Herhaling proefwerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 4

Verlichting en Revolutie

Hoe lastig of makkelijk is dit onderwerp of deze toets voor jou?

😒🙁😐🙂😃

Belangrijke onderwerpen

• Absolutisme
• Oneerlijke standensamenleving: hoe zit dit precies in elkaar?
• De Verlichting: filosofen en ideeën
• Oorzaken Franse Revolutie
• Verloop Franse Revolutie
• Napoleon  
• Welk verband hebben de onderwerpen met elkaar?

L'État, c'est Moi

• De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 
  

• Lodewijk XIV was een Franse koning met asolute macht. 
• Deze macht is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)

• Zo hoeft dus ook niemand aan de koning te twijfelen...

De Zonnekoning

• Lodewijk XIV (1638-1715) was één van de machtigste koningen van Frankrijk. 
• Hij werd koning toen hij 5 jaar was. Tot zijn 23e werd Frankrijk daarom bestuurd door eerste minister Mazarin.

• Hij zorgde ervoor dat iedereen naar Lodewijk zou luisteren en dat hij de absolute macht had.

Pak je smartphone of tablet en klik op de link om het paleis van Versailles van binnen te bekijken!

 Standensamenleving

1e stand	Geestelijkheid	geen belasting betalen
2e stand	Adel	geen belasting betalen
3e stand	Boeren en burgers	* moesten belasting betalen * hadden geen voorrechten

De Verlichting

vanaf ±1700

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.
  

Hoe ontstond een veranderings-idee?

• De wetenschappelijke revolutie 1650-1800 (H3!)

• Als gevolg van de wetenschappelijke revolutie (§3.4)
• Zelf nadenken, niet alles zomaar geloven (ratio gebruiken)

De Verlichting

De ideeën van de Verlichting

1. Mensen horen vrij te zijn en mensenrechten te hebben.
2. Meer macht voor het volk (meer democratie en een grondwet)
3. Scheiding van kerk, staat en rechtspraak
4. Het verstand is belangrijk en moet goed gebruikt worden door iedereen.

De Verlichters en politiek I

Verlichters

• Een koning is er voor het volk
• Het volk mag een slechte koning afzetten
• De echte macht ligt bij het volk

Gevolg

• Tegen absolutisme
• Vóór democratie

Waar komt de naam 'Verlichting' vandaan voor de wetenschappelijke ontwikkelingen in de 18e eeuw?

1. De uitvinding van het elektrische licht
2. Het woord 'lumiere', wat licht in het Frans is
3. Bijgeloof en domheid maken plaats voor kennis en inzicht
4. Het leven werd lichter door de nieuwe ideeën

Welk begrip hoort NIET bij de Verlichting?

1. censuur
2. Encyclopedie
3. Salon
4. natuurrechten

Koppel het idee aan de filosoof

Locke

Rousseau

Montesquieu

Diderot

In de Encyclopedie stond alle kennis verzameld

De macht moet gescheiden worden in drie delen

De macht moet bij het volk liggen

De koning krijgt de macht van het volk

Het Ancien Régime

Het Ancien Regime was de oude standenmaatschappij van Frankrijk waarbij de koning boven de standen staat en de meeste macht had. 

Ancien Régime

1. 1e stand geestelijken: priester, bisschop, paus.
2. 2e stand adel: graven, hertog, markies.
3. 3e stand burgers/boeren: rijke burgerij=> advocaten, dokters, kooplieden.       Gewone burgerij=> ambachtslieden, werklieden.                                            Boeren.

• Ancien Régime= periode voor de Franse revolutie met het absolutisme en een standensamenleving.
  

1e: geestelijkheid

2e: adel

3e: burgerij en 

boeren

Wat is de mening van de tekenaar over de standen?

Welke drie standen waren er in de 18e eeuw?

1. boeren, arbeiders, burgers
2. arbeiders, burgers, fabrikanten
3. boeren/burgers, adel en geestelijken
4. arbeiders, adel en fabrikanten

4.4 De Franse Revolutie 

Oorzaken:

Misoogst, staatschuld, standensamenleving

Aanleiding: bestorming van de Bastille

Gevolgen: grondwet later komst terreur. 

Misoogst

1788

• Door mislukte oogsten waren de graanprijzen (en dus ook de prijs van brood) enorm gestegen. Er ontstonden zelfs hongersnoden.

• Ondertussen moest de 3e stand wél veel belasting betalen.
  

Frankrijk gaat failliet

mei 1789

• Feesten, paleizen, bestuur en oorlogen kosten heel veel geld, maar het geld is op. 
• Koning Lodewijk XVI wil graag meer geld hebben, en roept daarom (voor het eerst in 175 jaar) de Staten-Generaal bij elkaar. De vergadering van de 3 standen.

Eed op de kaatsbaan

juni 1789

• De 3e stand begint zijn eigen vergadering: de Nationale Vergadering.
• Een deel van de 1e en 2e stand sluit zich hierbij aan.
• Op een kaatsbaan spreken ze af pas uit elkaar te gaan als er een nieuwe grondwet is.

Bestorming van de Bastille

14 juli 1789

• De koning stuurt het leger naar Parijs om groepen mensen uit elkaar te slaan. 
• Het Franse volk bestormt Bastille, een gevangenis én buskruit-opslag. 
• De wapens hadden ze al eerder buitgemaakt.
• De Franse Revolutie is begonnen...en slaat over op andere delen van het land!

