Begrijpelijk formuleren: §11 goed begrenzen (2)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga lekker zitten.
Pak je schrift en een pen  

en leg je laptop vast klaar.

                                                    Nederlands havo 4

Schrijven en Formuleren

Doel: ik kan signaalwoorden en voegwoorden goed gebruiken in zinnen.

Doel: ik kan onjuist begrensde zinnen herkennen. 

Uitleg

1. Herhaling hoofdzin en bijzin

2. Van samengestelde zinnen enkelvoudige zinnen maken

3. Van een enkelvoudige zin een samengestelde zin maken

Signaalwoorden en verbanden

Signaal-/voegwoorden en verbanden

Ik vind je leuk, dus ik wil je kussen

Ik vind je leuk, maar ik wil je kussen.

Hoofdzin en bijzin

Nevenschikkende voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden verbinden hoofdzinnen (HZ) met elkaar. 

Hoofdzin: de persoonsvorm en het onderwerp staan altijd naast elkaar 

Laat je het voegwoord tussen 2 hoofdzinnen weg en zou je er een punt 

neerzetten? Dan hoef je niets aan de volgorde te veranderen.

Ik loop naar school, maar ik ga liever met de fiets.  

Ik loop naar school. Ik ga liever met de fiets.

Onderschikkende voegwoorden

Onderschikkende voegwoorden verbinden hoofdzinnen en bijzinnen. 

Bijzin: Zin waarin de persoonsvorm en het onderwerp verder uit elkaar staan.

De zinnen kunnen niet los van elkaar voorkomen, zonder de woordvolgorde te veranderen.

Ik loop naar school, omdat mijn fiets kapot is.

Ik loop naar school. Omdat mijn fiets kapot is.

Gisteren was ik niet op school. Vandaag ben ik er weer.

1. Bijzin - bijzin
2. Hoofdzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. Bijzin - hoofdzin

We hebben zin in de vakantie, omdat het dan weer carnaval is.

1. Hoofdzin - bijzin
2. Bijzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - hoofdzin
4. Bijzin - bijzin

Zinnen begrenzen

1. Wanneer mag je twee zinnen met elkaar verbinden met een komma?

Hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)

Bijzin (BZ) + hoofdzin (HZ)

We hebben zin in de vakantie (HZ), omdat het dan weer carnaval is (BZ).

Omdat het dan weer carnaval is (BZ), hebben we zin in de vakantie.(HZ)

Zinnen begrenzen

2. Wanneer mag je een zin afsluiten met een punt?

Hoofdzin 

Ik ga vandaag naar school.

Zinnen begrenzen

3. Wanneer mag je twee zinnen verbinden met 'en', 'maar', 'of', 'want', of 'dus'?

                                                                                       (ezelsbruggetje: modewant)

Hoofdzin + hoofdzin

Gisteren was ik niet op school en vandaag ben ik er weer.

Gisteren was  niet ik niet op school en vandaag ben niet ik er weer.

Zinnen onjuist begrenzen

Het kan op twee manieren fout gaan:

- twee hoofdzinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)

- een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin  "punt")

Zinnen (onjuist) begrenzen)

- twee hoofdzinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)

Fout: Gisteren was ik niet op school, vandaag ben ik er weer.

Fout: Het is alweer bijna carnaval, daar hebben we allemaal heel veel zin in. 

Zinnen (onjuist) begrenzen)

- twee zelfstandige zinnen onterecht aan elkaar plakken door een komma (hoofdzin "komma"  hoofdzin)

Verbetering: zet een punt of plaats 'en', 'maar', 'of', 'dus' of 'want'.

Fout: Gisteren was ik niet op school, vandaag ben ik er weer.

Goed: Gisteren was ik niet op school. Vandaag ben ik er weer

Goed: Gisteren was ik niet op school en vandaag ben ik er weer.

Zinnen (onjuist) begrenzen)

- Losse bijzin: een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin "punt")

Fout: We hebben zin in de vakantie. Omdat het dan weer carnaval is.

Fout: Hij heeft heel hard getraind. Zodat hij de marathon kon lopen.

Zinnen (onjuist) begrenzen)

- losse bijzin: een zinsdeel (bijzin) dat bij een zin hoort ten onrechte los laten staan en afsluiten met een punt (bijzin "punt")

Verbetering: Vervang de punt door een komma.

Fout: We hebben zin in de vakantie. Omdat het dan weer carnaval is.

Goed: We hebben zin in de vakantie, omdat het dan weer carnaval is.

Tegenwoordig lijkt de aarde steeds meer op te warmen, daardoor smelten de ijskappen.

1. Hoofdzin - hoofdzin
2. Bijzin - bijzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. Bijzin - hoofdzin

Tegenwoordig lijkt de aarde steeds meer op te warmen, daardoor smelten de ijskappen.

1. Juist
2. Onjuist

De supermarkt is erg ver weg. Daarom moeten we een heel stuk lopen, dat vind ik best wel vervelend.

1. Juist
2. Onjuist

Opdracht

Open Google Classroom en maak daar opdracht 2,3 en 4 van §11 (extra opdrachten)

10 MIN. zelfstandig, daarna:

- zelfstandig doorwerken of 

- deels / helemaal samen

Over 15 min. nakijken!

Nakijken: zin 1

1 De regering heeft de WWIK afgeschaft, wat inhoudt dat veel kunstenaars geen geld meer krijgen van de overheid. Als ze niet meer voldoende verdienen met hun kunstwerken, moeten ze op zoek naar andere bronnen van inkomsten.

Nakijken: zin 2

2 Bij rekeningrijden houdt een in de auto ingebouwd kastje precies bij hoeveel je rijdt, waar je rijdt en op welk tijdstip, wat volgens veel politici ernstige inbreuk maakt op de privacy van de burger.

Nakijken: zin 3

3 Het na lange procedures afwijzen van asielaanvragen blijft een politiek zeer gevoelig onderwerp, omdat er beslissingen worden genomen die het leven van mensen totaal kunnen veranderen.

Nakijken: zin 4

4 Kinderopvang is duur. Zo betaal je in 2011 een minimum van 65 euro per maand. Dat is 21 euro meer dan het jaar ervoor. Bij een modaal inkomen betaal je 113 euro, wat maandelijks 27 euro meer is dan een jaar geleden.

Nakijken: zin 5

5 In 2005 verlieten 1957 uitgeprocedeerde asielzoekers vrijwillig ons land, terwijl 1323 mensen gedwongen werden uitgezet.

Huiswerk

• Maak de Drillster (in de online methode):
  §11: opdracht 1 t/m 3 en 18 t/m 20

Einde les!