Delier

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Delier

Elze Leegwater

Inhoudsopgave

- Leerdoel

- Ervaringen

- Wat is een delier?

- Hoe vaak komt het voor?

- Verschillende soorten deliers

- Filmpje

- Symptomen

- Risicofactoren

- Diagnose

- behandeling

- Prognose

- Filmpje

- Complicaties 

- Aandachtspunten

- Leerdoel

Code

Jullie mogen allemaal naar: 

http://lessonup.app gaan en inloggen met de code

Leerdoel

Aan het einde van deze les kan de student uitleggen wat een delier is, de verschillende oorzaken en symptomen herkennen en weten hoe je een delier behandeld.

Waar denken jullie aan bij het woord 'Delier'

Ervaringen

Wat is een delier?

Een delier is verwardheid die plotseling optreedt. Het ontstaat meestal door een verstoring in het functioneren van de hersenen als gevolg van een onderliggende medische oorzaak. Een delier wordt gekenmerkt door plotselinge veranderingen in bewustzijn, aandacht en cognitieve functies. 

Een ander woord voor een delier is: Delirium

Hoe vaak komt het voor?

In het ziekenhuis is de kans groot dat je een delier krijgt. 15-30 % van de patiënten in het ziekenhuis krijgen een delier. In verpleeghuizen en bij langdurige zorg ervaart 10-40 % van de bewoners een delier. 

Verschillende soorten deliers

Je hebt verschillende soorten deliers:

1. Hyperactieve-hyperalerte delier:

- Er zijn drie vormen van een delier. De eerste vorm is het hyperactieve-hyperalerte delier, waarbij de zorgvrager overdreven actief (hyperactief) en overdreven alert (hyperalert) is. Hierbij is hij overgevoelig voor prikkels uit de omgeving, zoals geluid en licht. Ook is er motorische onrust, waardoor de zorgvrager veel (ongecontroleerd) beweegt en aan bijvoorbeeld lakens of kleding plukt. Een verstoord slaappatroon met onrust in de nacht, hallucinaties en/of wanen passen bij het hyperactieve delier. Deze vorm van delier wordt vanwege de opvallende symptomen vaak snel opgemerkt.

Verschillende soorten deliers

2. Hypoactieve -hypoalerte delier:

- hypoactieve-hypoalerte delier, is een delier waarbij de zorgvrager juist minder actief en alert is. Deze vorm van een delier heeft dus symptomen die tegenovergesteld zijn aan die van het hyperactieve delier. De zorgvrager reageert niet of nauwelijks op prikkels uit de omgeving, is niet actief en laat weinig emoties zien. Dit wordt ook wel een ‘stil delier’ genoemd. Door de minder opvallende symptomen is het moeilijker om deze vorm van een delier te herkennen, en dit gebeurt dan ook minder snel. Doordat veel van de symptomen ook passen bij een depressie, is het soms lastig om het verschil te kunnen zien tussen een stil delier en een depressie.

Verschillende soorten deliers

3. Gemengd delier:

Een mengvorm van het hyperactieve en hypoactieve delier komt het meest voor. Bij de mengvorm heeft de zorgvrager perioden van hyperactiviteit, maar ook van hypoactiviteit.

Soorten delier gevolg

• Chronisch delier:
  

- probleem is niet te behandelen waardoor het delier steeds terugkomt

•  Acuut delier:

- Duurt maar enkele uren of dagen

•  Persisterend delier:

- Duurt weken of zelfs maanden

•  Terminaal delier:

- Treedt op vlak voordat iemand overlijdt. Kenmerken zijn: schokken, drang om te bewegen en plukken

Welke soorten deliers bestaan er?

Symptomen

Een delier ontstaat plotseling, vaak binnen een paar uur of dagen

De symptomen van een delier bestaan uit plotselinge verwarring, desoriëntatie, aandacht stoornissen, geheugenproblemen, hallucinaties, en veranderingen in het bewustzijn.

Risicofactoren

- Leeftijd 70 jaar of ouder

- Al eerder een delier gehad

- Cognitieve stoornissen

- Visus- en gehoorstoornissen

- Gebruik van alcohol en opiaten

- Infecties

- Koorts

- Veranderde omgeving

Diagnose 

De diagnose van delier wordt gesteld door een combinatie van klinische observatie, het uitsluiten van andere oorzaken, en het gebruik van meetinstrumenten, zoals de DOS.

Artsen voeren een grondig lichamelijk onderzoek uit, vragen naar de medische geschiedenis, en doen vaak aanvullend onderzoek (zoals bloed- en urineonderzoek) om mogelijke onderliggende oorzaken van een delier vast te stellen.

Behandeling

Bij het optreden van een delier is de behandeling voornamelijk gericht op:

- het behandelen van de onderliggende oorzaak;

- het verminderen van de symptomen.

Daarnaast moeten veelal ook ondersteunende disciplines, zoals de dagactiviteiten begeleiding, de diëtiste, het maatschappelijk werk en een geestelijk verzorger, worden ingeschakeld. De arts is verantwoordelijk voor de diagnose van het delier en moet de leiding nemen bij het inzetten van de behandeling. De arts moet hierbij de onderliggende oorzaken identificeren door het lichamelijk onderzoek en eventueel een bloedonderzoek. Ook wordt geprobeerd om de onderliggende oorzaken van het delier te behandelen. Wanneer dit onvoldoende helpt of de zorgvrager een bedreiging is voor zichzelf of anderen dan zullen medicijnen worden ingezet. Haloperidol (haldol) is het middel van eerste keus voor behandeling van (de meeste gevallen van) een delier bij lichamelijk zieke zorgvragers. Andere medicamenten die een belangrijke rol kunnen spelen zijn pijnmedicatie, benzodiazepinen of antipsychotica.

Prognose

De prognose van een delier is afhankelijk van de onderliggende oorzaak, de leeftijd, gezondheid van de revalidant, en hoe snel het delier wordt geïdentificeerd en behandeld. Bij vroege herkenning en behandeling van een omkeerbare oorzaak is de prognose meestal goed, met volledig herstel mogelijk. Bij ernstig of langdurig delier, vooral bij kwetsbare ouderen kunnen er langdurige complicaties optreden, zoals cognitieve achteruitgang en functionele beperkingen.

Complicaties

Een delier kan leiden tot groter risico op overlijden, blijvende cognitieve achteruitgang, functionele beperkingen, en psychologische effecten zoals angst of depressie. Het verhoogt ook het risico op infecties, heropnames in het ziekenhuis en verminderde therapietrouw, wat het herstel kan vertragen. Bovendien kan een delier de revalidant vatbaarder maken voor het ontwikkelen van dementie op lange termijn, vooral bij ouderen. Het kan uiteindelijk resulteren in een grotere zorgbehoefte en een verminderde zelfredzaamheid van de revalidant.

Aandachtspunten

De belangrijkste aandachtspunten bij de zorg voor een revalidant met delier zijn het vroegtijdig herkennen van symptomen, het behandelen van de onderliggende oorzaak, het creëren van een rustige omgeving, ervoor zorgen dat iemand genoeg vocht en voeding binnenkrijgt, en het voorkomen van complicaties zoals infecties en spieratrofie (afname van spierweefsel). Ook geduldige communicatie en mobilisatie zijn cruciaal. Betrokkenheid van familie kan ook een belangrijke rol spelen in het herstelproces.

Leerdoel

Aan het einde van deze les kan de student uitleggen wat een delier is, de verschillende oorzaken en symptomen herkennen en weten hoe je een delier behandeld.

Vragen?

Zijn er nog vragen?

Het einde

Bedankt!