5.5 Vrienden worden vijanden.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Welkom in de geschiedenisles!

Na Tweede Wereldoorlog:

De Koude Oorlog

Wat gaan we doen vandaag?

-Lesdoelen

-Herhaling

-Vrienden worden vijanden

-Opdrachten

-Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je...

• Hoe werden de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten vlak na 1945 vijanden van elkaar?
  

• Uitleggen wat de oorzaak was van de blokkade van Berlijn.

Een kamp in Nederlands-Indië waar Nederlanders werden opgesloten tijdens WO2 noem je een:

1. Nederlandskamp
2. Administratiekamp
3. Boerkamp
4. Jappenkamp

Waarom gaf Japan zichzelf over aan het einde van WO2?

1. omdat Japan moe was van de oorlog
2. Omdat er twee atoombommen op hun steden waren gebruikt.
3. omdat al hun soldaten dood waren
4. omdat ze geen munitie meer hadden

Hoe kon Indonesië onafhankelijk worden van Nederland?

1. Omdat Nederland dit geen probleem vond
2. Omdat Nederland hierom had gevraagd
3. Omdat de Sovjet-Unie Nederland hiertoe dwong
4. Omdat Amerika Nederland hiertoe dwong

Conferentie van Jalta

februari 1945

Conferentie van Jalta (februari 1945)

• Churchill (GB), Roosevelt (VS) en Stalin (SU)
  

• Hoe zien Europa en de wereld er na de oorlog uit?

• Wie heeft macht en invloed in Europa?

• Wat doen we met Duitsland én de Duitsers?
  

Conferentie van Jalta (afspraken)

• Oprichting van de Verenigde Naties (VN)

• Democratische regeringen in Europa

• Straffen van oorlogsmisdadigers

• Bezettingszones: Duitsland en Berlijn worden verdeeld in 4 zones

• Invloedssferen

  Communisme en fascisme

• Communisme -> Sovjet Unie
• 
  
• 
  

Wat is het communisme?

Wat is het fascisme?

Communisme

Kenmerken Communisme:

1. Geen Kapitalisme
2. Klasseloze samenleving = iedereen is gelijk.
3. Collectivisme: Alles in het land is van iedereen.
4. Staatseconomie: alle bedrijven zijn van de staat.
5. Planeconomie: staat bepaald productie & prijzen.

Stalin

• Heette eigenlijk Ioseb Dzjoegasjvili
• Brute kracht van de communistische partij
• Vermoorde of verjaagde concurrenten binnen de partij.

Stalins totalitaire staat

Totalitaire staat: 

een staat die het denken en doen van alle burgers volledig probeerde te beheersen --> geen politieke vrijheid,  geen vrije  meningsuiting, geen persvrijheid

Voorbeelden van zijn Terreur

• Uit de weg ruimen van tegenstanders.
• Hongersnood veroorzaken in de Oekraïne
• Strafkampen "Goelag- archipel"
• Geheime dienst
• Persoonsverheerlijking
• Totalitaire Staat (van wieg tot graf)

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders werden 'er uit geschreven'

Foto's werden gemanipuleerd, zodat het leek als zijn tegenstanders nooit hadden bestaan...

...of dat ze zulke slechte dingen hadden gedaan, dat er nooit meer aan hen gedacht mocht worden

Goelag

• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

• Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden
  

De Grote Zuivering

• Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
• Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en veroordelen.
• De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

Kapitalisme

Een systeem waarbij het draait om:

Winst

Privébezit

Concurrentie

Vrijheid om te ondernemen

Democratie!

Macht	Pro-democratisch, marktwerking is heilig
productiemiddelen	In handen van particulieren (burgers)
Overheid	Bemoeit zich zo weinig mogelijk met de economie (nachtwaker)
Prijzen/loon	Bepaald door vraag en aanbod
Concurrentie	Noodzakelijk voor gunstige prijs en kwaliteit
Waarden	Individualistisch
Orientatie	Vrije handel over de hele wereld

Kapitalisme

Kapitalisme   -   Communisme

De Blokkade van Berlijn

mei 1948 - juni 1949

Wat is er hand?

• Ruzie over Berlijn loopt hoog op

• Stalin wil West-Berlijn toevoegen aan de Sovjet-zone

• Directe aanleiding: invoering van de D-Mark in westelijke bezettingszones

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn

Beeldanalyse

• 1. Lees het onderschrift.

• 2. Beschrijf wat je ziet in de bron.
  

• 3. Wat gebeurt er op de bron? 
  

• 4. Wat is de boodschap van de maker van de beeldbron? Hoe weet je dat?

1. Lees het onderschrift. Door wie is de bron gemaakt? Wanneer is de bron gemaakt? Heeft de bron een bijschrift? Wat weet je over de maker?

2. Beschrijf wat je ziet in de bron. Denk hierbij aan kleding, spullen, auto’s, wapentuig, gebouwen, personen, dieren, ect. (Wat stellen deze onderdelen voor? Herken je bepaalde landen, personen?)

3. Wat gebeurt er op de bron? Kijk hierbij naar acties, bewegingen en emoties. (Wat doen de personen op de bron? Welke gebeurtenis gaat de bron over?)

4. Wat is de boodschap van de maker van de beeldbron? Hoe weet je dat? (zijn personen negatief of positief afgebeeld?)

Wat is de mening van de maker over het communisme?

Opdrachten

Paragraaf 5,5 - vrienden worden vijanden
Opdrachten: 1, 2, 3, 4, 5, 8
LB blz. 88 en 89
WB blz. 128 t/m 130

Schrijf deze opdrachten in je planner!

Nabespreken

Aan het eind van deze les...

• Hoe werden de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten vlak na 1945 vijanden van elkaar?
  

• Uitleggen wat de oorzaak was van de blokkade van Berlijn.

Fijne dag!

Fijne

Waarom en hoe wilden de nazi’s alle joden vermoorden?

Wat betekend het woord antisemitisme?

1. Een hekel hebben aan Nederlanders
2. Een hekel hebben aan Duitsers
3. Een hekel hebben aan Joden
4. Een hekel hebben aan Fransen

Wie stierven er allemaal gedurende de Holocaust in kampen?

1. Duitsers
2. Joden
3. Homoseksuelen
4. Zigeuners

De verdeling van Duitsland, rechts in het wit is de hoofdstad Berlijn