Herhaling H5

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Herhaling H3

Lesplanning

• Startopdracht
• Klassikaal herhalen
• Zelfstandig werken

• Afsluiting

Leerdoelen

• Ik kan beschrijven hoe de Koude Oorlog verliep en eindigde
• Ik kan beschrijven hoe de dekolonisatie verliep
• Ik kan uitleggen hoe de onrust in het Midden-Oosten is ontstaan

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

A

Hulp aan Europa

Leerdoel:

Je kunt uitleggen hoe Europa na 1945 herstelde van de oorlog

Begrippen:

Marshallhulp

Europa na de Tweede Wereldoorlog:

• Steden, havens, wegen, spoorwegen, bruggen kapot
• Miljoenen mensen dakloos

De  machtigste landen van voor de oorlog:

• Duitsland verslagen
• Frankrijk bezet geweest
• Groot-Brittannië volledig uitgeput

Voortaan waren er twee nieuwe machtigste landen:

• Verenigde Staten
• Sovjet-Unie

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

A

Hulp aan Europa

Sovjet-Unie:

• Iedereen is gelijk
• grond, grondstoffen en fabrieken eigendom van de staat
  
  Communistisch!
  
  
• Land bestuurd door de communistische partij
• Anders denkenden waren niet welkom

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

A

Hulp aan Europa

Verenigde Staten:

• Vrijheid
• Verschil arm-rijk erg groot
• Mensen mogen zoveel mogelijk zelf beslissen over hun leven
• De regering bemoeit zich weinig met de burgers
• De regering is gekozen door burgers

Kapitalisme

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

A

Hulp aan Europa

Sovjet-Unie

Iedereen is gelijk

Communisme

Communistische partij is aan de macht

Grond, grondstoffen, fabrieken eigendom staat

Zij willen graag hun ideeën verspreiden over Europa

Verenigde Staten

Verschil arm-rijk groot

Kapitalisme

Regering gekozen door burgers

Veel is privé-eigendom. Doel is rijk worden.

Zij willen graag hun ideeën verspreiden over Europa

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

A

Hulp aan Europa

De economie van Europa na de oorlog:

• Landen in West-Europa krijgen Marshallhulp:
  - Goedkope leningen
  - Machines
  - Grondstoffen
  - Levensmiddelen
  
  Alles geleverd door de Verenigde Staten

Doel: ervoor zorgen dat deze landen niet communistisch werden. 

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

B

Wapens in vredesstijd

Leerdoel:

Je kunt uitleggen hoe de wapenwedloop na de Tweede Wereldoorlog verliep

Begrippen:

Koude Oorlog

Amerika gebruikte in 1945 een atoombom om een einde te maken aan de Tweede Wereldoorlog

Sovjet-Unie had in 1949 ook een atoombom. 

Paar jaar later stuurde de Sovjet-Unie een raket de ruimte in. 

Amerika voelde zich bedreigd: deze raketten zouden ook gebruikt kunnen worden om West-Europese landen mee aan te vallen.

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

B

Wapens in vredestijd

In 1945 ontstaat er een lange periode waarin Amerika en Sovjet-Unie vijanden van elkaar zijn en elkaar wantrouwen. Deze periode noemen we de Koude Oorlog. 

Een echte oorlog is er niet geweest. Maar we zaten er wel af en toe erg dicht bij in de buurt.

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

B

Wapens in vredestijd

1x zat de wereld dicht bij een echte kernoorlog:

• 1959: Cuba wordt communistisch
• 1962: Amerika komt erachter dat de Sovjet-Unie raketten plaatst op Cuba
  - Amerika dreigt met een oorlog als de Russen de raketten niet verwijderen
  - Op het laatste nippertje verwijderen de Russen hun raketten

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

B

Wapens in vredestijd

In Afrika en Azië worden koloniën onafhankelijk. Ze worden een eigen land. 

Zowel de Sovjet-Unie als de Verenigde Staten proberen ervoor te zorgen dat die landen hun vriendjes worden. 

