examenbespreking geschiedenis 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Examen 2021 tijdvak 1

Inhoud

- Wat vond je van je resultaat? Had je dit cijfer verwacht?

- Welke periode vond je het moeilijkste?

- We gaan de vragen per periode bij langs

1848-1914

- Zuilen

- Politieke stromingen

- Industrialisatie

- Trias Politica  

Bron 2:

De macht van uwe majesteit is aangetast. De Kamerleden willen dat uw ministers verantwoording afleggen aan de Tweede Kamer en niet meer aan u. Maar pas op! Ik waarschuw u: dan zal uw macht nog verder afnemen!

Vraag 2:

Deze brief werd geschreven naar aanleiding van de 'Luxemburgse kwestie' 

Wat heeft de koning toen gedaan om te proberen zijn macht te behouden?

Wat heeft de koning toen gedaan om te proberen zijn macht te behouden?

1. Hij heeft de ministers hun ontslag laten indienen
2. Hij heeft de opdracht gegeven om de grondwet te wijzigen
3. Hij heeft de Tweede Kamer laten ontbinden
4. Hij heeft het parlement het budgetrecht afgenomen 

Wat heeft de koning toen gedaan om te proberen zijn macht te behouden?

C Hij heeft de Tweede Kamer laten ontbinden

Vraag 3: 

Hieronder staat een omschrijving van een persoon:

Hij streed voor de emancipatie van de eenvoudige burgers, die volgens hem nog echt protestants waren. Voor deze mensen stichtte hij een protestantse universiteit. Ook richtte hij een protestantse krant en een protestantse politieke partij op. 

Wat is de naam van de persoon die wordt omschreven?

Vraag 5:

Tussen 1870 en 1920 ontstaan er vrouwenorganisaties die strijden voor gelijke politieke rechten.

Onder welke naam staat deze periode van strijd voor gelijke vrouwenrechten bekend?

Geef een voorbeeld van een politiek recht waar toen door de vrouwenbeweging voor werd gestreden

Vraag 5:

De eerste feministische golf

Hoofdrolspelers: Alletta Jacobs en Wilhelmina Drucker

Ze wilden actief kiesrecht of passief vrouwenkiesrecht

Vraag 6:

De Tweede Kamer maakte tijdens deze vergadering gebruik van TWEE verschillende rechten.

Noem deze twee rechten

Rechten Tweede Kamer

Het budgetrecht houdt in dat de Tweede Kamer de inkomsten (door belastingen) en uitgaven van het rijk mag beoordelen en daarna goed- of afkeuren. .

Door het onderzoek- en enquêterecht kan de Tweede Kamer een zaak grondig laten uitzoeken. Het woord enquête verwijst hierbij naar een parlementaire enquête, de meest grondige vorm van onderzoeken. Er komt dan een aparte commissie die getuigen onder ede kan verhoren. 

Tweede Kamerleden hebben het recht om moties in te dienen. Hiermee geven ze hun mening over een onderwerp. Een speciale motie is de motie van wantrouwen, die de Tweede Kamer kan indienen om het vertrouwen in een minister of staatssecretaris op te zeggen. Wanneer deze motie wordt aangenomen moet diegene in principe ontslag nemen.

Het recht van amendement houdt in dat de Tweede Kamer een wijziging mag voorstellen voor een deel van een wetsvoorstel van de regering. Een amendement verandert de inhoud van het wetsvoorstel niet, maar is een aanpassing in een deel ervan.

Het initiatiefrecht, dat is het recht van de Tweede Kamer om zelf een wet in te dienen. Dit is niet gebruikelijk, omdat het indienen van wetten oorspronkelijk de taak is van de regering maar het mag dus wel.

Tenslotte het vragenrecht, wat betekent dat ieder lid van de Tweede Kamer een minister of staatssecretaris vragen mag stellen. De desbetreffende persoon uit de regering moet deze vragen dan beantwoorden. 

Bron 3:

Uit een verslag van een vergadering van de Tweede Kamer (1869)

De minister kwam met een wetsvoorstel om in de begroting ruim 109.000 gulden op te nemen voor diverse onderwijsuitgaven. Een Kamerlid stelde voor om dit bedrag te verhogen met 400 gulden. Deze wijziging werd door de minister overgenomen. daarna werd de begroting door de Tweede Kamer aangenomen.

Vraag 7: 

De bron gaat over de oprichting van een politieke partij.

Wat is de naam van deze politieke partij? 

Bron 4

Uitnodiging voor een vergadering (1894):

Hierbij nodigen wij u uit voor een vergadering om een democratische partij op te richten. U kunt hierbij aanwezig zijn als u het met ons eens bent. Wij willen als partij de loonslaven steunen in hun strijd tegen de kapitalistische onderdrukkers. Wij willen het kiesrecht veroveren en gebruiken als democratisch middel in de klassenstrijd. 

