2.3 het verteringsstelsel 2.4 organen voor vertering

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen?

Practicum?

2.3 het verteringsstelsel 2.4 organen voor vertering

Mindmap maken

Opdrachten maken

Basisstof 3 Het verteringsstelsel

Leerdoelen

2.3.3 Je kunt de functie van vertering, verteringssappen en enzymen beschrijven.

2.3.4 Je kunt de delen van een gebit noemen met hun functie.

2.3.5 Je kunt de werking en functie van de darmperistaltiek beschrijven.

Verteringsstelsel

Wat is de functie van het verteringsstelsel?

Verteringsstelsel

Alles wat je eet of drinkt gaat door het verteringsstelsel.

Doel van het verteringsstelsel: Het klein maken van voedsel zodat de voedingsstoffen opgenomen kunnen worden.

Darmkanaal

Het voedsel dat je eet, komt in het darmkanaal.

Het darmkanaal hoort bij het verteringsstelsel.

Bestaat uit: slokdarm, twaalfvingerige darm, dunne darm, dikke darm en endeldarm.

Het darmkanaal loopt van de mond tot de anus.

Het verterings-
stelsel

Voedingsstoffen wordt verkleind

en opgenomen in het bloed
= verteren

Niet alle voedingsstoffen 

moeten worden verteert!

Deze hoef je niet te verteren

Glucose, Mineralen, Water, Vitaminen

Deze moet je wel verteren

Vetten, Eiwitten, Koolhydraten

Verteren

Kleinmaken van voedingsstoffen = vertering.

Gebeurt door verteringssappen.

Kauwen

Nodig om het voedsel kleiner te maken (door kauwen).

Kauwen van voedsel

Door te kauwen krijg je een grotere oppervlakte

Verteringssappen

• Vertering gebeurt met verteringssappen
• Verteringssappen bevatten enzymen
• Die verteringssappen worden gemaakt in de verteringsklieren

Vertering

Verteren gebeurd met behulp van verteringssappen

In verteringssappen zitten enzymen

Enzymen versnellen het verkleinen van voedingsstoffen

Verteringssappen

De vertering gebeurt met behulp van verteringssappen.

Verteringssappen worden gemaakt door verteringsklieren.

Speekselklieren	Speeksel
Maagsapklieren	Maagsap
Alvleesklier	Alvleessap
Lever	Gal
Darmsapklieren	Darmsap

Darmperistaltiek

Spieren in de darmwand kunnen achter een voedselbrok samenknijpen = darmperistaltiek

Functie: voedsel wordt gekneed en gemengd met verteringssappen

Darmperistaltiek

• Het voedsel verplaatst zich door darmperistaltiek.
• Lengte- en kringspieren trekken om de beurt samen.
• Voedsel wordt vooruit geduwd.

Leerdoelen

2.3.3 Je kunt de functie van vertering, verteringssappen en enzymen beschrijven.

2.3.4 Je kunt de delen van een gebit noemen met hun functie.

2.3.5 Je kunt de werking en functie van de darmperistaltiek beschrijven.

BS 4: Organen voor vertering

Thema 2: Voeding en vertering

Leerdoelen

2.4.6 Je kunt in een afbeelding de delen van het verteringsstelsel benoemen.

2.4.7 Je kunt de functies en kenmerken van de delen van het verteringsstelsel noemen.

De organen van het verteringsstelsel liggen voornamelijk in de romp. Belangrijke organen voor de vertering zijn de slokdarm, de maag, de lever, de dunne darm en de dikke darm.

Organen voor vertering

Speekselklieren

voedsel inslikken, let op huig en strotklepje

speeksel: water, slijm en enzym,                               bevordert inslikken

Groter oppervlak: Betere vertering mogelijk

Mondholte - keelholte - slokdarm

Keelholte

Huig: klepje dat de neusholte afsluit als je voedsel inslikt.

Strotklepje: klepje dat de luchtpijp afsluit als je voedsel inslikt.

De maag

• Tijdelijke opslag van voeding.
  
• De voedselbrij wordt gekneed en gemengd met maagsappen.
  
• In de maagsappen zitten enzymen die eiwitten (gedeeltelijk) kunnen verteren.
  
• Het maagsap is zuur waardoor bacterien gedood worden.
  

Maag

Maagportier:

• kringspier naar de darmen

• regelt dat er steeds een klein beetje voedsel de maag verlaat

in 12-vingerige darm

Hoge zuurgraad (te zuur)                      ==> Maagportier dicht

Lage zuurgraad (richting neutraal)   ==> Maagportier open

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas en alvleesklier

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas en alvleesklier

.

Emulgeren

vet verdelen in kleinere druppels, oppervlaktevergroting, zodat enzym dat vet verteert er beter bij kan

galblaas: opslag gal

uitleggen hoe verteringssappen in 12 vingerige darm komen

via galbuis en afvoerbuis

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas en alvleesklier 

Gal en alvleessap wordt toegevoegd.

Galblaas is een opslagplaats; geen klier.

Gal verteert niet, maar emulgeert.

Dunne darm

Dunne darm binnenkant

Dunne darm:

Opname voedingsstoffen, vanuit dunne darm naar het bloed.

Dunne darm met darmplooien, darmvlokken en darmsapklieren.

Plooien & vlokken

• Oppervlakte vergroting 
• Dunne darm 
• Dikte wand  
• Bloedvaten

• In de dikke darm komen geen vlokken voor

Blinde darm

De overgang van de dunne darm naar de dikke darm noemen we de blinde darm/Appendix

Bij een blinde darm ontsteking is het wormvormige aanhangsel ontstoken. De blinde darm heeft geen functie.

Dikke darm en endeldarm

Dikke darm
Voedselresten bevatten vocht - ontrokken/opnemen

Endeldarm

Opslagplek ontlasting - wachten op seintje aan hersenen

Endeldarm

• Dikke voedselresten van dikke darm naar endeldarm
• Tijdelijke opslag want anus sluit het af = een kringspier
• Endeldarm vol = poepen