Par. 3.2 op weg naar duurzame energiebronnen en 3.3 (stuk duurzame energiebronnen)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Welkom! 

Welkom!

Boek, werkboek, pen en Chromebook op tafel

Log in bij LessonUp met de code

Planning

• Herhalen 3.1
• Nakijken maakwerk 3.1
• Bespreken 3.2 en deels 3.3 (duurzame energiebronnen)

Zon verwarmt aarde

Aarde geeft warmte af.

Broeikasgassen houden warmte vast

Deel van de warmte straalt terug naar het heelal

Noem twee broeikasgassen

Hoe werkt het versterkt broeikaseffect precies?nZet het in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

6

De aarde heeft een broeikas-effect. 

Daardoor heeft de aarde een aangename temperatuur.

Mensen zorgen voor veel uitstoot.

Er komt meer CO2 in de lucht.

De aarde houdt te veel warmte vast.

Het broeikaseffect wordt versterkt.

Door het versterkt broeikaseffect stijgt de zeespiegel. Op welke 2 manieren?

Als gevolg van klimaatverandering, verandert de hoeveelheid water die rivieren afvoert in de zomer en in de winter.
Neem de woorden zomer en winter over.
Geef per seizoen aan wat er verandert aan de afvoer en geef aan wat hiervoor de oorzaak is.

Noem 2 voorbeelden hoe de mens het broeikaseffect versterkt.

Zie vraag in de afbeelding

Huiswerk nakijken met antwoordboekje

Klassikaal:

2, 4b, 5d

Zelfstandig:

1bc, 3, 4a, 5e, 6

Leerdoelen 3.2

1. Je kent de betekenis van de begrippen uit paragraaf 3.2.
2. Je kunt 4 voorbeelden noemen van fossiele brandstoffen (herhaling).
3. Je kunt uitleggen hoe steenkool, aardolie en aardgas gevormd worden (herhaling).
4. Je kunt uitleggen hoe kernenergie wordt opgewekt.
5. Je weet het verband tussen CO2-voetafdruk/pp (CO2-uitstoot/pp) en welvaart.
6. Je kunt uitleggen waarom je beter de CO2-voetafdruk/pp kunt gebruiken dan de totale hoeveelheid uitgestoten CO2 om landen met elkaar te vergelijken.
7. Je kunt voor- en nadelen noemen van het gebruik van kernenergie.
8. Je kunt 5 voorbeelden noemen van duurzame energiebronnen (+ beschrijven)
9. Je kunt de energiebron 'water' onderverdelen in 3 aparte vormen, en elke vorm beschrijven hoe het werkt.
10. Je kunt per duurzame energiebron voor- en nadelen benoemen.

LET OP! DEZE PRESENTATIE GAAT AL DIEPER IN OP DUURZAME ENERGIEBRONNEN (PAR.3.3)

Fossiele brandstoffen

Herhaling: fossiele brandstoffen

https://schooltv.nl/video/ontstaan-van-aardgas-van-plant-naar-steenkool-naar-aardgas/#q=steenkool

De brandstoffen bruinkool, steenkool, aardolie en aardgas, die ontstaan zijn uit miljoenen jaren oude resten van planten en dieren.

Ook wel uitputbare energiebronnen genoemd: bronnen van energie die op kunnen raken.

Sleep de gebeurtenissen op de goede volgorde. 1=start

1

2

3

4

5

6

Ondiepe zee met veel plankton en organismen

Bodemdaling

Dikke lagen sediment met organisch materiaal komen op de juiste diepte voor olie-vorming

Plankton wordt aardolie onder juiste druk en temperatuur

Aardolie stijgt door lage dichtheid

Ondoordringbare laag houdt aardolie tegen, waardoor olieveld ontstaat

Welke overeenkomsten zijn er in het ontstaan van steenkool en aardolie?

1. Bij beide ontstaat gas als bijproduct
2. Het heeft zuurstof nodig voor de vorming
3. Bij verbranding komt CO2 vrij.
4. Ze worden gevormd onder hogere druk en temperatuur

Noem een verschil in het ontstaan van steenkool en aardolie

Kernenergie

Voordelen

• Er komen geen CO2 en andere schadelijke stoffen vrij;
• Uranium leeft in kleine hoeveelheden al veel energie;
• Voorraad uranium is groot genoeg voor minstens 100 jaar.

Nadelen

• Uranium is uitputbaar, dus niet duurzaam;
• Bouw kernreactor duurt 10 -12 jaar;
• Bouw kernreactor kost miljarden;
• Radioactief afval;
• Met uranium kunnen kernwapens gemaakt worden;
• Bij ongelukken kan er radioactiviteit vrijkomen.

Kerncentrale

Kernreactor

Productie

elektriciteit

Koelsysteem

Kernenergie wordt opgewekt uit?

1. Natrium
2. Calcium
3. Cambrium
4. Uranium

Kernenergie is duurzaam

1. Juist
2. Onjuist

Meeste uitstoot?

