H5: Thema 2: Basisstof 5 en 6

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 5

H9: Thema DNA

Basisstof 5 Mutaties

en 

Basisstof 6 Biotechnologie

-----------------------------------------

• Herhaling begrippen dmv. vragen en plaatjes
• Uitleg B5 en B6
• WIV reuzenchromosomen.

Fenotype

Hoe je eruitziet wordt  bepaald door genotype en milieu factoren .

Milieu factoren kunnen de genexpressie ook veranderen (epigentica)

Genotype- DNA

 Genotype = alle erfelijke informatie in je cellen.

• DNA in celkern
• DNA in mitochondrien
• DNA in chloroplasten (planten)
• DNA bestond uit stikstofbasen (ATCG)

DNA
DeoxyriboNucleic Acid

DNA bestaat uit basenparen.

A & T en C & G

Nucleotide: bouwsteen van DNA

Bestaat uit 1 fosfaatgroep, 1 suiker en 1 stikstofbase

DNA-

molecuul

Chromosoom/DNAGen/allel

• stukje DNA met een bepaalde nucleotide volgorde
• Stuk DNA dat codeert voor 1 eigenschap noem je een gen.
• Varianten op een gen noem je een allel . Het zelfde stukje DNA is dan iets anders zijn qua nucleotiden volgorde, maar codeert nog steeds voor de zelfde eigenschap

• Je haplotype zijn welke allelen je hebt liggen op 1 chromosoom.

Epi-genetica

Epigentica en genexpressie

-Methylering: toegevoegd van een methyl molecuul op delen van DNA. Gen wordt niet aflezen .

-Ook versterking kan ook doormiddel van acetyl molekuul die aan een histon wordt gekoppeld. 

Suppressorgenen

-> rem celcyclus

Proto-oncogenen

-> stimuleren celgroei en 

differentiatie

Epigenetica

Als het de activiteit van de proto-oncogenen of de tumorsupporessorgenen beinvloed kan die een verhoogde kans op kanker geven.

9.5 Modificatie = verandering

Bij een modificatie verandert de erfelijke informatie in de chromosomen niet en wordt dus niet doorgegeven aan nakomelingen. Bij genetische modificatie wel.

Puntmutaties in DNA (genetische modificatie)

oorspronkelijk : TAC CAA GAA

Substitutie:         TAC CAT GAA

Insertie:                TAC CAC AGA A

Deletie:                 TAC CAG AA

Puntmutaties

• Mutaties kunnen plotseling ontstaan, maar komen minder voor dan je denk
• puntmutaties/ substituties: een nucleotide wordt vervangen door een ander nucleotide
• deletie: nucleotide of nucleotide sequentie wordt uit chromosoom verwijderd
  
• insertie: wordt één nucleotide of meerdere nucleotiden aan een sequentie toegevoegd
  

proto oncogenen

coderen voor eiwitten die de groei en de celdifferentiatie stimuleren.

Als proto oncogenen door een mutatie kapot gaan is de controle op de groei en differentiatie weg.

Als ook het tumorsupressorgen kapot is kan dus een kankercel ontstaan.

Oncogenen

• Mutatie op suppressorgen verwijdert rem op celcyclus
• Proto-oncogen stimuleert celgroei, door mutatie verandert deze in oncogen
• Abnormaal snelle groei of celdeling, als suppressorgen niet voor apoptose zorgt, ontstaan tumor

Hoe leidt meiose tot genetische variatie (recombinatie)

Genoommutatie: Non-disjunctie tijdens meiose

karyogram

portret van chromosomen

Afgebeeld per paar

Gerangschikt op:

lengte "pootjes" en grote van het chromosoom

Zijn genummerd

Chromosoommutatie: translocatie

genoommutatie: verandering van het aantal chromosomen

Genetisch modificatie

E

Nabespreken huiswerk

Klaar snap je alles maak 9.5 af

WIV reuzenchromosomen

WIV reuzen chromosomen

Oefenen voor: WIV Practicum microscopie 

Eindtoets met teken opdracht en wat vragen

Getest tekenregels/rekenen met pijl/ andere vaardigheden getest tijdens eerdere WIV opdrachten zoals herkennen van o.a. weefsels 

Wij kijken naar de speekselklier van de larve

Welke tekeningen moet je maken

Tekening	Wat	hoe
1	preparaat	1x, schematisch
2	hele speeksel klier	100x, natuurgetrouw
3	Stukje DNA met 5 a 6 chromosoombandjes een met Puff	400x, natuurgetrouw

Leerdoelen

Herhaling tekenregels

Herkennen van speekselklier, cel, DNA, chromosoon,  DNA, genbandje, Puff

Wat waren de tekenregels?

Handleiding

• Instructies staan in one-note
• Bij practica
• Practicum heet : WIV reuzen chromosomen

Klaar: maak het huiswerk, staat in magister

Morgen:  proeftoets DNA