H. 9.1 t/m 9.3 Herhalingsles

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom

Voorbereiding S.O.

hoofdstuk 9.1 t/m 9.3

Vragen over huiswerk 9.2 of 9.3?

Controle huiswerk 9.2 en 9.3

Voorbereiding S.O.

korte herhaling

9.1

Organen en orgaanstelsels

organen zorgen dat je lichaam werkt, ze hebben een bepaalde taak

Binnen een orgaanstelsel kunnen organen samenwerken aan een grotere taak

Wie kan een voorbeeld noemen?

Het verteringsstelsel maakt voedsel fijn, zodat de voedingsstoffen naar je bloed kunnen gaan.

Het ademhalingsstelsel neemt zuurstof op en geeft koolstofdioxide af

Het uitscheidingsstelsel verwijdert afvalstoffen uit je bloed en brengt ze buiten je lichaam

Het zenuwstelsel zorgt voor de werking van je organen en voor samenwerking van je organen

Je cellen krijgen energie door verbranding van energierijke voedingsstoffen

voor verbranding nodig: 

glucose en zuurstof

er ontstaat: 

koolstofdioxide en water

Bloed bestaat uit:

 bloedplasma met daarin veel rode bloedcellen

Bloed: 

vervoert de voedingsstoffen die zijn opgelost in het bloedplasma

Rode bloedcellen 

vervoeren zuurstof 

m.b.v. hemoglobine

Stoffen bestaan uit moleculen

Moleculen uit atomen

er zijn ruim 100 verschillende atomen

daarmee kun je miljoenen soorten moleculen maken

Vertering is het klein maken van moleculen van voedingsstoffen, waardoor ze naar het bloed kunnen

voedsel wordt door peristaltische bewegingen voortgeduwd

Het verterings-
stelsel

Voedsel wordt verkleind

en opgenomen in het bloed
= verteren

Niet alle voedingsstoffen 

moeten worden verteert!

Voedsel verteren

vertering

mechanische vertering: kauwen van voedsel, mixen van voedsel met slijm en perislatische bewegingen.  dit is voorbereiding voor de chemsiche vertering.

chemische vertering: deze bestaat uit enzymendie voedsel afbreekt.

in de mondholte, maag, twaalfvingerige darm en dunne darm vindt vertering plaats.

Enzymen in speeksel, maagsap, alvleessap en darmsap verteren de voedingsstoffen

Gal 

verdeelt vet

 in kleinere druppels

Een enzym kan 1 soort voedingsstof afbreken

Een enzym werkt het beste bij een optimum temperatuur, bijvoorbeeld in menselijk lichaam 37 graden

Voedingsstoffen gaan door de dunne wand naar het bloed

Kennis van symbolen:

O, N, C, 

Fe, H, Cu

Zuurstof, stikstof, koolstof,  

IJzer, waterstof, koper

Ademhaling

In :

ribben omhoog, middenrif plat, borstholte groter, longen groter, lucht in de longen

Ademhaling uit:

ribben naar beneden, middenrif bol, borstholte kleiner, longen kleiner, lucht uit de longen

Borstademhaling:

de tussenribspieren maken je borstholte groter en kleiner

Buikademhaling: de middenrifspieren maken je borstholte groter. De borstholte wordt kleiner door het terugveren van de buikwand

De lucht komt via neusholte, keelholte, luchtpijp, bronchiën en luchtpijptakjes in de longblaasjes

In de longblaasjes vindt gaswisseling plaats:

- zuurstof vanuit lucht naar bloed

- Koolstofdioxide vanuit bloed naar de lucht

Ademhaling wordt geregeld door het koolstofdioxidegehalte

CO2 van het bloed

Slijmvlies in de neusholte, luchtpijp en bronchiën maakt de lucht schoon en vochtig

Trilhaartjes zwiepen slijm met vastgeplakt stof en ziekteverwekkers naar de keelholte

Door via de neus in te ademen wordt de lucht warmer en je ruikt dan beter

Heel erg veel succes met leren!!!