De Koude oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog

Op Jalta beslotende 3 grote leiders dat Duitsland in 4 bezettingszones zou worden verdeeld. Er zouden vrije en eerlijke verkiezingen moeten komen in de bevrijde landen in Europa! 

Conferentie van Potsdam juli 1945

• Roosevelt (VS) was overleden en Truman volgde hem op. Hij vertrouwde de plannen van de SU (Stalin) niet.
• Truman vertelde Stalin dat de VS een atoomwapen had. Deze atoombommen werden ingezet tegen Japan.
• Stalin wilde zo min mogelijk afspraken vastleggen zodat hij zijn gang kon gaan in Oost-Europa
• Duitsland werd definitief in zones opgedeeld, maar er kwam geen gezamenlijk bestuur!
• Oost-Europa en ook Oost-Duitsland kwam onder de invloedssfeer van de Sovjet-Unie.

Potsdam - De grote leiders van links naar rechts: Churchill, Truman en Stalin!

Groeiend wantrouwen

• Na conferentie van Jalta werd het wantrouwen te groot en de Koude Oorlog was begonnen.
• Groot deel van wereld raakte verdeeld in 2 vijandige blokken: Oostblok o.l.v. Sovjet-Unie en het Westen o.l.v. de VS. 
• De Amerikanen voerden een politiek van containment (to contain = indammen). Vooral na het communistisch worden van China en het krijgen van een atoombom door de SU !
• Truman wilde verspreiding van het communisme tegengaan. Elk land dat bedreigd zou worden door het communisme, zou hulp krijgen van de VS (Trumanleer) 

Verdeling Duitsland in invloedssferen na WO II

• West-Duitsland (latere BRD) kwam onder invloed van de westerse democratische overwinnaars
• Oost-Duitsland (latere DDR) kwam onder invloed van de communistische SU

Blokkade van Berlijn - 1948-1949

• Stalin blokkeert (uit woede over het invoeren van de Duitse mark in W-Duitsland) aanvoerwegen naar West-Berlijn: Blokkade van Berlijn
  

• Stalin hoopt dat de geallieerden de stad zouden verlaten 
  

• Waarom blokkade? Marshallplan, invoering Duitse mark
  

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn
  

Wereldvrede in gevaar

• In 1949 grepen de communisten in China onder leiding van Mao Zedong de macht!
• Ook bleek de SU inmiddels een atoombom te hebben waardoor een wapenwedloop uitbrak
• In 1950 brak de Korea-oorlog uit. De VN (Verenigde Naties) stuurden troepen om Zuid-Korea te beschermen tegen het communistische N-Korea. In 1953 werd er een wapenstilstand gesloten met als grens de 38e breedtegraad!
• Amerika werd door deze conflicten bang dat het communisme zich als een rode inktvlek verder zou verspreiden over de wereld!

Mao Zedong

De spanningen lopen op

Opstand en onderdrukking

• In de Oostbloklanden was er weinig economische vooruitgang: inwoners werkten hard voor weinig en mochten niet staken
• Mensen die tegen de regering in opstand kwamen (politieke tegenstanders) werden opgesloten
• De geheime politie hield de inwonders in de gaten door afluisteren en verklikkers
• In 1953 volgde een opstand in de DDR (Oost-Duitsland) toen de lonen werden verlaagd
• In 1956 volgden ook opstanden in Polen en Hongarije
• Deze opstanden werden met met tanks van het Sovjetleger neergeslagen

Berlijn

• WIe wilde vluchtten naar het westen moest langs het ijzeren gordijn
• Een andere mogelijkheid was van Oost- naar West Berlijn. West-Berlijn was kapitalistisch en vormde zo een doorgang naar West-Europa.
• In 1961 besloot de Oost-Duitse regering om een muur te bouwen om West-Berlijn. Zo kon er niemand meer via West-Berlijn vluchtten
• President J.F. Kennedy van de VS sprak in 1963 in West-Berlijn tot een uitzinnige menigte de beroemde zin: 'Ich bin ein Berliner'. Hiermee gaf hij aan dat West-Berlijn nooit in de steek zou worden gelaten.

De Cubacrisis 1962: hoogtepunt Koude Oorlog

• De Cubaanse communist Fidel Castro was bevriend met de SU
• In 1962 ontdekte de Amerikanen Russische kerninstallaties op Cuba (dicht bij de VS)
• Kennedy eiste afbraak van de installaties en het omkeren van Russische schepen met kernwapens op weg naar Cuba
• Dagenlang leek een kernoorlog dichtbij. Uiteindelijk liet Chroesjtsjov de schepen omkeren.
• Kennedy beloofde Cuba met rust te laten
  

Na de Cuba Crisis werd de relatie tussen de VS en SU iets beter. Men wilde geen risico meer lopen op miscommunicatie en er werd een directe telefoonverbinding aangelegd tussen Moskou en Washington 

7.4 Einde Koude Oorlog

Einde Koude Oorlog

Reagan en Gorbatsjov

• In 1981 kwam president Raegan in de VS aan de macht. Hij vond de SU het 'kwade Rijk' (evil empire). Verhoogde de militaire uitgaven en kwam met een plan voor een ruimteschild (SDI ofwel Star-Wars project)
• In 1985 kwam in de SU de nieuwe leider Michael Gorbatsjov aan de macht. Hij kon goed opschieten met Raegan en wilde de SU hervormen! De politiek van Gorbatsjov zou uiteindelijk het einde betekenen van het communisme in Europa!

Politiek Gorbatsjov: Perestrojka en Glasnost

• Gorbatsjov kon de wapenwedloop economisch gezien niet meer volhouden en ging met Raegan praten over ontwapening!
• Perestrojka (hervorming): Gorbatsjov wilde de economie hervormen richting een soort markteconomie. De planeconomie bleek niet te werken!
• Glasnost (openheid): op politiek gebied stond Gorbatsjov meer democratie en inspraak toe!
• Gorbatsjov liet ook de Oostbloklanden vrij!

Val van de muur - Eind van het communisme in Europa

• Gorbatsjov liet geen tanks meer inzetten als mensen in de Oostbloklanden in opstand kwamen!
• In Polen, Hongarije en Roemenie gingen mensen de straat op voor vrijheid en viel uiteindelijk het communisme.
• Ook in de DDR en Berlijn viel uiteindelijk in 1989 de muur. Overal in Oost-Europa werden communistische machthebbers afgezet.
• Ook verklaarden daarna deelrepublieken in de SU zich onafhankelijk (zie kaart)

Ossi's en Wessi's

• Honderdduizenden Oost-Duitsers (Ossi's) gingen naar het westen om een nieuw leven op te bouwen tussen de West-Duitsers (Wessi's).
• In 1990 kwam de Duitse eenwording tot stand. Oost-(DDR)-en West (BRD)-Duitsland werd weer 1 Duitsland.
• Niet alles verliep soepel. Er ontstond veel werkloosheid en het herstel van de Oost-Duitse economie kostte zoveel geld dat de belastingen flink verhoogd werden.

opdrachten

Werkboek vragen:

Paragraaf 7.4

1,3,9,10,11 en 12

Klaar?

leren voor de toets of maak paragraaf 7.5