examenvoorbereiding D

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

D reageren op prikkel

D1 Het zenuwstelsel

D2 De huid

D3 Hormonen

In de afbeelding zie je de hersenen van een mens. wat zijn de hersenen?

1. Een cel
2. Een orgaan
3. Een orgaanstelsel
4. Een organisme

zenuwstelsel

1. zenuwen

2. centraal zenuwstelsel

a. hersenen

b. ruggenmerg

De Hersenen

De hersenen bestaan uit drie delen:

1. Grote hersenen (je bewustzijn)
2. Kleine hersenen (coördinatie van bewegingen)
3. Hersenstam (onbewuste processen, zoals ademhaling, bloeddruk)

De hersenen horen bij....

1. Centrale zenuwstelsel
2. Zenuwen
3. De zintuigen

De hersenen bestaan uit...

1. Grote hersenen, kleine hersenen en ruggenmerg
2. Grote hersenen, hersenstam en ruggenmerg
3. Kleine hersenen, hersenstam en ruggenmerg
4. Grote hersenen, kleine hersenen en hersenstam

De kleine hersenen

1. Zorgen er voor dat je kunt zien
2. Zorgen voor een juiste hartslag en bloeddruk
3. Zorgen voor een juiste coördinatie
4. Zorgen voor de juiste emoties

Wat is GEEN onderdeel van de hersenen?

1. Grote hersenen
2. Kleine hersenen
3. Hersenstam
4. Harde hersenen

Wat doen de hersenen?

1. Zij zorgen dat jij kunt nadenken
2. Zij zorgen dat jij kunt leren
3. Zij sturen jouw hele lichaam
4. Zij doen soms pijn en dan heb je hoofdpijn

Prikkelverwerking

A  De prikkel wordt opgevangen in de     
     zintuigcel (in het oog / in de neus)

    In de zintuigcel ontstaat een impuls

B  De impuls is een elektrisch signaal dat 

     door de zenuwen naar de hersenen gaat.

     De hersenen verwerken de impulsen

 

C  De hersenen geven een impuls.

     Reactie (respons): Het meisje pakt .....

Wat is een prikkel?

1. Iets wat je voelt als je iets scherps aanraakt.
2. Een signaaltje dat van buitenaf komt.
3. Een signaaltje dat vervoert wordt door je lichaam.
4. Een onderdeel van het centraal zenuwstelsel.

Wat is een impuls?

1. een signaal uit de omgeving
2. een elektrisch signaal in de huid
3. een elektrisch signaal dat door zenuwen gaat
4. signaal in de hersenen

In een zintuig komt een prikkel binnen. Die prikkels kunnen zijn.

1. geluidsgolven, licht, warmte, koude en pijn
2. geluidsgolven, licht, reuk en smaak
3. licht, opgeloste smaakstoffen, reuk en geur
4. opgeloste geurstoffen, licht, geluid en smaak

Bewuste reactie:

• Via de hersenen
• Denk je bij na
• Doe je bewust/extra
• Kan heel snel gaan, maar je hebt er over nagedacht.
  

Reflex:

• NIET via de hersenen
• Denk je NIET bij na
• Doe je onbewust
• Is altijd dezelfde snelle reactie
• Beschermt je lichaam en voorkomt schade
  

Reflexboog:

weg van de impulsen bij een reflex.

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

• zintuigcel
• gevoelszenuwcel
• schakelcellen in
   ruggenmerg of hersenstam
• bewegingszenuwcel

Reflexen

Reflex:

Een onwillekeurige (automatische) reactie van spieren op een prikkel om je lichaam te beschermen

Voorbeeld:

Pupilreflex

Kniepeesreflex

Bij een reflex

1. moet je goed nadenken
2. denk je pas na een reactie
3. reageer je nadat je hebt nagedacht

zintuigen die je goed moet kennen

oor

oog

huid

Welke onderdelen van het oor weet je nu al?

Het Oor

Waar liggen de zintuigcellen in het oor?

De onderdelen van het oor van de hond hebben dezelfde naam als de onderdelen van het oor van de mens.
Wat is de naam van onderdeel A?

Welke organen rondom
het oog ken je?
(noem het oog niet)

Wat is de prikkel voor het oog?

Welke delen van het oog kunnen het oog draaien?

1. de oogleden
2. de oogzenuw
3. de oogspieren
4. de oogkas

Welk onderdeel van je oog zorgt ervoor dat je oog vochtig wordt?

1. De wenkbrauw
2. Je wimpers
3. De traanklier
4. Je ooglid

Om te zien moet er licht in je oog komen. Via welke onderdelen van het oog komt het licht in je oog?

1. hoornvlies, pupil, lens, netvlies
2. lens, pupil, hoornvlies, netvlies
3. pupil, lens, hoornvlies, netvlies
4. netvlies, pupil, lens, hoornvlies

Welk onderdeel van het oog zorgt voor de hoeveelheid lichtinval in het oog? 

1. Netvlies
2. Pupil
3. Hoornvlies
4. Lens

Welk vlies in je oog voert voedingsstoffen naar je oog?

1. Het hoornvlies
2. Het netvlies
3. Het vaatvlies

Hoe heet het buitenste vlies van je oog, dat je oog beschermt?

1. Vaatvlies
2. Hoornvlies
3. Netvlies
4. Harde oogvlies

Taken huid

bescherming tegen:

• uitdroging
• infecties
• beschadiging
• pigment(bruining) UV-straling (zonlicht)
• voelen
• temperatuur regelen

Onderdelen van de huid

Afkoelen/opwarmen

Afkoelen: bloedvaten worden wijder, huid wordt rood/warm, warmte uit bloed naar omgeving. Zweet verdampt waardoor je afkoelt.

Verwarmen:

bloedvaten worden nauwer, huid wordt bleker, warmte blijft in het lichaam. door rillen (bewegen van spieren) komt warmte vrij.

kippenvel: haartjes gaan rechtop staan, isolatielaagje om warmte vast te houden

Hormonen = regelstoffen

Hormonen 

Werking hormonen

Eilandjes van Langerhans: 

      regeling hoeveelheid suiker (glucose) in je bloed

Bijnieren: bij stress/schrikken (adrenaline)

      activiteit spieren, hart, ademhaling, klaar voor actie

Eierstokken of Teelballen:

      productie geslachtscellen 

      en secundaire geslachtskenmerken

Geslachtskenmerken: primair en secundair

Primaire geslachtskenmerken:

Aanwezig bij de geboorte:

- schaamlippen, vagina

- penis, balzak

Secundaire geslachtskenmerken:

Ontstaan in de puberteit. 

- borsten, ronde vormen

- borsthaar, baardhaar, baard in de keel

Hormonen zijn

1. Regelstoffen
2. Voedingsbestanddelen
3. Geslachtskenmerken
4. Hormoonklieren

Wat regelen de hormonen uit de alvleesklier?

1. Adrenaline in je bloed
2. Hoeveelheid suiker in je bloed
3. Geven hormonen af
4. Zorgen voor verbranding

De menstruatie wordt geregeld door hormonen

1. Juist
2. Onjuist