Genotype en Fenotype

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

Laptop dicht

Tassen van tafel

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

3.1 Genotype en fenotype

3.2 Genen

3.3 Kruisingen

3.4 Stambomen

3.5 Variatie in genotypen

3.6 Evolutie

3.7 Verwantschap

3.8 DNA-Technieken

Genotype en Fenotype

Lesdoelen:

• Je kunt omschrijven wat een genotype, wat een fenotype en wat een gen is.
  
• Je kunt beschrijven hoe organismen informatie over erfelijke eigenschappen overdragen aan hun nakomelingen via chromosomen.

Les

• Inleiding erfelijkheid
• Mitose (herhaling)
• Theorie genotype en fenotype
• Verwerkingsopdracht + huiswerk
• Maak je eigen code!
• Afsluiting 

Hoe zou je als mens
onsterfelijk kunnen worden?

Erfelijkheid

Het staat allemaal in onze genen.

• Cel
• Celkern
• Chromosoom
• GEN

Elke gewone lichaamscel bevat

1. 23 Chromosomen
2. 34 Chromosomen
3. 46 Chromosomen
4. 92 Chromosomen

Uit welk stof bestaan chromosomen?

1. Chromosomen
2. Moedercel
3. Celkern
4. DNA

Welke uitspraak over chromosomen is FOUT?

1. Chromosomen bestaan uit DNA
2. Chromosomen liggen in het cytoplasma
3. Een mens heeft 46 chromosomen per cel
4. Niet ieder dier heeft evenveel chromosomen

Dit zijn de
chromosomen
van een meisje

1. juist
2. onjuist

Hoe komt het dat de chromosomen van een delende cel zichtbaar worden met een microscoop?

1. Omdat je de grootse vergroting gebruikt.
2. Omdat je de chromosomen kunt zien onder de microscoop?
3. Omdat de chromosomen op dat moment spiraliseren.

Wat is de juiste volgorde bij de mitose?

1. spiraliseren- kopiëren- kerndeling- celdeling
2. celdeling- spiraliseren- kerndeling- kopiëren
3. kopiëren- spiraliseren- kerndeling- celdeling
4. kopiëren- kerndeling- spiraliseren- celdeling

Wat is geen functie van de mitose

1. Groei
2. Herstel
3. Vervanging
4. Voortplanting

Mitose

• Vorming van gewone lichaamscellen voor groei, herstel en vervang
• Uit een moedercel met 46 chromosomen  ontstaan dochtercellen met 46 chromosomen
• Elke cel bevat dezelfde erfelijke informatie > hetzelfde genotype 
• Vindt plaats overal in het lichaam

Genotype en Fenotype

Lesdoelen:

• Je weet hoe door mitose nieuwe cellen kunnen worden gevormd
• Je weet wat het genotype van een organisme is en hoe deze tot stand komt.
• Je weet wat het fenotype van een organisme is en hoe deze tot stand komt.

Het genotype

• De erfelijke informatie meegekregen van je ouders
• Staat in je 46 chromosomen
• Ontstaat bij de bevruchting

Het fenotype

• Het uiterlijk van een organisme
• Ontstaat onder invloed van je genotype 
• En door invloeden uit het milieu 

Wat wordt bepaald door genotype of fenotype? Sleep de eigenschappen A t/m H naar genotype of fenotype. 

Genotype

Fenotype

Een wipneus

Stijl haar vanaf de geboorte

Piercings 

Sproeten

Een litteken

gespierd lichaam

Eelt op je handen door hard werken

Blauwe ogen

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

Zie je in de afbeelding het fenotype of het genotype van de baby?

1. Fenotype
2. Genotype

Wat kan er wel en wat niet veranderen?

1. wel: genotype niet: fenotype
2. wel: fenotype wel: genotype
3. wel: fenotype niet: genotype
4. niet: fenotype niet: genotype

Welke stelling over een tweeling.
is waar?

1. één-eiïge tweeling hetzelfde genotype
2. een eiïge tweeling verschillend genotype
3. twee-eiïge tweeling hetzelfde genotype
4. twee-eiïge tweeling verschillend genotype

Genotype en Fenotype

Lesdoelen:

• Je weet hoe door mitose nieuwe cellen kunnen worden gevormd
• Je weet wat het genotype van een organisme is en hoe deze tot stand komt.
• Je weet wat het fenotype van een organisme is en hoe deze tot stand komt.

Aan de slag!

Neem de aantekening hieronder over en maak het hw

> Opdr. 1 t/m 10 (WB blz. 98)       +         Inleveren poster!

Aant 3.1: Genotype en fenotype

Genotype: erfelijke informatie van een organisme

Ontstaan tijdens de bevruchting

Fenotype: het uiterlijk van een organisme 

Ontstaat door het genotype en invloeden uit het milieu

Wat moet je doen om onsterfelijk te worden? Gebruik in je antwoord het begrip genotype