5.2; Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

5.2 Democratie in Nederland

Leerdoel

Aan het eind van de les kun je herkennen en uitleggen hoe Nederland werd geregeerd vóór 1848

Nederland krijgt een nieuwe koning

Napoleon wordt verslagen bij de Slag bij Waterloo in 1815:

Nederland heeft een nieuwe leider nodig:

• Stadhouder Willem V is overleden: --> zoon Prins Willem Frederik van Oranje-Nassau
• Koning Willem I van 1815 tot 1840

1830-1839: België wordt onafhankelijk

Oorzaken:

• Nederlands officiële taal

• Protestantse geloof is de staatsgodsdienst: België is katholiek

• Belangrijke banen vaak in handen van Nederlanders

• Nederland wordt voorgetrokken
  

Belgische Revolutie

1830

• Tijdens de viering van de verjaardag van koning Willem I in Brussel, 
• slaat de vlam in de pan en komt het volk in opstand.

• Ruim een maand later roepen de Belgen hun onafhankelijkheid uit
  

Gevolgen

• 1831: Leopold I wordt de eerste Belgische koning
  
• 1831: Tiendaagse Veldtocht
• 1839: onder internationale druk erkent Willem I de onafhankelijkheid
• 1840: Willem I treedt af

Hoe zag het bestuur van Nederland er uit 

tussen 1815-1848?

Aan de slag

Paragraaf 5.2

Opdracht 1 t/m 4

werkboek blz 130-132

informatieboek blz 100-101

Revolutiejaar 

1848

• De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

• Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...
...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Gevolgen

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid

• Dit betekent: de ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (ook: voor de daden van de koning)
  

Nieuwe Grondwet

1848

Hoe zag het bestuur 

van Nederland er 

vanaf 1848* uit?

*de meeste onderdelen zijn vandaag nog steeds geldig

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

Benoemt

Kiest

Verantwoording

3. Grondwet van 1848

- Vrijheid van Godsdienst

- Vrijheid van drukpers

- Vrijheid van vergadering

- NL krijgt een parlementair stelsel: het parlement (1e & 2e kamer) heeft de hoogste macht. Het parlement controleert de regering

- Koning is alleen staatshoofd en onschendbaar

- Minister-president wordt regeringsleider

- Tweede Kamer wordt gekozen door burgers  

-Eerste Kamer door Provinciale Staten 

4. Uitbreiding kiesrecht

Willem III volgt Willem II op en NL wordt democratischer

Liberalen: alleen mannen met ontwikkeling en bezit kunnen stemmen (11%)

1896: helft van de mannen mag stemmen

1917: algemeen mannenkiesrecht

1919: algemeen vrouwenkiesrecht

-> Parlement wordt dus met algemeen kiesrecht gekozen

Maken deze les (2H)

5.2 Democratie in Nederland

opdracht 4 t/m 7

werkboek blz. 123-124
Informatieboek blz. 94-95

Maken deze les (2V)

5.2 Democratie in Nederland

opdracht 5 t/m 8

werkboek blz. 132-133

Informatieboek blz. 100-103