H4.1 deel 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

VMBO KGT 4

H4 De Tweede Wereldoorlog (1939-1945)

Lesdoelen:

In deze paragraaf  kan je;

- kun je beschrijven hoe de geallieerde opmars verliep.

- kun je de kenmerken van de Tweede Wereldoorlog benoemen.

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Kenmerken van de oorlog

60 tot 80 miljoen mensen kwamen om bij de Tweede Wereldoorlog.

--> Soldaten en burgers kwamen op door moderne wapens, bombardementen en vervolgingen.

Vervolgingen begonnen in 1933:

- Eerst Duitse communisten en socialisten --> kampen in Dachau of de Emslandkampen.

- Steeds meer mensen: politieke tegenstanders, verzetstrijders, gehandicapten, Sinti, Roma en Joden.

Lees het artikel uit de krant; De Morgen. Gebruik de bron in jouw antwoord.
a. Leg uit waarom sommige zigeunerkinderen konden overleven.
b. Leg uit waarom Winterstein gemotiveerd is om haar verhaal te blijven doen.

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Kenmerken van de oorlog

De Jodenvervolging verliep in Oost en West Europa verschillende.

Oost:

- Rusland werden Joden doorgeschoten in massagraven.

- In Polen werden Joden direct naar vernietigingskampen gedeporteerd.

West: hier werden Joden stapsgewijs aangepakt;

1. Joden werden met speciale wetten buiten de samenleving geplaatst.

2. Joden werden opgeroepen om te gaan werken.

3. Joden werden naar doorgangskampen gebracht (Bijv. Westerbork of Vught)

4. Joden werden gedeporteerd naar vernietigingskampen (Video: Auschwitz):

               a. Dwangarbeid                            b. gaskamers

VMBO KGT 4

4.1 Oorlog in Europa

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er ongeveer 6 miljoen Joden vermoord. --> Holocaust of Shoah genoemd.

Al in 1942 schreef Anne Frank in haar dagboek over de gaskamers. Toen waren het nog geruchten.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de omvang van de Holocaust pas duidelijk.

Klik hier voor extra informatie over Anne Frank.

Ontdek het Achterhuis: de plek waar Anne Frank tijdens WOII meer dan 2 jaar onderdook.

Ga naar binnen.

‘Boven aan de trap bereikt men een halfmatglazen deur, waarop eenmaal in zwarte letters ‘kantoor’ stond. Dit is het grote voorkantoor, zeer groot, zeer licht, zeer vol. Overdag werken daar Bep, Miep en mijnheer Kleiman. Via een kabinetje met brandkast, garderobe (kapstok) en grote voorraadkast komt men in het kleine, muffe, tamelijk donkere achterkamertje.’ 

9 juli 19429 

‘Rechts van de trap, een kamer zonder raam, met wastafel en afgesloten wc hokje.’ 

9 juli 1942

‘Onze schuilplaats is nu pas een echte schuilplaats geworden. Mijnheer Kugler vond het namelijk beter om voor onze toegangsdeur een kast te plaatsen (omdat er veel huiszoekingen voor verstopte fietsen gehouden worden), maar dan natuurlijk een kast die draaibaar is en die dan als een deur opengaat. Mijnheer Voskuijl heeft het geval getimmerd.’ 

21 augustus 1942

‘De begane grond is een groot magazijn, dat als pakhuis wordt gebruikt. Dit is weer onderverdeeld in verschillende hokjes, zoals maalkamer, waar kaneel, kruidnagelen en ook peper-surrogaat gemalen worden, en het is ook nog de voorraadkamer.’ 

9 juli 1942

‘Zoals we allen wel veronderstelden, is Fritz een erg aardige man. Hij vond het natuurlijk goed om het kamertje met mij te delen. Ik ben eerlijk gezegd niet zo erg mee ingenomen dat vreemde mijn dingen in gebruik gaat nemen. ‘Als we maar iemand van onze kennissen kunnen redden is al het andere bijzaak,’ zei vader, en daar heeft hij volkomen gelijk in.’ 

 19 november 1942

‘Hoewel het zaterdag is, ben ik niet verveeld. Dat komt omdat ik met Peter op zolder zat. Met mijn ogen dicht heb ik zitten dromen. Het was heerlijk.’
18 maart 1944

Anne Frank omschreef de kamers van het Achterhuis in haar dagboek. Laat de leerlingen de juiste omschrijving naar de juiste ruimte slepen.

Joodse kinderen mogen vanaf 1 september 1941 alleen nog les krijgen van joodse leraren in aparte joodse scholen.

Op 3 juni 1945 keert Otto Frank als enige van de 8 onderduikers terug naar Amsterdam.

In 1943 wordt de boekenkast geplaatst.

De onderduikers worden op 4 augustus 1944 ontdekt, gearresteerd en gevangen gezet.

In juli 1941 krijgen de eerste joden in Nederland een oproep voor een werkkamp. Margot ontvangt in juli 1942 ook een brief, hierdoor gaat de familie Frank eerder onderduiken.

De familie Van Pels trekt op 13 juli 1942 in in het Achterhuis.

Vanaf 15 september 1941 zijn openbare plaatsen (sportverenigingen, zwembaden, parken, dierentuinen) 'Verboden voor Joden'. Margot mag niet meer naar de roeiclub.

Op 16 november 1942 trekt Fritz Pfeffer als laatste in in het Achterhuis.

Op 6 juli 1942 duikt de familie Frank onder.

Vraag de leerlingen de afbeeldingen en omschrijving met elkaar te verbinden. De afbeeldingen kunnen ze uitvergroten door erop te klikken. Naderhand bespreek je zo samen de momenten die leidde tot het onderduiken en de onderduik periode van Anne Frank.

Tip: Start gezamenlijk door te vragen welke afbeelding bij de eerste omschrijving hoort. Bekijk samen de brief die Margot ontving op het digibord en bespreek deze met de leerlingen als extra verdieping op het antwoord van de vorige vraag.

‘Wat er is gebeurd, kunnen we niet meer veranderen. Het enige dat we kunnen doen is van het verleden leren en beseffen wat discriminatie en vervolging van onschuldige mensen betekenen. Mijn mening is dat iedereen de plicht heeft vooroordelen te bestrijden.’ 

Otto Frank, 1970.

Afsluitende slide

Een quote om de les af te sluiten met een boodschap van Otto Frank.

Bekijk de bron. Gebruik een beeldelement in jouw antwoord.
Leg uit waarom de toegangspoort van Auschwitz symbool staat voor de wreedheid van de Duitsers.

Tekst poort: Arbeit macht frei. (Arbeid maakt vrij)

Buchenwald

- Concentratiekamp in Weimar

- Gebouwd in 1937 door de SS

- Tussen 1937 en 1945 zijn hier zo'n 280.000 mensen terecht gekomen waarvan ong. 56.000 mensen het niet hebben overleefd. 

- Zie meer informatie over dit kamp uit aflevering van In Europa hier.