SDAP

Pieter Jelles Troelstra

De Eerste Wereldoorlog

- 1914-1918

- Loopgravenoorlog

- Totale oorlog

- Neutraliteit

Vraag 11:

Welke Stippellijn laat zien waar het front lag in 1915?

A. lijn 1

B. lijn 2

C. lijn 3

D. lijn 4

Vraag 13

Bij de eerste verkiezingen na de grondwetswijziging van 1917 haalden de liberalen minder Kamerzetels dan daarvoor.

Leg uit waardoor het aantal Kamerzetels voor de liberalen minder was geworden 

Doe dit door: 

Eerst aan te geven welk onderdeel van de grondwetswijziging van 1917 ervoor zorgde dat de liberalen minder Kamerzetels kregen

en daarna aan te geven waardoor dit onderdeel ervoor zorgde dat vooral de liberalen minder Kamerzetels kregen

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Het onderdeel van de grondwetswijziging dat leidde tot minder

Kamerzetels voor de liberalen is: de uitbreiding van het kiesrecht/alle

mannen boven de 23 jaar mochten stemmen / de invoering van algemeen mannenkiesrecht / afschaffing van het districtenstelsel/invoering van het stelsel van evenredige

vertegenwoordiging 

• Het aantal Kamerzetels voor vooral de liberalen werd daardoor minder,

omdat (één van de volgende):

• andere politieke stromingen (zoals het socialisme en de confessionele stromingen) meer invloed kregen.

• er onder (orthodox) protestanten, katholieken en arbeiders (die toen kiesrecht kregen) weinig steun/aanhang voor het liberalisme was.
• de zetels naar rato verdeeld werden (en niet per district) (waardoor de kans op het winnen van een zetel voor de liberalen kleiner werd).

• het censuskiesrecht verdween (waardoor ook anderen dan de rijke(re) bevolkingsgroepen/de liberale achterban in steeds grotere mate mochten stemmen). 

Het interbellum

Tussen oorlogen

opbouw, crisis, dreiging

Vraag 14:

Duits is tegenwoordig een van de officiële talen in België. Dit is een gevolg van een bepaling uit het Verdrag van Versailles.

Welke bepaling uit het Verdrag van Versailles wordt bedoeld? 

Uit het antwoord moet blijken dat het hier gaat om 

het afstaan van grondgebied door Duitsland /

 aanpassing van de landsgrenzen / 

het annexeren van Duits grondgebied door België (als schadevergoeding). 

Vraag 18

Een invulopdracht over de eigenaar van een Duits kledingbedrijf:

1. In 1931 werd hij lid van de .................., de partij van Hitler. Door het contact met de nazi's kon hij een nieuw bedrijf beginnen. 
2. Hij maakte de uniformen voor de nazi-knokploeg, de ............, ook wel de Bruinhemden genoemd. 

Vraag 18

3. Ook de zwarte uniformen van de elitesoldaten, de ........ ook wel de Duitse Zwarthemden genoemd, werden door hem gemaakt. 

Maak de tekst kloppend door de namen van de organisaties in te vullen. Doe het zo: Bij zin 1 hoort... (vul de naam van een organisatie in).

Vraag 18

Bij zin 1 hoort: NSDAP / Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei/

Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij.

Bij zin 2 hoort: SA / Sturmabteilung.

Bij zin 3 hoort: SS / Schutzstaffel.

indien drie antwoorden juist 2

indien twee antwoorden juist 1

indien minder dan twee antwoorden juist 0

Vraag 20

in de bron zijn enkele kenmerken van het stalinisme te herkennen.

Noem twee van deze kenmerken

Bron 11:

Een herinnering van iemand uit de Sovjet-Unie (1935):

Bijna iedere nacht reed de zwarte bus door de stad om mensen te arresteren. Ik was altijd bang dat hij voor mijn huisdeur zou stoppen. en inderdaad, op een nacht was het zover. Een speciaal commando stormde mijn huis binnen. Ik werd afgevoerd in de bus. De rit duurde heel erg lang. Ik was totaal uitgeput. bij aankomst werden onze spullen ingenomen. Ik had geen naam meer, ik was gevangene nummer 194021. Ik werd ervan beschuldigd dat ik had meegeluisterd naar een grap over Stalin. 

Bron 12

Herinneringen van een vrouw uit de Sovjet-Unie over het jaar 1937:

Ik hield van Stalin. Ik ben van hem blijven houden. Zelfs toen ze over hem gingen schrijven dat hij verkeerde dingen heeft gedaan. Ik bleef van hem houden. Toen ik onze buurman een nare opmerking over Stalin hoorde maken, wilde ik hem aangeven bij de geheime politie. Ja, dat meende ik echt! Ik was in staat mijn eigen vader en moeder, van wie ik hield, aan te geven. Echt waar!