CO2-voetafdruk

CO2-voetafdruk/pp (CO2-uitstoot/pp): de hoeveelheid CO₂ die voor één inwoner uitgestoten wordt om zijn manier van leven mogelijk te maken.

Verschil met vorige afbeelding?

Dit gaat om de CO2-uitstoot per persoon. Omdat China 1,3 miljard inwoners heeft, is het logisch dat het de grootste vervuiler is. Per persoon is dat minder. Dat komt omdat welvaart en industriesector ook een rol spelen!

www.milieucentraal.nl

Aan de slag!

De volgende opgaven van 3.2 worden gemaakt: 1 t/m 4

Voor vraag 2 heb je kaartblad 252 en 253 nodig.

Hernieuwbare energiebronnen

Voordelen hernieuwbare energie

• Deze bronnen raken niet op
• Weinig schadelijk voor milieu: er komt geen CO2 vrij, minder vervuilende afvalstoffen

Nadelen hernieuwbare energie

• Productie is niet altijd zeker
• Opslag van 'teveel' energie is nog lastig
• Bij productie van o.a. windmolens en zonnepanelen worden nog fossiele brandstoffen gebruikt

Duurzame energiebronnen

Energie afkomstig van hernieuwbare energiebronnen waarbij veel minder of geen koolstofdioxide (CO2) en andere vervuilende stoffen vrijkomen.

uitputbare energiebronnen

Ander begrip voor fossiele brandstoffen. Uitputbaar omdat ze opraken.

Juist of onjuist?
1. Grijze energiebronnen zijn hetzelfde als fossiele brandstoffen.
2. Het gebruik van groene energiebronnen heeft alleen maar voordelen.

Zonne-energie

Zonne-energie is te gebruiken voor:

1. Zonnepanelen-zetten zonne-energie om in stroom.
2. Zonnecollectoren-zetten zonne-energie om in warmte.

Voordelen

1. Milieuvriendelijk - geen CO2 uitstoot
2. Je kunt het opgewekte stroom dat je overhoud verkopen
3. Je krijgt subsidie als je zonne-energie opwekt
4. Huizen worden tegenwoordig meer waard met zonnepanelen
5. Na verloop van een aantal jaar is  zijn de gemaakte kosten terugverdiend.

Nadelen

1. Zonnepanelen plaatsen kost best veel geld en moeten door bedrijven geplaats worden
2. Het is zichtbaar op je woning
3. Je meterkast moet aangepast worden
4. Onderhoud van de panelen. 

Windenergie

Voordelen

• raakt nooit op
• geen vervuiling - geen CO2 uitstoot
• Veel wind in NL

Nadelen

• waait niet altijd even hard
• horizon vervuiling
• Niemand wil ze in de achtertuin (NIMBY)
• Lawaai
• Gevaarlijk voor volgels 

Bekijk de afbeelding.
1. Welke ontwikkeling is zichtbaar als je kijkt naar de de hoogte van de windmolens?

2. Geef een verklaring voor deze ontwikkeling.

Water

Hydro-elektriciteit - elektriciteit opwekken door stromend water.

Stuwdammen

Nodig: hoogteverschillen (reliëf). Dus in bergachtige gebieden is dit mogelijk.

Voordelen: energie is duurzaam, geen CO2 uitstoot

Nadelen: verlies landbouwgrond, verlies leefgebied mens en dier, zwemroute vissen onderbroken, sedimenten zakken in stuwmeer.

Getijdenenergie

Energie opwekken door gebruik te maken van eb en vloed.

Voordeel (naast die van stuwdammen) is dat je altijd eb en vloed hebt.

Nadeel: alleen mogelijk daar waar het verschil tussen eb en vloed groot genoeg is.

Geothermische energie

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Wingebieden

Daar waar warmte dicht aan het oppervlak is: gebieden waar vaak vulkanisme voorkomt.

Waarom wordt in Nederland weinig geothermische energie opgewekt

1. Er zijn daarvoor te weinig grond -stoffen aanwezig, zoals bomen en tuinafval.
2. Er zijn geen bergen en stuwmeren en is te weinig snelstromend water.
3. Er zijn te weinig energiecentrales waar behalve fossiele brandstoffen ook duurzame brandstoffen, zoals hout, kunnen worden verbrand.
4. Er zit niet veel warmte in de grond, omdat er geen vulkanisme is.

Voordelen

• biomassa groeit weer aan, dus duurzaam
• altijd beschikbaar (wind en zon niet)
• technische ontwikkelingen m.b.t. stoken biomassa is vergevorderd.

Nadelen

• vrijkomen CO2 bij kap/verbranding
• aangroei nieuwe vegetatie duurt lang
• kap bos lokt meer kap uit
• biomassa moet vaak geïmporteerd worden (zorgt voor extra CO2 uitstoot)

Biomassa wordt gezien als groene energiebron.
a) Wat wordt bedoeld met biomassa?
b) Waarom vinden sommigen biomassa helemaal niet zo groen/ duurzaam?

Aan de slag!

Van par. 3.2 wordt gemaakt:

1, 2 (klassikaal), 3acd, 4, 5, 6

Van par. 3.3 wordt gemaakt:

1