‹Terug naar zoeken

Les 5, deel 2/3: Fermenteren

Les 5: Fermenteren
DEEL 2
1 / 34
volgende
Slide 1: Tekstslide
WoordenschatWereldoriëntatie+1BasisschoolGroep 6

Les van voorheen UGO - Gelijke Onderwijskansen

In deze les zitten 34 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Les 5: Fermenteren
DEEL 2

Slide 1 - Tekstslide

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.
 
            weet je meer over het nieuws;
            weet je meer over het fermenteren van voedsel;
       
            kun je de tekst samenvatten door van elke alinea in één zin
            het belangrijkste te vertellen.

            kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

het nieuws
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 
Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?
Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.
Het is niet te kort, maar ook niet te lang.
Je kunt er veel vragen over stellen.
het nieuws
de tekst
terugblikken
Je kunt er je mening over geven.
Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.
Je kunt er verder over doordenken en praten.
Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

    
Kies nu zelf een nieuwsartikel van een van deze websites en lees het goed.
Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.
Trouw
NOS.nl
AD
NU.nl
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Op welke website heb jij een artikel gelezen?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 6 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Wat is de titel van jouw artikel?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 7 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.
Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.
In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 
scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
Samenvatten?
Denk aan:
  • Over wie (of wat) gaat het?
  • Wat is er aan de hand?
  • Waar was dat?
  • Wanneer was dat?
  • Waarom was dat?
  • Hoe is het gebeurd?
  • Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?

het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 8 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 9 - Open vraag

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!
de tekst

Fermenteren:
oma's keukentechniek is terug
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?
Lees de hele zin.
Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.
Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.
Ken je het woord in
een andere vorm wel?
Vraag het aan iemand.
Wie weet kent diegene het woord!
Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.
Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Eerst even scannen!
bron
Bron: Trouw (30/1/2017, door J. Terpstra)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.
het nieuws
de tekst
terugblikken
scannend lezen
Scannen, hoe doe je dat?
  • Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
  • Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
  • Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
  • Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?
Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’. In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Wat ga je in deze tekst lezen over fermenteren denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 13 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Wat heeft het introductiefilmpje met deze tekst te maken, vind je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 14 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Fermenteren: oma's keukentechniek is terug

Fermenteren, een oude techniek om groenten langer te bewaren, is terug. Zelf zuurkool, yoghurt of augurken maken is eenvoudig, gezond en een energiezuinige oplossing voor voedselverspilling.
de titel en de inleiding
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


In deze inleiding staat dat fermenteren een oude techniek is om groenten te bewaren. Hoe denk je dat die techniek werkt?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 16 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Hoe komt het dat je minder eten verspilt door te fermenteren? Leg uit.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 17 - Open vraag

In de inleiding staat dat fermenteren een techniek is om groenten langer te bewaren. Dan hoe je het dus minder snel weg te gooien omdat je het langer kunt eten. Daardoor verspil je minder.
de eerste alinea
Experimenteren
Tanja Stevens (41) uit Maastricht is voedingsdeskundige en geeft fermenteerworkshops. Thuis experimenteert ze er dagelijks op los. "Gefermenteerd eten is gezond en leuk om te maken." Ze schenkt melkkefir door een zeef in een glazen fles. "Dit is de kefir, een zuur en lichtbruisend melkdrankje dat ik maak door een yoghurtplantje (zie figuur 1) bij rauwe melk te doen." Aan de witte vloeistof voegt ze citroen- en sinaasappelschil toe. "Zo smaakt het naar yokidrink. Het is heel gezond. Mijn kinderen zijn er dol op." Haar experimenten worden steeds gekker, geeft ze lachend toe. Op de keukenkastjes staat een heus laboratorium, de koelkast staat vol met potten en achter het gordijn in de huiskamer staan vissenkoppen te rotten. "Ik had teveel vis. In dit huis wordt niets verspild”. 
de workshop
Betekenis: de korte cursus waarin je dingen leert door ze te doen
de deskundige
Betekenis: iemand die veel van iets weet
het nieuws
de tekst
terugblikken
klik hier voor de betekenis van de oranje woorden
heus
Betekenis: echt
figuur 1
Weetje: In deze alinea wordt gesproken over een yoghurtplantje. Maar op de afbeelding zie je dat het helemaal niet op een plantje lijkt! Het is dan ook geen echt plantje, maar een soort bacteriekorrels.

Slide 18 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):
  • Hebben de leerlingen wel eens kefir gedronken? Hoe smaakte het?

Hoe zou jij thuis kunnen experimenteren met fermenteren?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 19 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Beschrijf in je eigen woorden waarom jij wel of niet zou fermenteren.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 20 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de tweede alinea
de bacterie
Betekenis: het hele kleine levende wezen dat je alleen met een microscoop kunt zien
Rotten
Fermenteren is het laten rotten van groenten, fruit, zuivel, vis of vlees. Dat rotten moet je goed in de gaten houden. Het klinkt vies, maar bijna iedereen eet dagelijks gefermenteerde producten: brood, kaas, bier, chocola, zure haring, parmaham en Aziatische producten zoals sojasaus zijn allemaal gefermenteerd. Ze zijn tot hun huidige vorm, geur, kleur en smaak gekomen met behulp van bacteriën, schimmels en gisten. Zo is zuurkool niets anders dan witte kool met zout: bacteriën op de kool maken van de aanwezige suikers melkzuur. Ook bij olijven en in alcoholische dranken als cider, bier en wijn doen bacteriën het werk. "Het is een soort toveren", zegt Stevens. "Je weet nooit welke smaak er uitkomt."
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Na de inleiding heb je verteld hoe jij denkt dat fermenteren werkt. Klopt jouw uitleg met de informatie in deze alinea? Leg uit wat er wel of niet klopte.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 22 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Gefermenteerd of niet?
Klik op de hotspots. Sleep ze vervolgens naar de juiste plek. Weet je het niet? Zoek het dan op!
de tekst
het nieuws
terugblikken
wel gefermenteerd
niet gefermenteerd
sojasaus
spinazie met ei en aardappels
ijs
speculaasjes
bier
kwark

