Perfectum en imperfectum

• NT2
• ISK

Perfectum en imperfectum

Leerdoelen

Na deze les:

• kun je goede zinnen maken in het perfectum.
• kun je goede zinnen maken in het imperfectum.
• weet je ongeveer wanneer je perfectum moet gebruiken en wanneer imperfectum.

Let op:

• Meestal gebruiken we dus het perfectum.

• Je doet het niet snel fout. In veel situaties kun je zowel imperfectum als perfectum gebruiken. Niet iets om je zorgen voer te maken!

Perfectum

een vorm van hebben of zijn + participium (voltooid deelwoord)

Participium = ge + stam + t of d

Lees: blz. 290-292 in je boek

hebben of zijn

De voltooide tijd bestaat altijd uit een vorm van hebben of zijn en het voltooid deelwoord. Bij de meeste werkwoorden gebruik je hebben, bij een kleinere groep gebruik je zijn. Dit moet je bij de meeste werkwoorden uit je hoofd leren. 

Er zijn echter een paar groepen werkwoorden waar altijd, of in bepaalde gevallen, het hulpwerkwoord zijn hoort.

1. Werkwoorden die soms met zijn en soms met hebben worden gecombineerd

Werkwoorden zoals lopen, fietsen, rijden, vliegen en zwemmen kunnen in de voltooide tijd zowel zijn als hebben krijgen. 

Kijk naar de voorbeelden op de volgende slide:

voorbeelden

Ik heb een rondje in het bos gelopen.   |   Wij zijn naar de stad gelopen.

Wij hebben de hele middag gefietst.   |   Wij zijn naar Breda gefietst.

Hij heeft gisteren in zijn auto gereden.   |   Hij is gisteren naar Rotterdam gereden.

Zij hebben zes uur gevlogen.   |   Zij zijn van Amsterdam naar Rome gevlogen.

Wij hebben lekker in De Berendonck gezwommen.   |   Zij zijn van Nijmegen naar Lent gezwommen.

1. Werkwoorden die soms met zijn en soms met hebben worden gecombineerd

Deze bewegingswerkwoorden krijgen zijn in de voltooide tijd wanneer er in de zin een richting of bestemming wordt genoemd (je kunt denken: van A naar B). Wordt er geen richting of bestemming genoemd, dan gebruiken we hebben.

Andere bewegingswerkwoorden zijn: duiken, glijden, klimmen, kruipen, schaatsen, schuiven, skiën, sluipen, springen, varen

2. Werkwoorden die altijd met zijn worden gecombineerd

A. Werkwoorden die een verandering van situatie uitdrukken

vallen, krimpen, groeien, dalen, stijgen, opstaan, instappen, aankomen, beginnen, stoppen, eindigen, gebeuren, veranderen, schrikken

voorbeeldzinnen

Ik ben gevallen.

Deze trui is gekrompen.

Het kind is te hard gegroeid.

De rente is deze week gedaald.

De benzineprijs is  weer gestegen.

Hij is vroeg opgestaan.

We zijn in Utrecht ingestapt.

Ik ben om 10:00 uur in Nijmegen aangekomen.

De cursus is vorige week begonnen.

Wanneer ben je met roken gestopt?

2. Werkwoorden die altijd met zijn worden gecombineerd

B. Werkwoorden die een heel persoonlijke verandering uitdrukken

geboren, bevallen, sterven, overlijden, trouwen, scheiden, slagen, zakken

voorbeeldzinnen

De baby is met kerstmis geboren.

Zij is vorige maand bevallen van een dochter.

De soldaat is aan zijn verwondingen gestorven.

Mijn oma is twee jaar geleden overleden.

Bart en Janneke zijn in 2010 getrouwd.

In 2024 zijn zijn gescheiden.

Zij is geslaagd voor het examen.

Maar hij is helaas gezakt.

2. Werkwoorden die altijd met zijn worden gecombineerd

C. Werkwoorden die heel vaak voorkomen en je uit je hoofd moet kennen

zijn, gaan, komen, blijven, worden, vertrekken

voorbeeldzinnen

In mei ben ik in Barcelona geweest.

Hoe zijn jullie naar Amsterdam gegaan?

Mijn zus is op vakantie naar Nederland gekomen.

Na zijn operatie is hij vier dagen in het ziekenhuis gebleven.

Hoe oud ben je vandaag geworden?

Het vliegtuig is op tijd vertrokken.

Oefening 1

Zet de zinnen in het perfectum en kies tussen hebben en zijn.

Zet de zin in het perfectum:
Ik sta om 7 uur op en kleed mij daarna aan.

Zet de zin in het perfectum:
De passagiers stappen vlug uit.

Zet de zin in het perfectum:
Ik zwem vaak in de rivier.

Zet de zin in het perfectum:
Er valt de laatste tijd weinig regen.

Zet de zin in het perfectum:
Ik wandel 2 uur achter elkaar.

Zet de zin in het perfectum:
Wij varen naar de haven.

Zet de zin in het perfectum:
De kinderen springen over de sloot.

Zet de zin in het perfectum:
Hij vertrekt per vliegtuig naar Japan, maar ik blijf tot woensdag thuis.

Imperfectum

Singularis (enkelvoud): stam + -te of -de

Pluralis (meervoud): stam + -ten of -den

Lees: blz. 293-295 in je boek

Oefening 2

Zet de zinnen in het imperfectum.

Zet de zin in het imperfectum:
De bloemen bloeien in de lente.

Zet de zin in het imperfectum:
Het is een mooie dag.

Zet de zin in het imperfectum:
Ik fiets elke ochtend naar mijn werk.

Zet de zin in het imperfectum:
Mijn vader leest altijd de krant als hij thuiskomt.

Oefening 3

Maak zelf zinnen in het imperfectum.

Maak de zin af:
Toen ik in Nederland kwam, ...

Maak de zin af:
Vroeger ...

Hoe goed kun je het perfectum gebruiken?
0 = helemaal niet |
5 = ik nooit meer fouten met het perfectum

05

Hoe goed kun je het imperfectum gebruiken?
0 = helemaal niet |
5 = ik nooit meer fouten met het imperfectum

05

Schrijf 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.