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

C

De wereld in twee delen

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom er twee bondgenootschappen waren

Begrippen:

NAVO
Warschaupact

Na de Tweede Wereldoorlog:

• De Sovjet-Unie blijft controle houden over de landen in Oost-Europa.
  - Deze landen worden communistisch
  - Deze landen moeten doen wat de Sovjet-Unie zegt
• De Verenigde Staten blijven controle houden over de landen in West-Europa
  - Deze landen worden kapitalistisch
  - Zij worden gesteund door de Verenigde Staten

§5.2

Koude Oorlog

BASIS

C

De wereld in twee delen

Tussen Oost- en West-Europa ontstaat een zwaarbewaakte grens: het IJzeren Gordijn.

De landen in het westen gaan militair samenwerken: NAVO.

Dit is een bondgenootschap tussen Verenigde Staten, Amerika, West-Europese landen (oa Nederland)

- zij beloven elkaar: wordt één land aangevallen, dan zullen ze elkaar helpen.

De landen in het oosten gaan ook samenwerken: Warschaupact. 
- ook zij helpen elkaar in geval van oorlog.

§5.3

Koloniën worden vrij

BASIS

A

Nationalisme in de koloniën

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waardoor het nationalisme opkwam in de koloniën

Begrippen:

onafhankelijkheid

Rond 1900 ontstaat er in de koloniën nationalisme:

Zij hebben als doel om onafhankelijk te worden: zij wilden zelf hun eigen land besturen. 

§5.3

Koloniën worden vrij

BASIS

A

Nationalisme in de koloniën

Het nationalisme had meerdere oorzaken:

• kinderen in de koloniën kregen steeds meer onderwijs
  - er ontstaat een goede opgeleide groep mensen
  - deze groep ging protesteren tegen economische uitbuiting, geen democratie, ongelijkheid.
  
  
• Tweede Wereldoorlog
  - Japan veroverde veel koloniën van Frankrijk en Groot-Brittannië
  - Europese landen bleken toch niet zo machtig als gedacht
  
  
• Teleurstelling
  - veel koloniën leveren soldaten tijdens WO2 aan Europese landen
  - zij kregen hier nauwelijks een beloning voor
  

§5.3

Koloniën worden vrij

BASIS

B

Oorlog in Indonesië en Vietnam

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom dekolonisatie vaak tot conflicten leidde

Begrippen:

dekolonisatie

Na de Tweede Wereldoorlog worden veel koloniën onafhankelijk. Dit heet dekolonisatie. 

§5.3

Koloniën worden vrij

BASIS

B

Oorlog in Indonesië en Vietnam

Hoe dacht Europa over dekolonisatie:

• zij wilden koloniën niet opgeven.
  
• koloniën waren belangrijk voor de economie
  - er kwamen grondstoffen vandaan
  - er werden producten verkocht
  
• inwoners van de koloniën zouden zichzelf niet kunnen besturen.

Deze houding zorgt voor veel conflicten. 

§5.3

Koloniën worden vrij

BASIS

B

Oorlog in Indonesië en Vietnam

In Nederlands-Indië roepen de nationalisten in augustus 1945 de onafhankelijkheid uit.

Nederland accepteert dit niet en stuurt het leger.

Pas toen de VS de economische hulp aan Nederland dreigde stop te zetten, gaf Nederland de strijd op.

Indonesië werd in 1949 onafhankelijk. 

§5.3

Koloniën worden vrij

BASIS

B

Oorlog in Indonesië en Vietnam

Tussen 1950 en 1970 werden Afrikaanse landen onafhankelijk:

• Groot-Brittannië gaf veel koloniën de onafhankelijkheid
• Frankrijk verzette zich langer tegen het nationalisme:
  - korte oorlog in Marokko
  - lange bloedige oorlog in Algerije

§5.3

Koloniën worden vrij

BASIS

C

Gevolgen van kolonialisme

Leerdoel:

Je kunt drie gevolgen van kolonialisme voor de koloniën noemen

De lange periode van kolonisatie had grote gevolgen voor de nieuw ontstane landen:

• Europees bestuur verdween
  - er ontstond vaak ruzie over wie nu de macht kreeg
  - er kwam geen democratisch bestuur. 1 groep of het leger greep de macht.
• Verschillende volken woonden bij elkaar
  - Europese landen hadden bruut grenzen getrokken
  - verschillende volken woonden nu bij elkaar in 1 land
  - andere volken woonden verspreid over diverse landen
  - gevolg: burgeroorlogen
• Economisch afhankelijk van Europa
  - hun economie maakte verschillende producten voor de Europese markt
  - er was geen kennis en geld om het onderwijs te verbeteren en economie te veranderen
  - groot deel van de bevolking bleef arm

§5.4

De wereld van nu

BASIS

A

Midden-Oosten

Leerdoel:

Je kunt uitleggen welke grote problemen er in het Midden-Oosten zijn.

