6.4 Burgeroorlog

• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 6: kolonie wordt wereldmacht!

kenmerkende aspecten

1. Het begin van de Europese overzeese expansie.

2. Het ontstaan van handelskapitalisme en begin van wereldeconomie.

3. Slavenarbeid op plantages en opkomst van abolitionisme

4. Het streven naar grondrechten en politieke invloed van burgerij.

5. Het ontstaan van het parlementair stelsel en toename van volksinvloed.

6. De Industriële Revolutie en opkomst van emancipatiebewegingen

7. Het modern imperialisme.

ontwikkelingen en verschijnselen die typisch zijn voor deze periodes.

hoofdvraag: Hoe groeiden de Verenigde Staten van Amerika uit van een kolonie tot een wereldmacht?

deelvragen:

1. Welke nieuwe bevolkingsgroepen kwamen naar Noord-Amerika en wat waren hun motieven en hoe bouwden ze een bestaan op?

2. Waarom streden de dertien Engelse koloniën in Noord-Amerika voor hun onafhankelijkheid?

3. Welke verschillen waren er tussen de noordelijke en zuidelijke staten?

4. Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Amerikaanse Burgeroorlog?

5. Waardoor werden de Verenigde Staten een wereldmacht?

Leerdoel

Aan het eind van deze les 

kun jij uitleggen wat  de oorzaken en gevolgen van de Amerikaanse Burgeroorlog waren.

Burgeroorlog

Burgeroorlog

Verschillen

• Verschillen noord / zuid:
• Economisch:
• - Noorden: industrie, familiebedrijven, spoorwegen, tegen vrijhandel
• - Zuiden: plantages, slavernij, vóór vrijhandel
• Politiek:
• - Noorden: sterke landelijke regering met veel macht (Unie, Republikeinen)
• Zuiden: veel macht bij staten (Confederatie, Democraten)

Oorlog

• Missouri Compromise: poging groeiende spanningen over slavernij tegen te gaan:
• Voor iedere nieuwe staat met verbod op slavernij één nieuwe staat mét slavernij
• 1860: republikein Abraham Lincoln wint verkiezingen
• Gevolg: 11 democratische staten stappen uit de Unie 
• Lincoln accepteert afscheiding niet --> start oorlog (1861)

Wat is de oorzaak van de burgeroorlog volgens de tekenaar?

Oorlog

• Door industrialisatie eerste "moderne" totale oorlog:
• Bewust vernietigen van boerderijen, en huizen en spoorwegen
• 1862:  Emancipatie Wet: Alle slaven in het zuiden worden vrije burgers
• Voordeel noorden: meer soldaten en industrie (spoorwegen en wapens)
• 1865: zuiden geeft zich over --> bloedigste oorlog uit geschiedenis VS

Segregatie

• In het zuiden verandert weinig: plantages met blanke elite
• Jim Crow wetten maakt het legaal Afro-Amerikanen te discrimineren:
• Gescheiden scholen en publieke instellingen, geen stemrecht (segregatie)
• Gevolg: Afro-Amerikanen worden tweedehands burgers
• Situatie blijft onveranderd tot 1965...

Het Noorden

veel industrie

Het Zuiden

veel landbouw

Het Noorden

voor een federale regering

Het Zuiden

voor veel macht per staat

Het Noorden

"tegen" slavernij

Het Zuiden

voor slavernij

Geef vrijheid aan alle inwoners

- Het tweede Boston vrouwelijke anti-slavernij genootschap, 1840

Het Noorden

Het Zuiden

New York

Texas

Voor slavernij

Tegen slavernij

Veel industrie

Weinig industrie

Veel landbouw

Weinig landbouw

Federale macht

Macht per staat

Grotere bevolking

Kleinere bevolking

Veel havens

Veel grote steden

Veel kleine dorpen

Slechte behandeling zwarte bevolking

De regering bepaalt

• Zwarten waren letterlijk producten (1857)
• Blanken hoefden geen zwarte rechten te respecteren
• In nieuwe staten mochten bewoners zelf kiezen of ze wel of geen slavernij wilden

Lincoln aan de macht

Noorden: Republikeinse Partij, Zuiden: Democratische Partij

In 1860 winnen Republikeinen de verkiezingen ➠Lincoln president

Zuidelijke staten boos, scheidden zich af ➠ burgeroorlog!

De VS splitsten zich op (1860)

Rood: Confederatie

Donkerblauw: Unie

Lichtblauw: Twijfel

Abraham Lincoln

Jefferson Davis

Lincoln schaft slavernij af

Afschaffing van slavernij in 1863:

• Meer zwarten zouden harder vechten voor de Unie
• Meer zwarten zouden in het Zuiden in opstand komen

Het Noorden wint (1865), maar Lincoln wordt vermoord

De stoel waarin Lincoln zat toen hij werd vermoord. Het bloed is nog te zien.

Filmpje

Hoe de Amerikaanse Burgeroorlog nu nog te zien is

Aan de slag!

mk WB opdr blz par 6.4

opdr 1 t/m 

Gebruik daarbij de teksten uit je TB.

Afronden

nabespreken opdr 6 en 7

huiswerk

In principe geen huiswerk, tenzij je in de les niet klaar was.

mk WB opdr blz par 6.4

opdr 1 t/m

Gebruik daarbij de teksten uit je TB.