De Conjunctivus Praesens en Imperfectum in de Latijnse Taal

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Nu 'aan de beurt': conjunctivus praesens in de HZ en conjunctivus imperfectum in de BZ

Herhalen leerdoelen conjunctivus:

- je weet hoe je een conj. praes. in de HZ kunt herkennen

- je weet  welke mogelijkheden er zijn om een conj. praesens in de hoofdzin te vertalen

- je weet  hoe je een conjunctivus imperfectum in de bijzin kunt herkennen. 

- je weet welke betekenis de voegwoorden 'ut' en 'cum'  in de bijzin kunnen hebben.

Introduceer de leerdoelen en geef aan wat de studenten aan het einde van de les zullen kunnen.

Wat weet je nog over de conjunctivus in de hoofdzin?

conjunctivus HZ

- kenletter in de werkwoordsvorm is de letter -a => senti-a-tis

- bij a-stammen: stamklinker -a wordt -e => laudat wordt laudet 

Andere voorbeelden:

terreat, mittam, audiamus

vocetis, roges

conj. imperfectum in de bijzin

- herkenbaar aan aanwezigheid infinitivus in persoonsvorm

- achter hele werkwoord volgt persoonsuitgang

Voorbeelden:

ridere-nt

pugnare-mus

fugere-tis

Voegwoorden 'ut' en 'cum'

'ut' wordt gebruikt om een doel of resultaat uit te drukken;

- betekenis bij doel =  opdat, om .. te

- betekenis bij resultaat/gevolg = zodat

'cum' wordt gebruikt om uit te drukken: 1. tijd = toen

2. redengevend = omdat

3. tegenstelling met voorafgaande = hoewel 

Beschrijf de voegwoorden ut en cum en wanneer ze worden gebruikt.

Hoe herken je een conj. imperfectum in de bijzin?

1. aanwezigheid infinitivus in persoonsvorm
2. persoonsuitgang voor infinitivus
3. géén persoonsuitgang na infinitivus
4. aanwezigheid deel infinitivus in persoonsvorm

Let op: wat is geen betekenis van 'cum'?

1. hoewel
2. opdat
3. toen
4. omdat

Wat is de betekenis van 'ut'? Meerdere antwoorden zijn mogelijk

1. om ... te
2. toen
3. opdat
4. omdat

wat is de conjunctivus praesens van
'imperamus' (= wij bevelen)

1. imperimus
2. imperemus
3. imperamus
4. er is geen conj. van dit werkwoord

wat is de conjunctivus praesens van
'fundis' (= jij giet)

1. fundes
2. fundas
3. funderis
4. -

wat is de conjunctivus imperfectum van
'fundis' (= jij giet)

1. funderis
2. funderes
3. funderas
4. -

wat is de conjunctivus imperfectum van 'valetis' (= jullie zijn gezond)

1. valeretis
2. valeritis
3. valeratis
4. -

Domitianus haat zijn broer Titus​

Domitianus, imperatoris Vespasiani filius, fratrem maioris aetatis habebat,​ ut post patris mortem princeps nondum esset. ​

Domitianus, de zoon van keizer Vespasianus, had een broer van grotere / oudere leeftijd, ​zodat hij na de dood van zijn vader nog geen keizer was. ​

Tunc propter invidiam maximam sanus mentis non iam esset. ​

Ipse imperator esse cupiebat! ​

Toen was hij wegens zeer grote afgunst niet meer gezond van geest. ​Zélf begeerde hij keizer te zijn!​

Ergo in animo habebat, ut maiorem pecuniam quam frater militibus in urbe donaret. ​

Sed postremo ausus non est. ​

Dus was hij van plan, om meer geld dan zijn broer te schenken aan de soldaten in de stad. ​

Maar tenslotte durfde hij niet. ​

Tito regnante Domitianus semper querebatur fratres ambo regnare oportere. ​

Post duos annos autem morbo affectus princeps mortuus est. ​

Terwijl Titus regeerde, klaagde Domitianus altijd dat beide broers behoorden te regeren. ​

Maar na twee jaar stierf de keizer, getroffen door een ziekte. ​

Zoek uit regel 1 - 5 een conjunctivus

Noteer uit regel 5 - 8 een deponens

Noteer de ablabs uit regel 7

huiswerk woe 29 maart:

afvertalen tekst Extra vanaf regel 9 Domitianus .. 

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.