De Terreur

1793-1794

• De macht in Frankrijk komt in handen van de radicale Jakobijnen.
• Tijdens het Schrikbewind worden tienduizenden 'tegenstanders' van de Revolutie opgepakt en terechtgesteld.
• De leider van de Jakobijnen is Robespierre.

Einde aan De Terreur

zomer 1794

• Er komt steeds meer weerstand tegen Robespierre en in juli 1794 wordt hij, samen met zijn handlangers, gearresteerd en terechtgesteld.

• De nacht voor zijn onthoofding, doet hij een mislukte zelfmoordpoging.
  

Staatsgreep van Napoleon

november 1799

• Generaal Napoleon Bonaparte heeft de Franse Republiek al eerder gered: in 1795, toen aanhangers van de overleden koning de macht wilden grijpen.
• Hij is klaar met de zwakke Directoire en zet hen af. 
• Napoleon benoemt zichzelf tot consul. Net zoals de Romeinen dat ooit deden.

Waarom riep Lodewijk XVI in 1788/1789 de Staten-Generaal bij elkaar?

1. Hij wilde advies van de standen bij het regeren
2. Hij wilde het belastingstelsel veranderen omdat het land bijna failliet ging
3. Hij wilde oorlog voeren tegen Oostenrijk
4. Hij wilde de standen eerlijker gaan behandelen in het bestuur.

Wat is GEEN oorzaak van de Franse Revolutie?

1. De Verlichtingsideeën over goed bestuur
2. De oneerlijke standensamenleving
3. De arrestatie van de Franse koning
4. Het bijeenroepen van de Staten-Generaal

Zet de gebeurtenissen uit de Franse Revolutie op de goede volgorde.

1

2

3

4

5

De Terreur

Grondwet

Lodewijk onthoofd

Directoire

Val van de Bastille

Waarom is in 1804 de Franse Revolutie in feite voorbij?

1. De grondwet werd afgeschaft
2. Napoleon werd keizer (alleenheerser)
3. De revolutionaire ideeën werden verspreid over Europa
4. Alle burgers hadden grondrechten

Napoleon 

stopt de revolutie

- keizer: alleenheerser

- democratie functioneert niet

- propaganda 

(misleidt volk met reclame voor zichzelf)

Napoleon

zet de revolutie voort

- Code Napoleon: iedereen gelijk voor de wet 

- grondwet: vrij & gelijk

- adel en geestelijkheid voorrechten kwijt

Napoleon hield ook veel uit de Franse Revolutie in stand.
1 antwoord hoort er NIET bij

1. Democratie
2. grondrechten
3. privileges 1e en 2e stand afgeschaft
4. gelijke rechtspraak

Vroeger

Later

Vroeger

Later

Vroeger

Later

Vroeger

Later

Welk onderschrift past bij dit schilderij? Kies het juiste antwoord.

Gebruik de bron

1. In de periode van de terreur kon iedereen het slachtoffer worden van geweld. Franse burgers vluchtten massaal. Overal in Frankrijk was geweld en chaos.
2. In de slag bij Leipzig werd Napoleon verslagen, maar hij kwam terug. Daarom moest hij een tweede keer verslagen worden. Dat gebeurde bij Waterloo, in de winter van 1815. Napoleon verloor uiteindelijk.
3. Toen de Bastille was aangevallen, begon de Franse Revolutie. Niet alleen in Parijs werd gevochten. Overal in het land kwamen groepen mensen in opstand tegen de adel. Daarbij ging het soms hard tegen hard!
4. De aanval op Rusland werd een drama. Napoleon veroverde lege gebieden en verlaten steden. De soldaten moesten terug naar huis lopen. Het vroor enorm hard, er was gebrek aan voedsel en de Russen vielen steeds aan.

Welk onderschrift past bij dit schilderij? Kies het juiste antwoord.

Gebruik de bron

1. Koning Lodewijk XVI wordt afgezet. Hij moet zijn kroon inleveren.
2. De paus kroont de vrouw van Napoleon tot keizerin.
3. E. Koning Lodewijk XVI kroont zijn vrouw Marie-Antoinette tot koningin van Frankrijk.
4. Napoleon heeft zichzelf tot keizer gekroond en nu kroont hij zijn vrouw tot keizerin.

Bij welke stand hoort een minister?

1. Eerste stand
2. Tweede stand
3. Derde stand

Bij welke stand hoort een timmerman?

1. Eerste stand
2. Tweede stand
3. Derde stand

Bij welke stand hoort een rijke burger?

1. Eerste stand
2. Tweede stand
3. Derde stand

In onze democratie mogen mensen stemmen. 

Waarom is het belangrijk om dat te doen?

1. Door te stemmen kies je wie het land bestuurt en daardoor wat er met de belastingopbrengst gebeurt.
2. Door te stemmen voorkom je dat de koning(in) weer alle macht krijgt, net als vroeger in Frankrijk.
3. Het is verplicht. Als je niet gaat stemmen, kan je een boete krijgen. Als je twee keer niet gaat stemmen, kan je zelfs duizend euro boete krijgen.
4. Omdat je anders niet langer de Nederlandse nationaliteit hebt.