Vraag 21

De liefde van de vrouw voor Stalin is opmerkelijk. toch is haar liefde voor Stalin wel te verklaren door een onderdeel van de politiek die Stalin gevoerd heeft.

• Geef eerst met behulp van de bron aan waarom de liefde van de vrouw voor Stalin opmerkelijk is.
• Noem daarna zonder de bron een onderdeel van de politiek van Stalin waarmee deze opmerkelijke liefde verklaard kan worden.

Doe het zo: De liefde van de vrouw is opmerkelijk, omdat... 

Een onderdeel van de politiek van Stalin is....

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De liefde van de vrouw is opmerkelijk, omdat zij Stalin (als de leider

van het land) niet de schuld gaf van allerlei misstanden / zij ondanks

alles/alle berichten over misdaden positief bleef over Stalin 

• Een onderdeel van de politiek van Stalin is (één van de volgende): 

• dat er (door de propaganda / persoonsverheerlijking) sprake was
  

van indoctrinatie (of een voorbeeld daarvan).

• dat er sprake was van censuur (door het weglaten van informatie
  

hierover).

 dat er sprake was van gratis sociale voorzieningen en onderwijs.

 dat er wettelijke gelijkstelling van mannen en vrouwen was.

 de overtuiging dat de communistische partij (onder leiding van

Stalin) het land/de wereld zou verbeteren.

Door de tijd heen...

De beroemde film The Sound of Music gaat over het leven van de Oostenrijkse kapitein Von Trapp en zijn gezin.

Hieronder staan vier gebeurtenissen uit het leven van Von Trapp:

1. De kapitein was de baas van een haven voor onderzeeboten van Oostenrijk-Hongarije
2. Na de Anschluss werd de kapitein opgeroepen voor het Duitse leger. Hij weigerde dat en het gezin vluchtte naar de VS.
3. Oostenrijk verloor, in dezelfde tijd dat het Verdrag van Versailles werd opgesteld, alle kustlijnen en havens, waardoor de kapitein geen baan meer had.
4. Tijdens de wereldwijde economische crisis verloor de kapitein al zijn geld. Om geld te verdienen vormde het gezin een koor dat uiteindelijk wereldberoemd werd. 

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde, van vroeger naar later. Doe het zo: 

Eerst, dan, daarna en ten slotte (vul nummers in) 

1. De kapitein was de baas van een haven voor onderzeeboten van Oostenrijk-Hongarije

3. Oostenrijk verloor, in dezelfde tijd dat het Verdrag van Versailles werd opgesteld, alle kustlijnen en havens, waardoor de kapitein geen baan meer had.

4. Tijdens de wereldwijde economische crisis verloor de kapitein al zijn geld. Om geld te verdienen vormde het gezin een koor dat uiteindelijk wereldberoemd werd. 

2. Na de Anschluss werd de kapitein opgeroepen voor het Duitse leger. Hij weigerde dat en het gezin vluchtte naar de VS.

De Tweede Wereldoorlog

1939-1945

Geallieerden 

Bondgenootschappen

Kernbommen

Vraag 28

De Kultuurkamer bepaalde welke kunst er gemaakt mocht worde. Kunst  moest voortaan passen bij de ideeën van het nationaal-socialisme. Tegenwoordig is het bijna ondenkbaar dat één politieke stroming bepaalt welke kunst er gemaakt wordt, want dat is in strijd met een grondrecht.

Welke grondrecht wordt bedoeld?

Vraag 29:

Is de oproep in het tijdschrift gedaan in 1940 of in 1942? Verklaar je antwoord!!

Uit een Russisch tijdschrift voor soldaten: 

Tel niet de dagen, tel niet de meters. Tel alleen de Duitsers die je hebt gedood. Dood de Duitsers: dat is het gebed van je moeder. Dood de Duitsers: dat is de kreet van de Russische aarde. Aarzel niet: dood hen.

Operatie Barbarossa

Vraag 31

De krant Trouw verscheen tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Leg uit waarom uit de kop van Trouw blijkt dat het een illegale krant was.

Doe dit door:

eerst een onderdeel uit de bron te beschrijven

en daarna een verklaring te geven waarom hieruit blijkt dat Trouw een illegale krant was

Verschillende onderdelen verwijzen naar het Koningshuis, deze was door de Nazi's als verboden bestempeld. Hier mocht zeker geen drukpers rondom plaats vinden. 

Door de tijd heen...

Zet de afbeeldingen in de juiste volgorde, van vroeger naar later. 

Doe het zo:

Eerst, dan, daarna, ten slotte (vul nummers in)