Temperatuurregulatie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Temperatuurregulatie

Lesdoelen

• Benoemen waarom een temperatuur binnen grenswaarden van belang is.
  
• De manieren van warmteverlies en warmteproductie beschrijven.
  
• Het verschil tussen kern- en schiltemperatuur benoemen.
  
• Normaalwaarden van de temperatuur aangeven.
  
• Een lagere en hogere temperatuur benoemen met de verschijnselen en risico’s.
  
• Risicogroepen benoemen voor de gevolgen van hitte of kou, oorzaken daarvan noemen en maatregen om de problemen te voorkomen.

Regelsysteem

De hypothalamus: temperatuurregelcentrum 

Zintuigcellen (sensoren) in de huid 

en in de hypothalamus nemen de lichaamstemperatuur waar. 

Thermostaatfunctie: zoveel mogelijk een vaste temperatuur

Valt temperatuurregulatie onder de vitale functies?

Waar

Niet waar

Warmteproductie

Vooral de stofwisseling in de spieren, de lever en de spijsverteringsorganen levert warmte.

Tijdens verbranding in de cellen meer dan 60% productie van warmte en minder dan 40% energie voor de uitvoering van de cel functie

• Hierdoor blijven weefsels op temperatuur

• Overtollige warmte wordt door het bloed getransporteerd zodat de warmte egaal over het

lichaam verdeeld kan worden

Koude-regulatie

Bij kou -> vasoconstrictie ->  

bloed stroomt langzamer -> 

bloed kan minder O2 aan weefsel afgeven -> 

O2-gehalte in bloed is laag -> 

blauwe kleur (cyanose)

Warmteafgifte

• Vasodilatatie-> bloedvaten wijder
  Warm, wat zie je?

• Vasoconstrictie-> bloedvaten vernauwen
  Koud, wat zie je?

lichaamstemperatuur

De stofwisseling verloopt het meest efficiënt bij 36.o-37.o graden Celsius

  

• De lichaamstemperatuur is het evenwicht tussen warmteproductie en warmteafgifte en wordt warmteregulatie genoemd

• Het temperatuurcentrum bevindt zich in de hypothalamus

Temperatuur waarden 

Normaal: 36.5-37.5

Te koud: <36.5

Onderkoeling: <35.0

Verhoging: 37.5-38.0

Koorts: >38.0

Hyperthermie: > 41.0

Te koud:

Verhoging spierspanning

(willekeurige spieren krijgen onwillekeurige bewegingen)

Rillen, klappertanden

Te warm

Dilatatie

Zweten

Schil- en kerntemperatuur

Temperatuur in armen, benen & huid (de schil) is lager dan de temperatuur in de romp en binnenzijde van het lichaam (kern)

Met de lichaamstemperatuur wordt de kerntemperatuur bedoeld.

 
Rectale meting levert de betrouwbaarste informatie over de (kern)temperatuur.

Hoe zit dat met een voorhoofdsmeting? 

regulatie

• Bij een te lage lichaamstemperatuur stimuleert de hypothalamus de warmteproductie en remt de warmteafgifte

• Bij koorts wordt de hypothalamus door de koortsverwekkende stoffen in het bloed op een hogere temperatuur ingesteld

• Vooral spierwerking verhoogt de warmteproductie (rillen, klappertanden)

Regulatie

Afgifte kan worden verminderd door een verminderde doorbloeding van de huid (bleek),

  

Vermindering van de zweetproductie (droge huid) en het aanspannen van de haarspiertjes waardoor kippenvel ontstaat

Koorts

Koorts intensiveert de stofwisseling. Dit helpt bij het versnellen van de verschillende genezingsprocessen.

• Als de lichaamstemperatuur te hoog wordt bij koorts is gevaarlijk omdat de hoge temperatuur het lichaam kan beschadigen

normaal : tussen 35,8 en 37,4 °C

verhoging (subfebriel): tussen 37,5 en 38 °C

koorts: boven 38 °C

Kwetsbare groepen

Baby’s

• Baby’s lopen vooral risico op een te lage lichaamstemperatuur. Ze verliezen veel warmte door een relatief groot hoofd en groot huidoppervlak.

Ouderen

• Ouderen lopen risico op een te lage of te hoge lichaamstemperatuur. Hun huidbloedvaten kunnen minder goed en minder snel vernauwen en verwijden en hun huid produceert minder zweet.

Geneesmiddelen

Geneesmiddelengebruik kan de temperatuurregeling ook verstoren. Dat geldt bijvoorbeeld voor diuretica (plastabletten), bloeddrukverlagers en pijnstillers 

wat helpt het meest om het minder warm te krijgen als je koorts hebt?

1. Snellere ademhaling
2. Vasodilatatie (vaatverwijding)
3. Toename van transpiratie
4. Vasoconstrictie (vaatvernauwing)

Noem twee kwetsbare doelgroepen.

Overtollige warmte wordt door het bloed getransporteerd zodat de warmte egaal over het lichaam verdeeld kan worden

1. Waar
2. Niet waar

Het temperatuurcentrum bevindt zich in:

1. de schildklier
2. de kleine hersenen
3. de hypothalamus
4. de amygdala

Afgifte van warmte kan worden verminderd door

1. een verminderde doorbloeding van de huid (bleek)
2. vermindering van de zweetproductie (droge huid)
3. het aanspannen van de haarspiertjes (kippenvel)
4. alle drie de antwoorden zijn goed

De lichaamstemperatuur is het evenwicht tussen warmteproductie en warmteafgifte en wordt warmteregulatie genoemd

1. Waar
2. Niet waar

De huid heeft altijd dezelfde temperatuur als de inwendige organen

1. Waar
2. Niet waar

Lesdoelen

• Benoemen waarom een temperatuur binnen grenswaarden van belang is.
• De manieren van warmteverlies en warmteproductie beschrijven.
  
• Het verschil tussen kern- en schiltemperatuur benoemen.
  
• Normaalwaarden van de temperatuur aangeven.
  
• Een lagere en hogere temperatuur benoemen met de verschijnselen en risico’s.
  
• Risicogroepen benoemen voor de gevolgen van hitte of kou, oorzaken daarvan noemen en maatregelen om de problemen te voorkomen.

Tijd voor je opdrachten

Learnbeat!