Fake news/waarheid

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Feiten en Meningen

Hoe herken je fake nieuws en wat doet fake nieuws met de maatschappij

www.schooldebatteren.nl

Is dit waar?

Is het nieuws over Ariana Grande op Twitter waar?

1. Ja
2. Nee

In 2017 deelden Twittergebruikers deze foto van Ariana Grande net na de   bomexplosie  in de  Manchester Arena,  waar de popster die avond had opgetreden. Op de foto zie je hoe Ariana er met enkele schaafwonden en kneuzingen vanaf komt.  De foto werd echter genomen op de  filmset  van ‘Scream Queens’, een serie uit 2015 waarin Ariana Grande een rol speelde. De foto heeft dus helemaal niets te maken met de bomexplosie.

Is het nieuws over Trump waar?

1. Ja
2. Nee

Deze les(sen):

- Wat is fake news?

- Waaraan voldoet betrouwbaar nieuws?

- Hoe creëer je fake news?

- Wat is manipulatie, propaganda en indoctrinatie?

-Wat is selectieve waarnemening en referentiekader?

Wat zijn stereotypen en vooroordelen?

Wat betekent Fake news?

Nepnieuws is misleidende informatie die wordt verspreid om geld te verdienen of om de mening van het publiek te beïnvloeden. 

Waaraan moet fake news voldoen om door te kunnen gaan voor echt nieuws?

Ga naar: 

https://www.slechtnieuws.nl/#intro 

en speel dit in duo's.

https://www.getbadnews.com/nl

Trollen

Invloed

Vermommen

Verdedigen

Polariseren

Manipuleren

Waarom wordt er nep nieuws verspreid? Wat is het doel?

Waarom maken mensen nepnieuws?

In Nederland wordt vooral nepnieuws verspreid om geld te verdienen. Hoe meer mensen op een artikel klikken, hoe meer geld de makers krijgen vanwege de getoonde advertenties. En een pakkende, sensationele kop levert vaak veel ‘clicks’ op. En dus veel geld. We noemen dit clickbait. Ook maken mensen bewust nepnieuws om meningen te beïnvloeden, bijvoorbeeld in de aanloop naar verkiezingen.

Waarom geloven we nepnieuws?

Door de vluchtigheid van sociale media is het niet altijd gemakkelijk om kritisch te kijken naar informatie. Als we een bericht zien hebben we daar gelijk onbewust een oordeel over. We zien gelijk of het interessant is. En ook oordelen we snel of iets waar is of niet.

Door dit onbewuste oordelen, trappen we sneller in een nepbericht dat onze mening bevestigt (dat heet confirmation bias). Ook denken we eerder dat iets waar is, als veel mensen het leuk vinden of delen.

Wat is het gevaar van nepnieuws?

Als we onwaarheden als waarheid aannemen, is het erg moeilijk om een gefundeerde mening te vormen.

De Britse wetenschapper David Buckingham zegt hierover: “Het democratische politieke proces is volledig gebaseerd op het verspreiden van betrouwbare informatie. Als dat wegvalt, kunnen burgers bijna onmogelijk politieke beslissingen nemen.”

Wat is het gevaar van nepnieuws? 2

Hiernaast kan nepnieuws ook onrust veroorzaken in de maatschappij. Een belangrijke tactiek van nepnieuwsmakers is polarisatie: ze zetten mensen tegen elkaar op. Ze kiezen voor extremere onderwerpen en spelen in op emoties, zoals angst voor vreemdelingen of het onbekende. Daarmee hebben ze invloed op de publieke opinie en hoe er tegen bepaalde mensen in de maatschappij wordt aangekeken.

Wat is het gevaar van nepnieuws? 3

Het wordt gemakkelijker om nepnieuws te maken en lastiger om nepnieuws te herkennen. Technieken om beeld en geluid te manipuleren worden snel beter, goedkoper en lastiger te detecteren. Ook wordt het gemakkelijker om nepnieuws te verspreiden, met behulp van bijvoorbeeld bots en trollenlegers. Dit vraagt om grotere weerbaarheid van burgers.

Hoe controleren?

https://www.nieuwsindeklas.nl/leerdoel/mediawijsheid/bronnen-voor-informatievaardigheden/checklist-voor-nepnieuws/

Invloed van reclame

Waarom laat Dove zien dat de modellen onecht mooi zijn gemaakt?

1. Zo verkopen ze meer Dove producten
2. Zo zie je dat iedereen mooi wordt met Dove
3. Zo zien mensen dat het model nep is.
4. Dove laat zien dat teveel make-up slecht is

Leg uit dat verschillende lezers vanuit hun eigen referentiekaders deze krantenkop op een verschillende manier zullen ervaren. Gebruik in je uitleg het begrip selectieve waarneming.

stereotype

Zoek en Presenteer

Ga met je groepje op zoek naar voorbeelden van fake news. Probeer iets actueels te vinden. 

Presenteer aan een andere groep: 1 voorbeeld van fake news en 1 voorbeeld van echt nieuws. Weet de andere groep wanneer het gaat om fake of echt nieuws?