Slide 23 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

de derde alinea
Duizenden jaren oud
De techniek zelf is al duizenden jaren oud. "Fermentatie is één van de oudste technieken om levensmiddelen te conserveren", zegt hoogleraar Eddy Smid van de Wageningen Universiteit. "Nog voordat er schrift was fermenteerden mensen al. Toen mensen gingen leven van de landbouw bewaarden ze zo het overschot aan groenten", zegt Smid. Tijdens het koloniale tijdperk maakte fermenteren overzeese verre reizen succesvol: zuurkool hield vitamine C vast, waardoor de bemanning geen scheurbuik kreeg. "Fermenteren is een vergeten techniek van onze oude moeder of oma die een wintervoorraad aanlegde", zegt Weij. "In de jaren zestig verdween het uit onze keuken. Nu is het weer terug, en ik denk niet dat het nog verdwijnt."
het levensmiddel
Betekenis: dat wat gegeten of gedronken wordt
het nieuws
de tekst
terugblikken
conserveren
Betekenis: zorgen dat het langer bewaard kan worden zonder te bederven
het overschot
Betekenis: wat nog over is
Klik hier en luister mee!

Slide 24 - Tekstslide

Bespreeksuggestie(s):
  • Hoe maakte fermenteren verre overzeese reizen vroeger succesvol? Wat heeft dat met zuurkool te maken?

In het introductiefilmpje werd scheurbuik al benoemd,
maar wat is scheurbuik eigenlijk?
A
scheurbuik is een ziekte die ontstaat als je te lang geen vitamine A binnenkrijgt
B
scheurbuik is een ziekte die ontstaat als je te lang geen vitamine B binnenkrijgt
C
scheurbuik is een ziekte die ontstaat als je te lang geen vitamine C binnenkrijgt
D
scheurbuik is een ziekte die ontstaat als je te lang geen vitamine D binnenkrijgt

Slide 25 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies


Waarom verdwijnt gefermenteerd voedsel niet meer denk je?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 26 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

de vierde alinea
Gezond?
Er wordt wel beweerd dat gefermenteerd eten erg gezond is. Klopt dit ook? Volgens Smid zijn veel gefermenteerde producten inderdaad gezonder dan rauwe producten. "Fermentatie verrijkt producten met nieuwe voedingsstoffen en zorgt ervoor dat mineralen als ijzer en calcium beter opgenomen worden door ons lichaam. Ons voedsel is tegenwoordig sterk bewerkt. Nooit eerder aten we zoveel steriel voedsel." Hoe goed dat voor mensen is, is nog de vraag. Volgens Smid zijn er nog weinig studies gedaan, maar zijn er zeker aanwijzingen dat consumptie van bepaalde bacteriën juist bijdraagt aan de gezondheid.
bewerken
Betekenis: aanpassen om het beter geschikt te maken voor iets anders
het nieuws
de tekst
terugblikken
steriel
Betekenis: zonder bacteriën
bijdragen aan
Betekenis: meehelpen aan

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Waarom is veel gefermenteerd voedsel gezonder dan rauwe producten
volgens de hoogleraar?
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 28 - Open vraag

De hoogleraar zegt dat door fermentatie nieuwe voedingsstoffen in voedingsmiddelen ontstaan en dat het ervoor zorgt dat mineralen als ijzer en calcium beter opgenomen worden door ons lichaam.

Wat denk jij, zou je fermenteren ook een voedselhype kunnen noemen?
Leg uit waarom je dat wel of niet vindt.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 29 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


Na het scannen van de tekst heb je voorspeld wat je zou gaan lezen.
Klopte die voorspelling? Leg je antwoord uit.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 30 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies


                     Maak een samenvatting van de tekst door van elke alinea in één zin (in eigen woorden)
       te vertellen wat de belangrijkste informatie is.
het nieuws
de tekst
terugblikken

Hoe doe je dat?
Stel jezelf steeds de vraag: wat is het belangrijkste dat deze alinea vertelt over het kopje van de alinea (en wat heeft dat te maken met de titel van de tekst)?

Slide 31 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

terugblikken
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hier staan de doelen van dit deel van de les.
Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.
het nieuws
de tekst
terugblikken
Ja, dit doel heb ik behaald
Nee, aan dit doel moet ik nog werken
Ik weet meer over het nieuws.
Ik kan vertellen wat fermenteren is en wat de voordelen
zijn van fermenteren.
Ik kan voorbeelden noemen van gefermenteerd voedsel.
Ik kan de tekst samenvatten door van elke alinea in één zin
            het belangrijkste te vertellen.
Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Slide 33 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.
Veel plezier met deel 3!
het nieuws
de tekst
terugblikken

Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies