeien was duwde deze als een bulldozer veel zand en grind voor zich uit. Onder het gewicht van de ijskap, het het voorzich uit schuiven van zand en grind ontstonden er lager gelegen gebieden, dit zijn de tongbekkens 
Zie figuur C: de bruine vlekken

Slide 5 - Tekstslide

Post-glaciaal (na de ijstijd)
Pleisto
ceen
post-glaciaal
150.000 - nu BP
Het is weer iets warmer geworden: geen landijs meer in NL

Nog wel wat koud, zeespiegel laag.
Noordzee ligt droog

Wind waait vanaf 'noordzee'
- dekzand in NL (grof zand)
- löss (=heel licht) in Zuid-Limburg en Nijmegen

Slide 6 - Tekstslide

Tongbekken
ijskap
stuwwal

Slide 7 - Sleepvraag

Wat zie je op de foto?
Een...

Slide 8 - Open vraag

Welke grondsoort zie je
op de foto?

Slide 9 - Open vraag

Welke grondsoort zie je
op de foto?

Slide 10 - Open vraag

Wat is een juiste volgorde waarin de bodem kan opgebouwd zijn.
A
bovenop: dekzand midden: keileem onderin: fijn zand
B
bovenop: keileem midden: dekzand onderin: fijn zand
C
bovenop: fijn zand midden: keileem onderin: dekzand
D
geen van de antwoorden is juist

Slide 11 - Quizvraag

Welke grondsoort kom je NIET tegen in Zuid-Limburg?
A
grind
B
keileem
C
löss
D
alle 3 de grondsoorten kom je niet tegen in Zuid-Limburg

Slide 12 - Quizvraag

postglaciaal
glaciaal
pre-glaciaal
2.500.000 - 150.000 BP
10.000 - 100.000 BP
150.000 - 100.000 BP
puinwaaier neergelegd: grind en zand
Landijs komt tot aan Haarlem-Utrecht-Nijmegen
Noordzee ligt droog, wind waait zand richting Nederland

Slide 13 - Sleepvraag

postglaciaal
glaciaal
pre-glaciaal
tongbekken
dekzand
keileem
puinwaaier
zwerfkei
löss

Slide 14 - Sleepvraag

Oefenen met CE vraag
vorige les: over kustversterking Katwijk

Slide 15 - Tekstslide

klik op de bron om deze in het groot te zien.
Gebruik atlas 54 

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Tekstslide


Tip
Bekijk de titel van de kaart en de legenda.
welke grondsoort ligt er?
Hoe (door wat) is die grondsoort daar neergelegd?
tip

Slide 18 - Open vraag


Tip
Nationaal betekent voor heel Nederland.
Hoe heeft heel Nederland er last van als bij Katwijk de dijk doorbreekt?;
Bekijk welk gebied er overstroomt.
tip

Slide 19 - Open vraag



Tip
Bekijk op de kaart waar de oude dijk loopt, welke gebieden waren er toen wel/niet beschermd tegen overstromingen?

Als je een dijk aanlegt moet hij voor elke meter hoger ook 3 meter breder worden.
tip

Slide 20 - Open vraag


Tip
Katwijk heeft een hybride kering: deels hard en deels zacht.
Wat is het voordeel van elk type kering?
tip

Slide 21 - Open vraag

Weektaak deze week + steekproeven
weektaak
support
verdieping

Slide 22 - Tekstslide

Je hebt geleerd
Hoe de ondergrond van Nederland is opgebouwd tijdens het Pleistoceen

Begrippen: puinwaaier, stuwwal, tongbekken, keileem, zwerfkei, dekzand, löss

Hoe een CE opdracht over waterveiligheid eruit ziet.

Slide 23 - Tekstslide