H2 Oriëntatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Proefwerk 

Hfd.1

Staatsinrichting van Nederland 1848-nu

Vrijdag 18 oktober 2024

les 2

H2 Oriëntatie

De vraag van dit hoofdstuk is:

Wat waren de oorzaken en de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog?

Oorzaken

Duitsland als bedreiging. Het Duitse Keizerrijk werd een sterke staat, zowel op militair, economisch en politiek gebied.

De bondgenootschappen:  Europese landen wilden sterker staan en besloten ze bondgenootschappen (ofwel allianties) met elkaar. Zo had Duitsland een bondgenootschap met Oostenrijk-Hongarije en Italië, ook wel de Triple Alliantie genoemd. Aan de andere kant had je Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland die de Triple Entente sloten.

Nationalisme. Mensen waren erg trots op hun land en op hun volk. Veel landen voelden zich beter dan andere landen. Dit zorgde voor spanningen en speelde ook een rol bij het modern imperialisme. Hoe meer koloniën, hoe meer aanzien het land had. 

Oorzaken

• Militarisme: Er kwam een voorliefde voor militair vertoon, om andere landen te laten zien hoe sterk en machtig het land was. Gevolg -
  
• Een wapenwedloop: Wie heeft de meeste en beste wapens.
• Modern imperialisme:  Duitsland wilde de concurrentie met Groot-Brittannië aangaan en ook een ‘plek onder de zon verkrijgen’.  Het lukte Duitsland echter niet zo goed om de overzeese expansie succesvol te maken. Daarom richtte het land zich later meer op het Europese vasteland. Het modern imperialisme, de strijd om koloniën, zorgde er echter wel voor dat de oorlog een wereldoorlog werd. Ook in de Europese koloniën werd namelijk gevochten.

gevolgen

• De Eerste Wereldoorlog had ruim 30 miljoen doden, gewonden en vermisten tot gevolg. De verwoestingen waren op niet eerder vertoonde schaal, door de betrokkenheid van de burgerbevolking en massavernietigingswapens. Dit was ook te wijten aan de industrialisatie, die de massaproductie van nieuwe wapens mogelijk maakte en nieuwe uitvindingen als gifgas en tanks die in de oorlog werden ingezet.
• Het Verdrag van Versailles werd getekend (en zou een oorzaak worden voor de Tweede Wereldoorlog).
• De kaart van Europa veranderde. Er verdwenen landen en er ontstonden nieuwe.

gevolgen

• Politieke veranderingen: Als gevolg van revoluties verdwenen de keizerrijken Rusland, Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Nieuwe politieke systemen werden ingevoerd (Communisme in Rusland).
• In Nederland werden ingrijpende politieke veranderingen doorgevoerd, zoals het algemeen kiesrecht, wat ons land een volledig democratisch land maakte.
• De Verenigde Staten werden de nieuwe wereldmacht. 
• Autoritaire ideologieën als het fascisme, nationaalsocialisme en het communisme winnen aan populariteit.
• De Tweede Wereldoorlog.

Huiswerk

Hfd 2 Oriëntatie

Lezen blz. 42 t/m 45

Maken opdrachten 1 t/m 4

Opdracht 1

Gebruik bron 1 en de tekst in de oriëntatie.

a.

Vul de juiste jaartallen in.

De Eerste Wereldoorlog duurde van .... tot .....

• De Eerste Wereldoorlog duurde van 1914 tot 1918.

b. 

Waarom spreken we van een wereldoorlog?

• Er werd op verschillende plekken op de wereld gevochten. 
• Soldaten van over de hele wereld vochten mee.

Opdracht 1

c.

Leg uit wat wordt bedoeld met de volgende woorden.

– Kolonie:

• een gebied buiten Europa dat wordt bezet door een Europees land.

– Front: 

• de plek waar vijandelijke legers tegenover elkaar staan en waar wordt gevochten.

Opdracht 1

d

Gebruik de tijdbalk. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vielen veel meer slachtoffers

dan in eerdere oorlogen. In de tijdbalk vind je twee oorzaken hiervoor. Noem er één en leg je antwoord uit.

1. Door de industriële revolutie konden landen nieuwe wapens maken die voor veel slachtoffers zorgden. 
2. Europese landen hadden koloniën, waardoor zowel in Europa als in de koloniën werd gevochten.

Opdracht 2a

Gebruik de tekst in de oriëntatie.

Waarom zouden mensen uit Guadeloupe ‘halve Fransen’ worden genoemd?

 A Witte Fransen keken op hen neer.

 B Witte Fransen waren veel groter.

 C Ze vielen niet onder Frans bestuur.

 D Ze woonden niet in Frankrijk.

•  A Witte Fransen keken op hen neer.

Opdracht 2b

Wat bedoelt de soldaat uit Guadeloupe met ‘wij betalen onze belasting in bloed’?

• Zij geven hun leven voor Frankrijk door mee te vechten in de oorlog.

Opdracht 3a

Bedenk een overeenkomst tussen beide groepen soldaten.

Bijvoorbeeld: 

• Beide groepen soldaten vechten in een heel ander land, omdat het daar oorlog is of onrustig is.

Opdracht 3b

Bedenk een verschil tussen beide groepen soldaten.

Bijvoorbeeld: 

• De soldaten in bron 1 werden opgeroepen om te vechten / vochten in een grote wereldoorlog. 
• De soldaten in bron 2 zijn beroepssoldaten en worden uitgezonden, als vredesmacht, naar kleinere conflicten.

Opdracht 3c

Toen Duitsland in 1914 Frankrijk aanviel, meldden veel jongens zich vrijwillig bij het Franse leger. Vind dat je dat logisch of toch wel verrassend? Leg je antwoord uit.

Ik vind dat logisch / verrassend, want

• Logisch, want als je land wordt aangevallen, moeten de

burgers het verdedigen. Je hele leven is dan in gevaar.

• verrassend, want je riskeert toch je leven. Is je land zo

belangrijk dat je je leven ervoor wilt geven?

Opdracht 3d

Zou jij zoals de soldaten in bron 1 willen vechten in Frankrijk? En zou jij zoals de soldaten in bron 2 willen vechten in een ander land, om daar de vrede te bewaken? Maak de zinnen af.

– Als ik een soldaat uit bron 1 was, zou ik wel / niet willen vechten in Frankrijk, want

• niet, want ik zou niet willen vechten voor mijn koloniale bezetter als ik zelf geen gelijke rechten had.
• wel, want ik zou willen helpen om te zorgen voor vrede in de hele wereld.

Opdracht 4a

Aan welke kant vocht Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog? Leg je antwoord uit.

• Nederland vocht niet mee aan welke kant dan ook. Nederland was 'neutraal'.

Opdracht 4b

Bedenk welk voordeel dit had voor Nederland.

• In Nederland vielen veel minder doden dan in andere landen.
• De Nederlandse economie 'profiteerde' van de oorlog in de omliggende landen.

Opdracht 4c

Gebruik zo nodig een atlas. Welke landen uit bron 3 bestaan nu niet meer of hebben een andere naam?

• Het Turkse Rijk, het Duitse Rijk en Oostenrijk-Hongarije.

Opdracht 4d

Noem vier Europese landen die nu bestaan, maar die in 1914 niet bestonden.

Bijvoorbeeld: 

• Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Oekraïne, Estland, Letland, Litouwen, Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Slovenië.

 

Huiswerk

H2.1 Oorzaken van de oorlog

A Nieuwe grenzen

Lezen: blz. 46 en 47

Maken: opdrachten 1 t/m 9