Begrippen:

zionisme

politieke islam

Tussen 1940 en 1945 vond de Holocaust plaats: 6 miljoen Joden werden er vermoord.

Na de Tweede Wereldoorlog ontstaat er een wens van de overgebleven Joden: een eigen Joodse staat: Israël. 

Deze wens noemen we het zionisme. 

§5.4

De wereld van nu

BASIS

A

Midden-Oosten

In 1948 kregen de Joden hun eigen staat: Israël. 

Westerse landen: zij steunden de joden. Zij hadden begrip voor de wens van een eigen staat. Zij steunen Israël bij ruzies met Arabische landen. 

Arabische landen: waren tegen dit idee van een Joodse staat. 

Dit is een oorzaak van veel problemen in het Midden-Oosten. Zo ook vandaag de dag.

§5.4

De wereld van nu

BASIS

A

Midden-Oosten

Een tweede probleem in het Midden-Oosten heeft te maken met olie:

In veel landen zit olie in de grond. Westerse landen willen zeker weten dat ze toegang tot deze olie blijven houden. 

Hoe doen ze dit?
Ze proberen goed te vriend te blijven met de leiders van deze landen. 

Veel inwoners van deze landen zijn het hier niet mee eens.

§5.4

De wereld van nu

BASIS

A

Midden-Oosten

De laatste reden voor problemen in het Midden-Oosten is de politieke Islam. 

Aanhangers willen een islamitische samenleving, met wetten die bij de Koran passen. Ook zijn zij tegen ideeën uit het westen, zoals rechten voor homoseksuelen en voor vrouwen.

§5.4

De wereld van nu

BASIS

A

Midden-Oosten

In de jaren 1990 ontstond er een groep die alle westerse invloed en macht uit de Arabische landen wilden hebben:
Al Qaida. 

Deze groep gebruikt terrorisme om hun politieke doelen te bereiken:

- een samenleving volgens strenge, islamitische ideeën

- geen westerse invloeden. 

§5.4

De wereld van nu

BASIS

B

Einde van de Koude Oorlog

Leerdoel:

Je kunt uitleggen dat er na 1989 veel veranderde in de verhouding tussen de grote, machtige landen. 

Begrippen:

einde van de Koude Oorlog

1945-1989: Koude oorlog. 

De wereld was in twee groepen verdeeld: 

- bondgenoten van de Verenigde Staten

- bondgenoten van de Sovjet-Unie

§5.4

De wereld van nu

BASIS

B

Einde van de Koude Oorlog

In 1989 veranderde de houding tussen de grote machtige landen:

• 1989: einde aan communistische regeringen in Oost-Europa. 
  - mensen in Oost-Europa wilden meer vrijheden en kwamen in opstand
  - De Sovjet-Unie had zelf veel problemen en kon oost-Europese landen niet helpen
  - communistische leiders maakten plaats voor democratische leiders
  - het ijzeren gordijn verdween

§5.4

De wereld van nu

BASIS

B

Einde van de Koude Oorlog

In 1989 veranderde de houding tussen de grote machtige landen:

• 1991: einde Sovjet-Unie. Voortaan heette het land weer Rusland. 
  - diverse staten gingen verder als eigen land (Oekraïne, Estland, Letland, Litouwen)
  - het Warschaupact viel uit elkaar --> einde Koude Oorlog

§5.4

De wereld van nu

BASIS

B

Einde van de Koude Oorlog

De VS bleef als enige supermacht over. 

Het idee in de wereld was:

- democratie en vrije westen heeft 'gewonnen' van het communisme. 

Amerika zag als hun taak dat ze nu in de hele wereld voor orde en democratie moesten zorgen. 

Aan de slag!

Maak een keuze:

• Nakijken opdrachten
• Maken Test Jezelf
• Begrippen leren (flitskaarten)
• Samenvatten
• Ander vak

Maar....

je bent met school bezig!