4H GS 6.3 Burgers aan de macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Volgende week maandag:

Repetitie hoofdstuk 5 en 6

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen:

• hoe de Amerikaanse Revolutie verliep
  
• hoe de Bataafse Revolutie verliep
  
• hoe de Franse Revolutie ontstond en uit welke fases die revolutie bestond.

Welk begrip past het beste bij de Verlichting?

1. gloeilamp
2. Led-verlichting
3. gelijkheid
4. slavernij

Mensen kregen andere ideeën over godsdienst

1. Oorzaak van de verlichting
2. Gevolg van de verlichting

Trias Politica betekent ...

1. alleenheerschappij
2. scheiding der machten
3. vrijheid
4. Montesquieu

Wie heeft de trias politica bedacht?

1. Descartes
2. Montesquieu
3. Locke
4. Rousseau

Democratische revolutie

Een verandering in bestuur van een land waardoor het volk meer macht krijgt ten koste van de macht van de koning. Deze verandering wordt vastgelegd in een grondwet.

Koning George III wil absolute macht

Lees het stukje over Amerika op blz. 139 en maak vraag 4a  en 5

Bladzijde 140

Bataafse Revolutie (1795-1806)

Patriotten wilden een ander en moderner bestuur.

Stadhouder gedroeg zich steeds meer als een koning.

De economie ging achteruit, minder welvaart.

Joan Derk van der Capellen tot den Pol

Een van de leiders van de patriotten was Joan Derk van der Capellen tot den Pol

In 1781 schreef hij het pamflet ’Aan het volk van Nederland’

Prinsgezinden

Staan tegenover de patriotten

Wilden niets weten van democratie en volkssoevereiniteit

Stadhouder moest de macht houden

Burgeroorlog (1784-1787)

De Bataafse Republiek (1795-1806)

Kiesrecht voor alle mannen

Trias Politica

De Bataafse Republiek was echter niet van lange duur....

1806: Lodewijk Napoleon wordt koning van
Koninkrijk Holland

Rond 1800 maakten democratische revoluties een eind aan het ancien régime in westerse landen. Wetten gaven staatsburgers politieke burgerrechten en invloed op het bestuur.

Burgers gingen zelf de politieke macht uitoefenen. Dat gebeurde voor het eerst in Noord-Amerika: 13 Britse koloniën kwamen in opstand tegen hun moederland.

In 1765 begon de Amerikaanse Revolutie.

Op 4 juli 1776 verklaarde het Congres zich onafhankelijk.

In 1787 werd de Amerikaanse grondwet aangenomen: er kwam een nationale regering onder leiding van een president.

Er kwam een scheiding van machten:

• wetgevende macht - Congres en Huis van Afgevaardigden
  
• uitvoerende macht - president
• rechterlijke macht – Hooggerechtshof

Er kwamen grondrechten: belangrijkste rechten van burgers die in de grondwet zijn vastgelegd.

De democraat Van der Capellen schreef een pamflet dat het startsein werd voor een democratische beweging. Patriotten kwamen in opstand en namen in enkele steden de macht over. In 1787 maakte een Pruisisch leger daar een eind aan.

In 1795 begon de Bataafse Revolutie met de inval van het Franse leger. De Bataafse Republiek werd uitgeroepen met een scheiding van kerk en staat. 

De Nationale Vergadering was verdeeld of de gewesten zelfstandig mochten blijven of dat er een eenheidsstaat moest komen. 

1805 - Napoleon maakte een einde aan de Bataafse Revolutie.

1806 – Nederland werd koninkrijk onder Lodewijk Napoleon 

1810 – Nederland werd onderdeel van Frankrijk 

1813 – Nederland werd bevrijd, werd monarchie en eenheidsstaat.

Franse Revolutie 

Oorzaken

Verlichtingsideeën laten mensen nadenken. De Verlichting zorgt ervoor dat mensen hun eigen gedachten gingen volgen tegenover 'tradities' en komen waarden als 'Vrijheid, gelijkheid, broederschap' 

Het Absolutisme, waarbij een vorst regeert op basis van het "droit divin" (goddelijk recht) wordt niet meer geaccepteerd

Oorzaken II 

• Frankrijk kende een standensamenleving van geestelijkheid, adel en burgerij/boeren. Zij zijn zeer ontevreden met de koning en zijn regels. 
• De staatsschulden rond 1788-1789 zijn een aanleiding,
• maar ook de hongersnood in 1788, waarbij de graanprijzen enorm stegen. De derde stand heeft geen geld en geen voedsel.

Dus: oorzaken?

Gematigden

Radicalen

Wie grijpt vervolgens de macht?

FASE 3:

Een sterke man grijpt de macht om de chaos in orde te veranderen; Napoléon Bonaparte

5-5-1789: Lodewijk XVI riep Staten-Generaal bijeen > meer belasting innen voor staatsschuld; onenigheid in Staten-Generaal over wijze van stemmen > als standen of als afgevaardigden?

juni 1789: burgers riepen Nationale Vergadering uit

14-7-1789: opstand in Parijs nadat de koning met leger de NV uiteen wilde jagen

Overal geweld van Franse Revolutie: democratische revolutie in Frankrijk

1791: NV nam democratische grondwet aan. Frankrijk werd een constitutionele monarchie. De koning hield de uitvoerende macht, het parlement kreeg de wetgevende macht.

Vanaf 1792 kregen radicale democraten steeds meer invloed en macht.

Parlement koos met algemeen mannenkies-recht een nieuw parlement. Monarchie werd afgeschaft en Frankrijk werd een republiek.

In 1793 werd Lodewijk XVI onthoofd. 

Parlement vormde regering o.l.v. de radical Robespierre. Iedere tegenstander van de regering was een vijand van het volk en van de revolutie. Door terreur vielen er veel slachtoffers.

In 1794 werd Robespierre slachtoffer samenzwering en onthoofd.

 Na val Robespierre:

 volksinvloed werd teruggedrongen

 1799 Napoleon zette regering af, greep alleenheerschappij

 Napoleon liet zijn staatsgreep goedkeuren in een referendum

 Napoleon sloot vrede met alle vijanden

 1804 Napoleon kroonde zichzelf tot keizer, onderwierp grote delen Europa

 

1812 dramatische nederlaag in Rusland

1815 definitief verslagen bij Waterloo, vrede in Europa

Werkvorm maken: oorzaken Franse Revolutie labelen en ordenen.